Basından > Kamuoyu araştırma şirketleri neden yanıldı?
Kamuoyu araştırma şirketleri neden yanıldı?
AKP dün yapılan genel seçimi resmi olmayan sonuçlara göre oyların yüzde 49,48'ini alarak kazandı. Bu, Türkiye'de hiçbir araştırma şirketinin öngöremediği bir sonuç.
Seçim öncesi yapılan son kamuoyu araştırmalarında AKP'nin oyu yüzde 40,5 ile yüzde 47,2 arasında görünüyordu.
Araştırmaların çoğunda, AKP'nin tek başına iktidar olamayacağı tahmin ediliyordu.
Yanılan şirketlerinden biri de, son yoklamasında AKP'nin oyunu yüzde 43,7 olarak öngören ANDY-AR.
Gerçi daha önceki seçim tahminlerinde başarılı olan ANDY-AR, bu sefer de AKP'nin 277 milletvekili ile TBMM'de çoğunluğu sağlayabileceğini bildirmişti.
Ancak AKP 317 milletvekili çıkardı.
'Bu seçimde dip dalgayı okumak güçtü'
BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan ANDY-AR Araştırma Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Acar, "Bu seçimde biz de bilmemişler kervanına katıldık. Kabul edilebilir olmayan büyük bir yanılgı var ortada" diyor.
Faruk Acar, bununla birlikte 1 Kasım seçimlerinde "dip dalgasını" okumanın güç olduğunu da belirtiyor. AKP'nin, 7 Haziran'a kıyasla hem MHP'den, hem de HDP'den oy aldığına dikkat çekiyor.
"İki zıt alandan yoğun geçişin olması sosyolojik olarak kabul edilebilir birşey değil" diyen Acar, AKP'nin başarısında iki faktörün daha rol oynadığı kanısında.
Bunların biri 339 bin yeni seçmenin çok büyük oranda tercihini AKP'den yana kullanmış olması.
İkincisi de, yurt dışında seçime katılım oranının artması ve AKP'nin bundan faydalanması.
Faruk Acar, muhalefetin 7 Haziran'dan sonra lehine olan gelişmeleri fırsata çeviremediğini, AKP'nin ise bu başarısızlığı başarıya çevirdiğini söylüyor.
'AKP, CHP'den de oy aldı'
1 Kasım'daki seçim tablosunu en yakın tahmin eden araştırma şirketi ise A&G oldu. Şirket AKP'nin oylarını yüzde 47,2 olarak tahmin etmişti.
A&G'nin sahibi Adil Gür, AKP'nin oylarının son günlerde birden artmadığını vurguluyor.
Gür, bu oyların 7 Haziran'dan itibaren sürekli arttığını, partinin CHP'den bile oy aldığını söylüyor. Yüzde 49,4'lük oyu ise şu sebeplerle açıklıyor:
"Türkiye'de son beş aydır ekonomi resmen durdu. İkincisi, terör nedeniyle güçlü bir hükümet olsun, 'Bu terörün hakkında gelsin, üstesinden gelsin, ne gerekiyorsa yapsın' beklentisi. Üçüncüsü AK Parti Haziran'ı iyi okudu. Aday listelerinin önemli bir bölümünü değiştirdi. 235 tane yeni aday belirledi. İllerde daha doğru adaylar koydu. Bu seçimde geçen seçimdeki muhalefet partilerinin vaatlerinin önemli bir bölümünü hayata geçirmeye söz verdi."
Adil Gür'e göre HDP ise "Eğer PKK'yla, Kandil'le arasına mesafe koysaydı, sesini yükseltseydi yüzde 20'lere giden bir parti olacaktı."
"HDP kendisine oy veren dindar, muhafazakar Kürt seçmenlerin bir bölümünü kızdırdı, geriye dönmesine neden oldu. Geçmişte AK Parti'ye yoğun olarak destek veren, 'Son seçimde barajı geçsin diye HDP'ye yönelen seçmenlerin bir bölümü döndü' diyebiliriz."
'7 Haziran öncesi seçmene daha rahat ulaşılmıştı'
AKP Türkiye'de, kurulduğu 2001'den bu yana katıldığı tüm seçimleri kazandı. Bu sürede zaman zaman dile getirilen görüşlerden biri de, AKP seçmeninin bazen kamuoyu araştırmalarında kendini gizleme eğiliminde olduğuydu.
Sabancı Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Ersin Kalaycıoğlu, 1 Kasım seçimlerinde bu durumun söz konusu olmadığını düşünüyor "Ondan kaynaklandığını zannetmiyorum" diyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Profesör Ersin Kalaycıoğlu, Türkiye'de temelde seçmenler arasındaki geçişkenliğin AKP ile MHP ve HDP seçmenleri arasında olduğuna dikkat çekiyor.
"AKP, kayılabilecek bir parti" diyen Kalaycıoğlu, bu partiye kırsal kesimde MHP, Güneydoğu Anadolu'da ise HDP seçmeninden oy kayabildiğini söylüyor.
Kamuoyu araştırma şirketlerinin de fazla eleştirilmemesi gerektiğini düşünüyor Profesör Kalaycıoğlu. İki noktayı daha dikkate değer buluyor:
"Kamuoyu araştırma şirketleri son seçim öncesi önemli oranda telefon mülakatları yapmışlar. Oysa özellikle Güneydoğu Anadolu'da yüz yüze görüşme yapmanız gerekiyor."
"7 Haziran ise daha sakin bir dönemdi, kamuoyu araştırma şirketleri seçmene daha kolay ulaşabiliyordu."
Profesör Ersin Kalaycıoğlu, AKP'nin seçimi beklenmedik ölçüde yüksek bir oy oranıyla kazanmasını da özelllikle iki nedene bağlıyor:
MHP'nin izlediği politikanın seçmen tarafından beğenilmemesi ve özellikle "PKK'nın resmi yüzü" olarak lanse edilen HDP üzerinde büyük bir baskı kurulması.
AKP'nin bunların yanı sıra gayet yoğun propaganda yaparak başarılı olduğunu söylüyor Profesör Ersin Kalaycıoğlu ve ekliyor:
"HDP'nin bu şartlarda yüzde 10 barajını aşması bana büyük başarı gibi gözüküyor."
