İkinci Cumhuriyet
Fransa’da rejim sayılarla anılır. 1’den başlayıp artarak gelmiştir. Bizde de Tanzimat’la birlikte idari yapı Fransa modeliyle hareket etti. Etkinin arka plan derin sebebi Fransız ihtilalidir. Tanzimat’ın da Meşrutiyet’in de sloganı olan “adalet, hürriyet, musavat” o ihtilalin manifestosudur.
27 Mayıs mahsulü 1961 Anayasası’ndan sonra bazı hukuk hocaları, darbe ve ardından gelen anayasa değişikliği dolayısıyla mevcut devlet şekline “II. Cumhuriyet” adını taktılar, tutmadı. Şüphesiz ki öyle olacaktı: İhlal edildiği gerekçesiyle uğruna darbe yapılan anayasa, bu defa bizatihi darbeciler tarafından ihlal edilip yeni anayasa yapılınca onun üzerine inşa etmeye çalışılan fikirler de kadük kalmakta.
1990’larda da bazı neo liberaller “II. Cumhuriyet” dediler. Hayli de ısrar edildi. İsmi II. Cumhuriyetçi’ye çıkanlar da, öfkesi kabaranlar da oldu. Fakat II. Cumhuriyet sözü veya tezi yine tutmadı.
Şimdi ise öyle bir tabir ortalıkta yok. Öyle bir tabir ortalıkta olmasa da gidişat o ki artık lafta değil fiilen II. Cumhuriyet gerçekleşecek. Erken Cumhuriyette aynı zamanda parti başkanı da olan reisi cumhurdan sembolik cumhurbaşkanına kadar gelindi. Şimdilerde ise yeniden başkanlık sistemi tartışmaya açıldı. TBMM reisinin yeni anayasanın yazılmaya başlandığını açıklamasının hemen ardından bu tartışmanın başlaması tesadüfün değil bir planın eseri olsa gerektir. Başkanlık tartışması yeni değil. 1980’lerden başlayarak 2000’lerin başlarına kadar bu meseleyi konuştuk, yazdık, programlar yaptık.
Bir kısım parti ve politikacılar, parlamenter sistemi savunmakta. Başkanlık sistemi galiba ve asıl şimdiden sonra ve üstelik ateşli şekilde tartışılacak. Anlaşılan o ki Başbakan Erdoğan, bunu istemekte. O zaman da gerçekleşme şansı yüksek. Ancak Başbakan konunun etraflıca müzakere edilmesini istediğini söylüyor. Tercih edilen yarı başkanlık değil. Türkiye’de de ABD’de olduğu gibi tam yetkili başkan seçilecek. Seçilen başkan da meclis içi veya dışından mesai arkadaşlarını tayin edecek. TBMM ise icrayı denetleyecek ve kanun yapmaya devam edecek.
Türkiye’yi bu köklü değişiklik beklemekte. Cumhuriyetin II. Asrına II. Cumhuriyetle girilecektir denebilir. Şüphesiz ki mesele rejime numara verilmesinde değil, kazanılacak faydadadır. Daha çabuk karar verebilen, daha cevval bir yönetim tarzı. Aslolan vatandaşın saadeti, devletin bekası, insanlık camiasında layık olan yeri almamızdır.
Rahim Er, Türkiye
09.05.2012
|
