Dini özgürlükleri ihlal eden ülkeler açıklandı
Amerikan Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu, "ciddi din ihlallerinin" yapıldığı 13 ülkeyi ve izlemeye aldığı 12 ülkeyi açıkladı. Türkiye, komisyonun izlemekte olduğu ülkeler arasında yer aldı.
Komisyon raporuda hem bir önceki hem de şu anki Amerikan yönetimini de temel dini hakların evrenselleştirilmesi konusunda çaba göstermemekle suçladı. Hem Barack Obama yönetimi hem de bir önceki Başkan George W. Bush yönetimi, komisyon tarafından hazırlanan raporları resmi olarak kabul etmemiş ve açıklanan ülkeleri "din özgürlükleri ihlalcisi" olarak nitelememişti.
Amerikan Kongresi'nde alınan karar gereği 1998 yılında kurulan Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu, dünyada dini özgürlüklerin tehlikede olduğu "sıcak noktalar" olarak belirlediği yerlerde araştırmalar yapıyor. Dini özgürlükler hakkında rapor hazırlayan komisyon, Amerikan hükümetine de bu ihlallerin giderilmesi konusunda tavsiyede bulunuyor.
Komisyon'un, bu yılki dini özgürlükleri ihlal eden ülkeler listesinde ise Çin ve Suudi Arabistan gibi ülkeler de bulunuyor. Geçtiğimiz yıl aynı listede yer alan 8 ülkenin bu yılki listede de yer aldığı raporda "endişe duyulan" ülkeler ise şöyle sıralanıyor: Myanmar, Çin, Eritre, İran, Kuzey Kore, Suudi Arabistan, Sudan, Özbekistan. Irak, Nijerya, Pakistan, Türkmenistan ve Vietnam ise listeye bu yıl giren ülkeler olarak belirtiliyor.
Listede yer alan ilk sekiz ülkeden, Suudi Arabistan ve Özbekistan hariç hepsine ya yaptırım ya da ambargo uygulanıyor, ya da askeri ve maddi yardım talepleri geri çevriliyor. Suudi Arabistan'a yönelik yaptırımlar sınırsız olarak kaldırılırken, Özbekistan'a da 180 günlük bir muafiyet tanınmıştı. Raporda Suudi Arabistan'daki dini ihlaller ise Kral Abdullah tarafından sınırlı reformlar yapılmasına rağmen "sistematik ve korkunç" olarak niteleniyor.
Çin hakkında da benzer ifadeler kullanılırken, özellikle Tibet'te ve Müslümanların bulunduğu Uygur bölgelerinde geçen yıla oranla daha da bozulma olduğu vurgulanıyor.
Başkan Obama, resmi olarak bu listeyi kabul etmezken önceki Başkan Obama da 2006'da ve Ocak 2009'da açıklanan listeleri kabul etmemişti. Raporda dini özgürlüklerin ihlal edildiği "sıcak noktaların; dış politika, ulusal güvenlik ve uluslar arası dini özgürlük standartlarının ufak ama önemli bir kesişme noktası olduğu" vurgulanırken, ABD hükümeti de eleştirilerek "Maalesef bu küçük noktalar Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı için daralmaya devam ediyor" değerlendirmesinde bulunuluyor.
Komisyon Başkanı Leonard Leo da raporla ilgili açıklamasında "sıcak nokta" ülkelerine yapılan ziyaretlerde "din özgürlüğünü engellendiği ve ilgili insan haklarının çiğnendiği" bulguları elde ettiklerini kaydediyor. Leo, raporun uygulanması gereken önemli dış politika çözümleri önerdiğini aktararak, "Raporun sonucu çok açık, yönetim daha fazlasını yapmalı!" diye ekliyor.
Raporda izlemeye alınan ülkeler ise şu şekilde: Afganistan, Belarus, Küba, Mısır, Hindistan, Endonezya, Laos, Rusya, Somali, Tacikistan, Türkiye ve Venezüella.
Zaman, 29.04.2010
|
