Gündem

Putin için İstanbul'da Türkiye'yi mutlu edip Esad'ı hedef alacak bir mesaj vermek için henüz erken. İki lider "Zaten 2012'de yapılsın demiştik. Kasım'da olsun" diye görüş birliğine varıyor.

YORUM - Deniz Zeyrek

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 14 Ekim günü başlaması planlanan Türkiye ziyaretini ertelediği haberini görmüşsünüzdür. Birçok detayı ayarlanmasına karşın bir hafta kala ziyaretin ertelenmesi hayli heyecan yarattı.
Neden ertelendiğinden önce, ziyaretin amacını hatırlayalım. Türkiye-Rusya ilişkileri, Üst Düzey İşbirliği Konseyi kurulması aşamasına geçtiğinde takvim 12 Mayıs 2010’u gösteriyordu ve Devlet Başkanı Dimitri Medvedev Ankara’yı ziyaret ediyordu. İki ülke ilişkileri, Medvedev’in ziyaretinde alınan kararlarla enerji, ticaret ve turizm alanında tarihinin en iyi seviyesine ulaşırken, Başbakan Tayyip Erdoğan 16 Mart 2011 günü Moskova’ya yaptığı ziyaret, bu seviyeyi pekiştirir gibiydi. Zira o toplantıda Üst Düzey İşbirliği Konseyi’nin ikinci toplantısı yapıldı ve üçüncüsü için de 2012 sonbaharında İstanbul adres veriliyordu.
Türkiye-Rusya ilişkilerinin Suriye gibi ‘harici’ görüş ayrılıklarından etkilenmeden aynı çizgiyi sürdürmesi isteniyordu ve hem Ankara’daki Rus, hem Moskova’daki Türk Büyükelçilikleri son iki haftadır varlarını yoklarını Putin’in İstanbul ziyaretinin başarılı geçmesi için ortaya koyuyordu. 8 Ekim gününe dek her şey yolundaydı ve Putin İstanbul’a gelmek, Erdoğan da Putin’i ağırlamak için hazırlıklarını sürdürüyordu.


SURİYE KARA KEDİ Mİ OLDU?
Şam yönetimi ile son yaşadığı askeri kriz nedeniyle Moskova’dan daha net bir tavır bekleyen Ankara, Suriye konusunu da Putin’le resmi görüşmelerin ana gündemlerinden biri yapmayı planlıyordu. Ancak ziyaretin diplomatik hazırlıklarını yapan Türk ve Rus diplomatlar, Suriye konusundaki ayrı düşmüşlüğün ilk sinyallerini verdi. Rusya, İstanbul ziyaretinde Putin’den Suriye’ye karşı izlediği politikayla çelişecek sürpriz bir tavır beklenmemesini Ankara’ya açıkça bildirmişti.


KRİTİK TELEFON GÖRÜŞMESİ
Bunun üzerine Erdoğan ve Putin, ziyaretin gerçekleşmesi için belirlenen tarihe 6 gün kala, 8 Ekim akşamı bir telefon görüşmesi yaptı. Görüşme tutanakları henüz alenileşmedi. Türk tarafında ne konuşulduğunu bilen yetkili sayısı da şimdilik fazla değil. Ancak Ruslar’ın çok fazla saklama niyeti olmayacak ki erteleme kararının bu görüşmeden sonra alındığını gizlemiyorlar. Yoksa resmi gerekçe ‘ziyaret tarihi zaten resmen açıklanmamıştı’ ve ‘programlar uymadı’ gibi iki cümle ile ifade edilebilirdi.


NEDEN KASIM?

Rusya, Suriye ile Türkiye arasında bir tercih yapmak niyetinde değil. Çünkü ne Suriye’deki (deniz ve hava üssü kullanımı gibi) çıkarlarını yitirmek istiyor, ne Türkiye gibi bir ‘müşteri’yi kaçırmak... Ankara ise Putin’in ziyaretinde en azından Akçakale’de 5 sivilin ölümünü dikkate alıp Esad’ı eleştirmesini bekliyor. Putin için İstanbul’da Türkiye’yi mutlu edip Esad’ı hedef alacak bir mesaj vermek için henüz erken. İki lider “Zaten 2012’de yapılsın demiştik. Kasım’da olsun” diye görüş birliğine varıyor. Ve sonuç: Putin, bir aksilik çıkmazsa kalabalık bir heyetle İstanbul’a Kasım’da gelecek. Peki Kasım’ın Suriye satrancındaki anlamı ne? Kasım’ın ikinci haftasında Obama seçim sınavına girecek. Kalırsa Suriye konusunda kağıtlar yeniden karılacak. Obama kaybederse de durum değişmeyecek Romney Suriye oyununu kendi kurallarına göre oynamaya başlayacak. Böylece Putin Türkiye’ye geldiğinde yeni kartlar dağıtılmış olacak.