Gündem

Hukukçular, tasarıdaki 'salt askerî hizmetler' ifadesinin muğlak olduğunu düşünüyor. Getirilen koruma zırhı ile ordudaki dayak, hakaret ve aşağılama olaylarının bile askerî hizmet faaliyeti kapsamına alınacağı uyarısında bulunuyor. Emekli Askerî Yargıç Albay Faik Tarımcıoğlu, "Yaşanan her olumsuzluk 'askerî faaliyet' tabiri korumasına alınırsa, kamu denetçisi askeriyedeki hiçbir sorunu çözemez." diyor.

Emekli Askerî Hakim Albay Dr. Ümit Kardaş, "Ombudsman, sadece erlerin sorunlarını değil astsubay, subay gibi rütbeli askerlerin şikâyet ettiği özlük hakları, terfiler gibi konuları da inceleyecek. Dolayısıyla bu kurum rütbeli askerlerin hatta generallerin bile faydasına olacak." görüşünü dile getiriyor. Emekli Cumhuriyet Başsavcısı Reşat Petek, TSK kapsam dışı kalırsa ordu içinde yaşanacak haksızlıkların ve yolsuzlukların su yüzüne çıkarılamayacağını kaydediyor. Türkiye'de ombudsmanlık kurumunu ilk kez zikreden kişi olan eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk ise konuyla ilgili Almanya örneğini veriyor. Almanya'da silahlı kuvvetleri denetlemek için Savunma Kamu Denetçiliği Kurumu'nun hizmet verdiğinin altını çizen Türk, "Meclis'e sunulan taslakta TSK'nın salt askerî hizmet faaliyetleri, ileride bir askerî ombudsmanlık kurulabilir düşüncesiyle kapsam dışı bırakılmış olabilir." ifadelerini kullanıyor.

Ombudsmanlık dünyada başarıyla uygulanıyor

Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde, yüksek su faturasından koyununun barınma yerine kadar her türlü sorun ombudsmana şikayet edilebiliyor. Almanya, İrlanda, Kanada, Norveç gibi ülkelerde, ordunun askerî faaliyetleri ombudsman tarafından doğrudan denetlenebiliyor. Askerî komuta ve silahlı kuvvetler içerisinde ihmal sonucu yaşanan olaylar, ayrımcılık, insan hakkı ihlalleri, şiddet gibi şikâyetleri inceleyen askerî ve savunma ombudsmanlıkları birçok ülkede mevcut. Bir şekilde haksızlığa uğrayan asker ve savunma kuvvetleri üyeleri hakkını kurum aracılığıyla rahatça arayabiliyor. İrlanda Savunma Kuvvetleri ombudsmanlığının hazırladığı 2009 yılı raporunda, şikâyetlerin yüzde 74'ünün incelendiği belirtiliyor. Raporda, askerî ombudsmanın Silahlı Kuvvetler'deki görevindeki atamasıyla ilgili haksızlık yapıldığı gerekçesiyle başvuruda bulunan bir binbaşının şikayetini inceleyerek, soruşturma sonucunda atamaları gerçekleştiren mülakat kurulunun usulsüzlük yaptığı belirtiliyor. Ombudsman bu olayı kamuoyuna duyururken raporu ise Savunma Bakanı'na iletiyor. Aynı şekilde, İrlanda'da 'Ordu Hemşirelik Hizmeti' üyesi bir hemşire, çalıştığı yerde kişiler arası taciz ve zorbalığa maruz kaldığı gerekçesiyle Savunma Kuvvetleri ombudsmanına başvuruyor. İnceleme sonucunda söz konusu kişilere uzaklaştırma cezası veriliyor. Kanada Silahlı Kuvvetleri'nde görevli bir personel ise kendisine uzak bir görev verilmesi üzerine eşinin rahatsızlığından dolayı bu görevi kabul edemeyeceğini amirlerine iletiyor. Raporlara rağmen personelin transferi konusunda ısrar edilince konu Ulusal Savunma ve Kanada Kuvvetleri Ombudsmanlık Kurumu'na intikal ediyor. Sonuçta, askerî personelin tayini iptal ediliyor.

Yine İsveç'te ise bir temizlik firmasında çalışan Müslüman bir kadın 'eteğinin boyu uzun' gerekçesiyle işten çıkartılıyor. Olayı soruşturan İsveç Ombudsmanlık Kurumu, firmaya 'etnik ayrımcılık' yaptığı gerekçesiyle 120 bin İsveç Kronu tazminat davası açıyor.

Emekli Askerî Yargıç Albay Faik Tarımcıoğlu: Bu tasarıyla

askeriyedeki hiçbir sorun çözülmez

Tasarıda 'salt askerî faaliyetler denetime tabi tutulamaz' deniliyor. Burada askerî faaliyet tanımı açık ve net olmalı. Hangi faaliyetler askerî, hangileri değil? Örneğin bir orduevinde yaşanan insan hakkı ihlalinin askerî faaliyetle ilgisi yok. Orduda yaşanan bir yolsuzluk, üst rütbeli subayın astlarına haksızlık yapması askerî faaliyet olmamalı. Yoksa her yaşanan olumsuzluk 'askerî faaliyet' tabiri korumasına alınarak kamu denetçisi askeriyedeki hiçbir sorunu çözemez.

Emekli Askerî Hakim Albay Dr. Ümit Kardaş: Ombudsman TSK'daki hak ihlallerini de denetlesin

Ordu içerisinde kamuoyuna yansıyan dayak, hakaret, aşağılama, intihar girişimleri gibi birçok hak ihlalleri oluyor. Haksızlığa uğrayan asker, gerekli mercilerde hakkını arayamıyor. Zaten şeffaf olmayan ve denetlenemeyen TSK içindeki bu hak ihlalleri ombudsmanın denetim alanına girmeyecekse kimin alanına girecek? Ombudsman, sadece erler için değil astsubay, subay gibi rütbeli askerlerin şikâyet ettiği özlük hakları, terfiler gibi konuları da inceleyecek.