Gündem
 Gündem > Siyasi Gündem > Erdoğan ve Putin ayrılıkları bir yana koydu
Erdoğan ve Putin ayrılıkları bir yana koydu
Başta Suriye olmak üzere önemli bölgesel konularda derin görüş ayrılıkları yaşayan Türkiye ve Rusya, 35 milyar dolara varan ticaret hacmi ve giderek gelişen ekonomik, enerji ve nükleer işbirliğinin olumsuz etkilenmemesi için "Siyasi sorunları bir yana koyalım, biz işimize bakalım" olarak özetlenebilecek bir anlayışta buluştular.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda 11 yeni anlaşmaya imza atan Türk ve Rus yetkililer, ticaret hacmini ileriki dönemde 100 milyar dolara çıkararak birbirlerinin en önemli ticaret ortağı olmayı da hedeflediler.
2010 senesinde oluşturulan Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi'nin 3. toplantısı için İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda buluşan Erdoğan ve Putin, böylece son 10 yılda 30. kez bir araya gelerek belki de bir rekora sahip oldular.
Her iki liderin öne çıkarmaya özen gösterdiği ''samimiyet ve güven'' unsurlarına dayalı olduğunu söyledikleri bu ilişkiler sayesinde, ticaret hacmi 2002 senesinden bu yana 7 kat artarak 2011'de 30 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye, Rusya'nın en önemli enerji pazarı olarak öne çıkarken, Türk inşaat şirketleri de yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırımla Rusya genelinde 1400 projeyi yaşama geçirdi.
3 kritik anlaşma
İki liderin İstanbul buluşmasında her ne kadar Suriye konusundaki görüş ayrılıkları, Patriot savunma sistemlerinin yerleştirilmesi konusundaki kaygılar dile getirilse de imzalanan 11 anlaşma arasından özellikle 3 tanesi ikili ilişkilerin geleceğini belirleyecek kadar önemli olarak görüldü.
Bunlardan birincisi Türkiye'nin Akkuyu'da inşa etmeyi planladığı nükleer santral projesini yaşama geçirecek Rus nükleer yatırım ajansının 800 milyon dolarlık ek sermaye aktarımını taahhüt etmesi ve toplam yatırım miktarını kısa vadede 2,4 milyar dolar çıkaracağını beyan etmesi.
Nükleer işbirliğinin iki ülke arasındaki en ciddi proje olacağını anımsatan Putin, "Bu çok ciddi bir proje ve toplam yatırım miktarı 20 milyar dolar. Bu yatırımın tamamını Rusya finanse edecektir" diyerek, bu projenin bir anlamda geri dönüşü olmadığının mesajını da verdi.
İkinci önemli anlaşma 2012-2015 seneleri arasında iki ülke arasındaki her türlü ekonomik, ticari, sanayi ve ekonomik işbirliğini planlayan orta vadeli program olarak öne çıktı. İki ülke böylece 100 milyar dolar hedefini gerçekleştirecek bir yol haritasını da gündeme taşıdılar.
Bir üçüncü anlaşma ise iki ülkenin mali suçlarla ilgili kurumunun kara para aklama ve terörizmin finansmanı konusunda imzaladığı protokol oldu. 1990'ların başlarından bu yana terörle mücadele konusunda birbirlerini PKK ve Çeçen grupları desteklemekle suçlayan Türkiye ve Rusya, bu ikili anlaşmayla terörle mücadele konusunda da yeni bir süreci başlattıklarının mesajını vermiş oldular.
Erdoğan basın toplantısında "Aramızdaki bu samimi diyalog, Türkiye-Rusya ilişkilerinin son dönemine damgasını vuran stratejik perspektifin doğal bir neticesidir. Bu perspektifin önemli bir boyutu, bölgesel sahiplenme anlayışımızdır" dedi.
Patriot kaygısına Çehov'lu benzetme
Putin'in de basın toplantısında kuvvetli ifadelerle gündeme getirdiği Türkiye'nin NATO'dan Patriot hava savunma sistemlerini talep etmesi konusundaki rahatsızlık da temaslarda gündeme geldi. Rus diplomatik kaynakları, Türkiye'nin kendi vatandaşları ve topraklarını güvenlik altına almak istemesini anlayışla karşıladıklarını ancak NATO'nun böylesine gelişmiş silah sistemleriyle bölgeye yerleşmesinin Suriye'de yaşanan sürece daha doğrudan karışması sonucunu doğurabilecek bir potansiyel yaratması açısından karşı çıktıklarını kaydediyorlar.
Putin bu konuda ünlü oyun yazarı Çehov'un "Bir tiyatro oyununda duvarda silah asılıysa, o ikinci sahnede patlar" sözünü anımsatarak, Patriot'ların provokatif olmasından çekindiğini ifade etmiş oldu.
Türk Dışişleri yetkilileri ise Rusya'nın Patriot çıkışının ardında birden fazla neden bulunduğunu ve çoklu mesaj verme kaygısı yattığını belirtiyorlar.
Türkiye'ye göre Rusya, öncelikle Suriye konusundaki temel pozisyonunun değişmediğini, Batı bloğunun bu süreçteki askeri ve siyasi hamlelerini karşılıksız bırakmayacağı mesajını vermek istiyor.
İkincisi, yerleştirilecek Patriot savunma sistemlerini Kürecik'te konuşlu NATO erken uyarı radar sistemiyle birlikte düşünmesi ve bu iki askeri önlem arasında bir bağlantı kurması.
NATO'nun Orta Doğu bölgesinde özellikle üstün askeri imkânlarıyla etkinliğin artırması Rusya'nın bölgeye dönük politikaları açısından bir sıkıntı yarattığı düşüncesi Ankara'da üzerinde durulan bir başka nokta.
Üçüncü bir neden ise daha genel anlamda, Rusya-NATO gerginliğinin bir parçası olarak görülüyor.
Rusya, özellikle Baltık ve Doğu Avrupa'ya yayılan NATO füze sistemlerine olan muhalefetini aynı tonda olmasa da Patriotlarla ilgili olarak dile getirerek ilkesel noktasını koruduğunu gösteriyor.
İndirilen Rus uçağı gündemde değil
Türkiye-Rusya arasındaki görüş ayrılığı tepe noktaya çıkaran gelişme ise Türk savaş uçaklarının Moskova'dan kalkıp Şam'a gitmekte olan bir Suriye sivil uçağını zorla Ankara'ya indirmesi olmuştu. Türkiye, uçakta uçaksavar füze sistemlerine entegre radar parçaları bulunduğunu ve bunların ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü) kurallarına göre önceden bildirilmesi gerektiğini belirtmiş ve Rus yapımı bu materyallere el koyduğunu açıklamıştı.
İki ülke arasında sıkıntı yaratmasına karşın bu konunun Erdoğan-Putin görüşmesini gölgelememesi her iki tarafın da çıkarına oldu. Rusya Büyükelçisi Vladimir Ivanovski, Putin'in ziyareti öncesinde yaptığı basın açıklamasında bu konunun geride kaldığını ve İstanbul görüşmeleri sırasında masaya getirmeyeceklerini belirterek Türk tarafına önemli bir mesaj vermişti.
Niye İstanbul ve niye Abdullah Gül yok?
Putin'in günü birlik Türkiye ziyaretinin Ankara yerine İstanbul'da gerçekleştiriliyor olması ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Rus mevkidaşı ile görüşmemesi de tartışma konusu oldu. Edinilen bilgilere göre, görüşmelerin İstanbul'da yapılmasını Türk hükümeti istedi.
Bunun nedeninin Osmanlı padişahlarına da hizmet eden Dolmabahçe Sarayı'nın görüşmelerde dekor olarak kullanılmak istenmesi ve böylece Rus tarafına "sembolik bir mesaj" verme niyeti olduğu kaydediliyor.
Ziyaret öncesi ilk planlamalarda Cumhurbaşkanı Gül'ün Putin ile Tarabya Köşkü'nde görüşmesi öngörülmüş ama Rus tarafının sağlık gerekçeleriyle ziyaretin kısa tutulması istemesi üzerine iptal edilmişti.
Cumhurbaşkanı da bu gelişmeler üzerine İstanbul ziyaretini iptal ederek, rutin Ankara programına devam etme kararını almıştı. Her ne kadar bu durum resmi kaynaklarca protokol sıkıntısı olarak kabul edilmese de belki de ilk kez bir Türk cumhurbaşkanı kendi düzeyindeki bir muhatapla görüşme olanağı bulamadı.
BBCTurkish.com, 04.12.2012
Putin Türkiye'de: Suriye konusunda anlaşma yok
Rusya ile Türkiye, Suriye konusunda anlaşma sağlayamadı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan arasında yapılan görüşmeye Suriye krizi damgasını vurdu.
Putin, Suriye'deki durumun ciddiyeti konusunda Türkiye ile aynı görüşleri paylaştıklarını, ancak bu krizin aşılması için yapılması gerekenler ile ilgili olarak iki ülke arasında görüş birliği bulunmadığını söyledi.
Vladimir Putin, "Henüz Suriye sorununa hangi yöntemle çözüm bulunacağı konusunda ortak bir yaklaşım sağlayamadık" dedi.
Rusya Devlet Başkanı bununla birlikte, iki ülke dışişleri bakanlarını tekrar görüşmeleri için görevlendirdiklerini ve bugünkü toplantılarda ortaya bazı yeni fikirler atıldığını bildirdi. Ancak bu fikirler hakkında bilgi vermedi.
Bir süredir sağlık durumuyla ilgili spekülasyonlara konu olan Vladimir Putin Ekim ayından bu yana ilk yurtdışı ziyaretini Türkiye'ye yaptı.
Putin İstanbul'da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'la biraraya geldi.
Daha sonra düzenlenen ortak basın toplantısında Rusya Devlet Başkanı, her iki ülkenin de Suriye'deki insani krizi sona erdirmek gerektiği konusunda görüş birliği içinde olduklarını bildirdi.
Vladimir Putin, ancak bunun yöntemi konusunda ortak bir yaklaşım benimseyemediklerini söyledi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da "Suriye halkının özgür iradesinin hakim kılınması, komşumuz Suriye'de barış ve istikrarın yeniden tesis edilmesi hem ülkemiz hem bölge hem de uluslararası toplum için hayati bir öneme sahiptir. Yaptığımız görüşmede bütün bunların Rus dostlarımızla ortak temennimiz olduğunu bir kez daha teyit etmiş olduk" diye konuştu.
Ajansların haberlerine göre, Türkiye'nin NATO'dan istediği Patriot füzeleri konusunda da taraflar arasındaki görüş ayrılıkları giderilemedi.
Putin temasları ardından bir kez daha, Türkiye'nin Suriye sınırı yakınlarına Patriot füzeleri konuşlandırılmasının bölgede gerilimini arttıracağını kaydetti.
BBCTurkish.com, 03.12.2012
Erdoğan ve Putin Dolmabahçe'de buluştu
Rusya Devlet Başkanı Putin, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği toplantısı için Türkiye'ye geldi. Putin'in ziyareti, Suriye'deki çatışmaların doruğa ulaştığı şu günlerde kritik önem taşıyor. Suriye sınırına yerleştirilecek Patriot savunma sistemleri ile Suriye'de yaşananlar masada olacak. Erdoğan ile Putin'in görüşmesinde ilk konu "Putin'in bel ağrıları"ydı. Putin bel ağrıları yüzünden oturmakta zorluk çekerken Başbakan Erdoğan Putin'e yardım etti. Putin, Ekim ayı başından beri Türkiye dahil yurtdışı gezilerini rahatsızlığı nedeniyle ertelemişti
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 2010 yılında oluşturulan Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi(ÜDİK) toplantısına katılmak için Türkiye’ye gelen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde bir araya geldi.
Bir süredir yaşadığı sağlık problemleri nedeniyle bazı programlarını iptal eden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin iki ay sonra ilk kez yurt dışına çıkarak Türkiye’ye geldi. Putin’in Türkiye’ye verdiği önemin bir göstergesi olarak yorumlanan ziyarette Erdoğan ve Putin ikili bir görüşme gerçekleştirdi. Putin’in bu ziyareti 14 Ekim tarihinde olacaktı. Ancak Putin’in rahatsızlığı nedeniyle görüşme dün yapıldı. Saat 13.00’de başlaması planlanan görüşme Putin’in uçağının gecikmesi nedeniyle 13.45’de başladı.
Putin’i Atatürk Havalimanı’nda Enerji Bakanı Taner Yıldız, İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu ve diğer yetkililer karşıladı. Bu arada Putin’in gelişi öncesi bomba arama köpekleriyle arama yapılırken Bakan Yıldız’ın aracı da kontrolden geçirildi.
Putin’i taşıyan uçaktan bir saat önce bir başka uçak inerek Rus heyetini İstanbul’a getirdi.
Putin’in gelişi öncesi Dolmabahçe Çalışma Ofisi önünde ‘Çerkes Hakları İnisiyatifi’ adlı bir grup eylem yaptı. “Katil Putin” şeklinde slogan atan 3 kişi, polis tarafından gözaltına alındı.
BEL AĞRISI NEDENİYLE OTURMAKTA GÜÇLÜK ÇEKTİ
Putin’in Dolmabahçe Çalışma Ofisi ne gelişi sırasında geniş güvenlik önlemleri ve Türk ve yabancı basın mensuplarının ilgisi dikkat çekti. Putin’i makam aracından inişi sırasında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız refakat etti. Erdoğan da binanın giriş kapısına kadar gelerek Putin’i karşıladı. Birlikte görüşmenin gerçekleşeceği salona çıkan Erdoğan ve Putin bir süre ayaküstü sohbet etti. Fotoğraf çekimi sonrası Putin yerine dikkatli bir şekilde otururken Erdoğan da tercüman aracılığı ile sağlık durumunu sorarak “Spor yapıyor musun?” dedi.
GÜNDEM SURİYE VE PATRİOTLAR
Görüşmenin en önemli gündem maddesini Suriye oluşturdu. Erdoğan’ın Suriye’de akan kanın durdurulabilmesi için yapılması gerekenler konusunda Türkiye’nin görüşlerini kapsamlı bir şekilde aktardığı öğrenildi. Görüşmede Türkiye’nin NATO’dan talep ettiği ve Suriye Sınırı’na yerleştirilecek olan Patriot Füzeleri de gündeme geldi.
PUTİN: “ESAD GİDERSE SURİYE KAN GÖLÜNE DÖNER”
Putin’in görüşmede Esad’ın gidişi sonrası Suriye’nin daha kötü bir duruma geleceğini söylediği ve “Hiçbir ülkenin Suriye’nin rejimi konusunda şöyle olacak deme hakkı yok. Bunu ancak Suriye halkı yapar. Esad giderse Suriye kan gölüne döner. Şu anda Türkiye’de 10 binlerce mülteci var ama Esad giderse meydana gelecek iktidar boşluğundan bu sayı yüz binlere çıkar” dediği öğrenildi.
DAVUTOĞLU İLE LAVROV GÖRÜŞTÜ
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Türkiye Rusya 3. Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısı (ÜDİK) kapsamında İstanbul’a gelen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Conrad Otel’de görüştü. Yaklaşık 1 saat 45 dakika süren görüşme basına kapalı gerçekleşti. Görüşmenin ardından Lavrov’un elindeki kırmızı dosya ile çıkarak makam aracına bindi. Görüşmeyle ilgili açıklama yapılmadı.
Hürriyet, 03.12.2012
Putin ve Erdoğan 'Suriye satrancı' oynayacak
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, uzun bir aradan sonra yaptığı ilk yurtdışı seyahatinde bugün İstanbul’a geldi. İki liderin gündeminde Suriye’den Ortadoğu barışına birçok madde bulunuyor. Suriye'nin önemi Rus basınının manşetlerine de yansıyor.
Putin’in aslında 14-15 Ekim tarihlerinde Türkiye’ye gelmesi bekleniyordu ancak ziyaret bugüne ertelenmişti. Ertelemeyle ilgili Ankara ile Moskova arasında Suriye konusunda yaşanan fikir ayrılıklarından Putin’in sağlık sorunlarına birçok spekülasyon ortaya atıldı.
Suriye konusu ziyaretin ertelenmesine neden olmuş olmasa bile iki liderin görüşmesindeki en önemli başlıklardan birini oluşturacak.
'SURİYE SATRANCI'
Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov, ziyaret öncesi yaptığı yazılı açıklamada, “Müzakerelerde Ortadoğu barışı, Gazze Şeridi’ndeki durum, Suriye’deki kriz ve ikili işbirliği gibi bir dizi acil uluslararası ve bölgesel meseleye temas edilecek” dedi.
Hatta Rusya’nın Sesi radyosunun internet sitesinde ziyaretle ilgili habere “Putin ve Erdoğan Suriye satrancı oynayacak” başlığı atıldı.
Küresel Politikada Rusya dergisinin yönetici Fyodor Lukyanrov ise, “Suriye krizi konusunda Rusya ve Türkiye’nin İstanbul’da bir ortak görüş oluşturmaları imkansız. Taraflar tamamen zıt köşelerde bulunuyor. Zaten Putin ziyaretine sayılı gün kala Ankara ile Moskova yine atıştı. Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ‘Biz Patriot füzelerinin buraya yerleştirilmesinden rahatsız olduk’ açıklamasına Erdoğan anında yanıt vererek ‘Türkiye kendi güvenliği için ne yapması gerektiğini Rusya’ya soracak değil’ demişti. Dolayısıyla Rusya ve Türkiye liderlerini İstanbul’da boğaza nazır manzaranın önünde çetin Suriye satranç partisi bekliyor” yorumunu yaptı.
KARGO TARTIŞMASI
Türkiye ile Rusya arasındaki Suriye konulu anlaşmazlığın ayyuka çıktığı nokta, Ekim ayında Moskova’dan Şam’a giden Suriye Havayolları’na ait bir uçağın Esenboğa Havalimanı’na indirilerek kargosuna el konması oldu.
Ankara uçağın kargosundaki askeri ekipmanın hedefinin Suriye Savunma Bakanlığı olduğunu iddia ederken Rusya’dan sivil amaçlarla da kullanılabilecek radar düzeneğinin ihracatının uluslararası anlaşmalarla yasaklanmadığı belirtildi.
Olayın üzerinden iki aya yakın zaman geçse de söz düellosu bugün halen devam ediyor.
PATRIOT GERGİNLİĞİ
Moskova-Ankara ekseninde bir diğer söz düellosu da son günlerde Türkiye’nin Suriye sınırına yerleştirilecek Patriot füzeleriyle ilgili yaşanıyor.
Rusya füzelerin bölgede tansiyonu artıracağını ve NATO’yu da içine çekecek denli büyük bir savaşa neden olacağını savunurken Türkiye her açıklamasında füzelerin savunma amaçlı olduğunun ve Rusya’nın herhangi bir tehdit hissetmemesi gerektiğinin altını çiziyor.
Hürriyet, 03.12.2012
Putin'in Türkiye ziyareti başladı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Türkiye'ye geldi. Daha önce sağlık nedenleriyle ertelediği ziyaretinde kritik konular; Suriye'de yaşanan kriz ve Türkiye'ye yerleştirilecek patrıotlar.
Putin, İstanbul'da düzenlenecek olan Türkiye-Rusya üstdüzey işbirliği konseyinin 3. toplantısına katılacak. Erdoğan ve Putin'in eşbaşkanlığında düzenlenecek toplantıda, ağırlıklı gündem enerji ve ekonomi alanındaki işbirliği ve nükleer santral projeleri olacak.
Erdoğan ile Putin'in Dolmabahçe'de yapacağı görüşmeye de, Suriye krizi ve Türkiye'ye konuşlandırılacak patriot sisteminin damgasını vurması bekleniyor. Esad yönetiminin baş destekçilerinden olan Putin'in Erdoğan'la görüşmesinin; Esad'ın kaderinin çizilmesi bakımından önemli olduğu ifade ediliyor.
Yoğun güvenlik önlemleri altnda gerçekleşecek ziyarette Rusya Devlet Başkanı'na; dışişleri, enerji, ekonomi, ulaştırma ve tarım bakanları eşlik edecek.
cnnturk.com, 03.12.2012
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
