Gündem

Meclis Genel Kurulu'nda büyük tartışmalar ve 24 saat aralıksız çalışma sonrasında üçüncü yargı paketi kabul edilerek yasalaştı. Özel yetkili mahkemeleri kaldıran ve yerine bölgesel ağır ceza mahkemeleri getiren yasayla, ses kaydı yayınlayan basın kuruluşlarına da 5 yıla kadar ağır hapis cezası geldi. Düzenlemeyle cezaevindeki üç ülkücüye tahliye yolu açılırken, terör ürgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişiye verilen 'örgüt üyesi gibi' cezası mevzuattan çıkarıldı. Yine adli kontrol sisteminde uygulanan 3 yıllık sınır tamamen kaldırıldı. Hakimler tutuklama kararını 'somut olgulara' göre verecek. Yasanın geçmesinden sonra teşekkür konuşması yapan Adalet Bakanı Sadullah Ergin, yeni yasanın uzun süren yargılamaların kısaltılmasında, makul noktaya çekilmesinde önemli hizmetler vereceğini söyledi.

Genel Kurul'dan geçen yasaya göre Terörle Mücadele Kanunu'nun (TMK) 10. maddesinde yapılan yeni düzenleme nedeniyle, özel yetkili mahkemelerin dayanağını oluşturan Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 250., 251. ve 252. maddeleri yürürlükten kaldırıldı. Özel yetkili mahkemelerde açılan Ergenekon, Balyoz, KCK gibi davalara kesin hükümle sonuçlandırılıncaya kadar bu mahkemelerce bakılmaya devam edilecek. Bu davalarda yetkisizlik veya görevsizlik kararı verilemeyecek. Terörle Mücadele Kanunu'nun 10. maddesinin, kavuşturmaya ilişkin hükümleri, bu davalarda da uygulanacak. CMK'nın 251. maddesinin birinci fıkrasına göre görevlendirilen cumhuriyet savcıları, yürütmekte oldukları soruşturmalara HSYK'nın belirlediği savcılar göreve başlayıncaya kadar devam edecek. TMK'nın 10. maddesi kapsamına giren suçlarla ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla açılan davalarda, sanığın taşıdığı kamu görevlisi sıfatı dolayısıyla hakkında soruşturma yapılabilmesi için izin veya karar alınması gerektiğinden durma veya düşme kararı verilemeyecek.

Mahkemelerin yetkileri azaltıldı

TMK'nın kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar, Adalet Bakanlığı'nın teklifi üzerine, HSYK tarafından yargı çevresi birden çok ili kapsayacak şekilde belirlenecek illerde görevlendirilecek ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Bu mahkemelerin başkan ve üyeleri, Adli Yargı Adalet Komisyonu'nca, bu mahkemelerden başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemeyecek. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay'ın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler ile askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler saklı kalacak. TMK kapsamına giren suçlarla ilgili olarak soruşturma, HSYK'ca bu suçların soruşturma ve kovuşturmasında görevlendirilen cumhuriyet savcılarınca bizzat yapılacak. Bu cumhuriyet savcıları, cumhuriyet başsavcılığınca başka mahkemelerde ve işlerde görevlendirilemeyecek.

Uyuşturucu ve mafya davaları ağır cezada: Türk Ceza Kanunu'nun (TCK), "devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak'', "anayasayı ihlal'', "yasama organına karşı suç'', "hükümete karşı suç'', "Türkiye Cumhuriyeti hükümetine karşı silahlı isyan'', "silahlı örgüt'', "silah sağlama'' ve "suç için anlaşma'' maddelerinde düzenlenen suçlar hakkında, görev sırasında veya görevinden dolayı işlemiş olsa bile cumhuriyet savcılarınca doğrudan soruşturma yapılacak. Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'nun 26. maddesi bu hükmün dışında kaldı. Gözaltı süresi, yakalama yerine en yakın hakim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalamanın ardından itibaren 48 saat saati geçemeyecek. Güvenliğin sağlanması bakımından duruşmanın başka bir yerde yapılmasına karar verilebilecek.

TCK'da yer alan örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçu veya suçtan kaynaklanan mal varlığı değerini aklama suçu, haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlarla ilgili açılan davalar, ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Bu suçlarda CMK'da öngörülen tutuklama süresi 2 katı olacak.

Lüzumlu eşya haczedilemeyecek: Yasaya göre ekonomik faaliyetini bedeni çalışmasıyla sürdüren borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için gerekli olan her türlü eşya, aile bireyleri için lüzumlu eşya, borçlunun haline münasip evi ve öğrenci bursları haczedilemeyecek. Elektrik enerjisi hakkındaki suç, nitelikli hırsızlık kapsamından çıkartılacak.

Danıştay üyeliği için 15 yıl yetecek: İdari görevlerden Danıştay üyeliğine seçileceklerin devlet hizmetlerindeki 20 yıl çalışma şartı 15 yıla indirilecek. TBMM Genel Sekreteri ile düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanları da Danıştay üyesi olabilecek. Kamu kurum ve kuruluşlarının başhukuk müşavirleri, birinci hukuk müşavirleri, hukuk hizmetleri başkanı ve hukuk işleri müdürü Danıştay üyesi olabilecek.

Dosyalar hızlı karara bağlanacak

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nda bulunan 6 bin dosyanın karara bağlanabilmesi için, geçici süreyle Kurulun yapısı ve çalışma usulü değiştirilecek. Geçici süre sonunda birikmiş dosyalar 2-3 yıl içinde karara bağlanacak. Böylece, Danıştay'ın ilk derece sıfatıyla baktığı davaların azaltılmasına paralel olarak, kurula yeni dosya gelişi azalacak ve süre sonunda kurul eski yapısına dönecek.

Tutuklama kararı somut olgulara göre verilecek: Tutuklamaya ilişkin kararlarda kuvvetli suç şüphesi ve tutuklama nedenlerinin varlığıyla tutuklama tedbirinin ölçülü olduğunun somut olgularla gerekçelendirilerek açıkça yazılması gerekecek.

'Örgüt üyesi gibi' cezası mevzuattan çıktı: Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişiye artık 'örgüt üyesi gibi' ceza verilmeyecek. Örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi örgüt üyesi olarak cezalandırılacak, ancak örgüt üyeliğinden dolayı verilecek ceza 3'te 1'ine kadar indirilebilecek.

Adli kontrolde sınır tamamen kaldırıldı: CMK'da yer alan, hakimlerin tutuklama yerine adli kontrol uygulayabileceğine yönelik düzenlemedeki 3 yıllık süre sınırı kaldırıldı. Yürütülen soruşturmada, CMK'nın 100. maddesinde belirtilen tutuklama sebeplerinin varlığı halinde, şüphelinin tutuklanması yerine adli kontrol altına alınmasına karar verilebilecek.

Hapisteki 3 ülkücü çıkacak: 12 Eylül öncesinde örgüt dışında tutularak cezaları ayrı ayrı uygulanan kişiler ile örgüt kapsamında değerlendirilerek haklarında tek bir ceza uygulanan kişiler arasındaki eşitsizlik giderilecek. Buna göre, 12 Eylül 1980 tarihinden önce işlenen suçlardan dolayı lehe kanun, TCK'nın cezaların içtimaına ilişkin hükümleri uygulandıktan sonra ortaya çıkan ceza göz önünde bulundurularak belirlenecek. Belirlenen bu ceza infaz bakımından lehe hükümler içeren kanuna göre infaz edilecek. Bu maddeyle halen cezaevinde bulunan ülkücülerden Bünyamin Adanalı, Ünal Karaosmanoğlu, Muhsin Kahya tahliye olacak.

Ses kaydı yayınına 5 yıl hapis cezası

3. yargı paketinde ses kayıtlarını yayınlayan basın yayın kuruluşlarına ağır ceza veren madde de kabul edildi. Yargı paketi yasa dışı dinlemenin cezasını artırıyor ancak basın özgürlüğünü de geriye götürüyor. Maddeye göre, internette yayınlanarak ifşa edilen ses kayıtlarını haber amaçlı kamuoyuna duyuran basın mensupları cezaevine girme tehdidiyle karşılaşacak. Yasayla kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kişi, 1 yıldan 3 yıla, katıldığı aleni olmayan bir söyleşiyi, diğer konuşanların rızası olmadan ses alma cihazı ile kayda alan kişi 6 aydan 2 yıla, aleni olmayan konuşmaları, taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın bir aletle dinleyen veya bunları bir ses alma cihazı ile kaydeden kişi de 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.

Meclis, 24 saat aralıksız çalıştı

Son ayların en hareketli saatlerinin yaşandığı Genel Kurul'da milletvekilleri, 3. yargı paketini çıkarmak için aralıksız 24 saat çalıştı. Pazar günü saat 14.00'te başlayan Genel Kurul, pazartesi günü 14.00'te kapandı. Yorgun düşen ve uykusuz kalan çok sayıda milletvekilinin kuliste ve Genel Kurul'da uyuduğu görüldü. BDP'li Hasip Kaplan'ın önergeyi yırtmasıyla Genel Kurul karışırken, AK Partili vekiller yumrukların konuştuğu kavgaya aldırmayarak İspanya-İtalya final maçını seyretmeyi tercih etti. CHP'liler yeni ağır ceza mahkemesi getirilmesini düzenleyen önergeyi sıra kapaklarına vurarak dakikalarca protesto etti. Bu durum elektronik sistemin bozulmasına yol açtı. Zaman zaman tansiyonun yükselerek, yumruklaşmaya varan kavgaların yaşandığı Genel Kurul'da, tepkisini sessiz göstermeyi tercih edenler de oldu. CHP'li Süleyman Çelebi, 5 dakikalık konuşma süresini susarak kullandı. Görüşmeler sırasında CHP, MHP ve BDP, tutuklu vekiller için önerge verdi ancak AK Parti tarafından reddedildi.

Uzun yargılama süreleri kısalacak

Adalet Bakanı Sadullah Ergin, "3. yargı paketi''nin uzun süren yargılamaların kısaltılmasında, makul noktaya çekilmesinde önemli hizmetler vereceğine inandığını söyledi. "3. yargı paketi''nin kabul edilmesinin ardından kürsüye gelen Adalet Bakanı Sadullah Ergin, tasarının, iki tam gün, kesintisiz çalışılarak yasalaşmasına katkı sunan milletvekillerine teşekkür etti. Ergin, "Bu yasanın uzun süren yargılamaların kısaltılmasında, makul noktaya çekilmesinde önemli hizmetler vereceğine inanıyorum.'' dedi. Ergin teşekkür konuşması yaparken CHP'li milletvekillerinin Genel Kurul'dan çıktığı görüldü.

Zaman, 03.07.2012