Gündem
 Gündem > Siyasi Gündem > 5 adımda Türkiye-Ermenistan mutabakatı
5 adımda Türkiye-Ermenistan mutabakatı
Ermenistan'la ilişkilerin normalleşmesi sürecinde tarihi açıklama, önceki gece yarısı geldi. Dışişleri'nin "Üzerinde uzlaştık" dediği yol haritası 5 ana madde üzerine kurulu.
1- Ermenistan, Kars Anlaşması'nı tanıyacak
2- Sınır açılacak, anlaşmalar tamamlanacak
3- Karşılıklı büyükelçilikler açılacak
4- Yol haritasını Meclis onaylayacak
5- Tarih komisyonuna üçüncü ülkeler de katılabilecek
Türkiye-Ermenistan ilişkilerinde yol haritası için mutabakat metninin hazırlanmasının ardından "başlangıç" için geri sayım başladı. Dışişleri Bakanlığı'nın önceki gece yarısı açıklamasından sonra gözler iki ülke arasında belirlenen yol haritasına çevrildi. SABAH'tan Duygu Güvenç'in habarine göre, iki ülkenin mutabakatında Yukarı Karabağ sorunu yer almadı. Ancak, birbirine paralel atılacak adımları kapsayan yol haritasının Yukarı Karabağ sorununa "de facto" (fiilen) olarak bağlı olduğu belirtildi. Bir yetkili, Yukarı Karabağ konusunda Kıbrıs örneğini aktardı: "Türkiye'nin AB ile ilişkilerinde Kıbrıs bir önkoşul değil ama bir gerçek. Yukarı Karabağ da böyle..."
ARTIK SÜREÇ BAŞLADI'
Mutabakatın Minsk Grubu'na bağlı olarak Mayıs ayında da açıklanabileceği belirtildi. Bu iddiayı gündeme getiren üst düzey yetkili, "Belki Mayıs'ta, belki Eylül'de. Ama artık süreç başladı" dedi. İlişkilerin normalleşmesi için iki ülke arasında üst ve alt komisyonlar kurulacak. Alt komisyonlarda sınır, 1915 olayları, ticaret, diplomatik ilişki kurulması, gümrük ve ulaştırma gibi alt başlıklar bulunacak. Edinilen bilgilere göre mutabakatta şu başlıklar olacak:
* Ermenistan, SSCB ile Türkiye arasında imzalanan Kars Anlaşması'nı aynen tanıyacak. Anlaşma yeniden müzakereye açılmayacak.
* Soykırım iddialarının ele alınacağı tarih komisyonuna üçüncü ülkeler de katılabilecek.
* İki ülke arasındaki sınırlar açılacak ve ticaret için gerekli ekonomik anlaşmalar tamamlanacak.
* İki ülke önce Tiflis büyükelçilerini karşılıklı akredite edecek, daha sonra Ankara ve Erivan'da büyükelçilik açılacak.
* Yol haritasının uygulanmasına yönelik meclis onayı gerektiren anlaşmalar ise TBMM'ye gelecek.
'AÇILIM PARALEL OLMALI'
ABD'nin olumlu tepkisine karşın Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Elkhan Polukhov, mutabakat açıklamasıyla ilgili "Her bağımsız devletin başka devletlerle ilişki kurma hakkı var. Azerbaycan, Türkiye- Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi ve sınırların açılmasının, Ermeni askerlerinin Azerbaycan topraklarından çekilmesine paralel olarak gerçekleşmesi gerektiğini düşünüyor" dedi. Türk diplomatik kaynaklar, 24 Nisan öncesinde bu açıklamanın yapılmasını diasporanın önlemeye çalıştığını savundu.
Star, 24.04.09
Gül ile Aliyev telefonda görüştü
Dışişleri Bakanlığı’ndan ‘Ermenistan ile somut ilerleme sağlandığı ve yol haritası belirlendiği’ duyurusunun ardından, Cumhurbaşkanı Gül’ün Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüştüğü açıklaması geldi.
ANKARA - Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile telefonda görüştü.
Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi’nden yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Gül'ün bugün akşamüstü Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile bir telefon görüşmesi yaparak, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleştirilmesi süreci dahil, Kafkasya bölgesindeki gelişmeler konusunda istişarede bulunduğu bildirildi.
Açıklamada, ''İki devlet başkanı arasında geçen haftalar içinde gerçekleşen istişarelerin bir devamı niteliğindeki görüşmede, iki kardeş ülke arasındaki geleneksel anlayış, dayanışma ve yakın işbirliğinin önemi teyit edilmiş, bunun bölgenin istikrar ve refahına da katkıda bulunacağı tespiti yapılmıştır'' ifadesine yer verildi.
ERDOĞAN: AZERBAYCAN'A GİDEBİLİRİM
23 Nisan Resepsiyonu'nda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 'Azerbaycan'a gidebilirim' dedi.
Erdoğan, 'Aliyev ile görüşmeyi düşünüyor musunuz?' sorusuna, "Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Sofya'da görüşecek. O görüşmenin sonucuna göre Azerbaycan'a gidebilirim" dedi.
Erdoğan, Ermenistan ile mutabakat olup olmadığı konusunda ise, "Anlaşma yok paraf var. Mutabakat olursa açıklanır, imzalanır" şeklinde konuştu.
AZERİ BAKAN GELİYOR
Öte yandan Azerbaycan Savunma Bakanı Korgeneral Sefer Abiyev, yarın Türkiye'ye geliyor.
Abiyev, Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ ve Savunma Bakanı Vecdi Gönül'le görüşecek. Görüşmelerde Türkiye - Ermenistan ilişkilerinin de gündeme gelmesi bekleniyor.
ntvmsnbc.com, 23.04.09
Azerbaycan: Gül ve Erdoğan'dan güvence aldık
''İki kardeş ülke arasında kriz olabilir mi?'' diyen Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçisi Zakir Haşimov, Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin Yukarı Karabağ meselesinin çözümüyle paralel gitmesi konusunda kendilerine güvence verildiğini söyledi.
ANKARA - Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçisi Zakir Haşimov, Türkiye ile Azerbaycan'ın 'iki devlet bir millet' ilişkisi içinde olduğunu belirterek, ''İki kardeş ülke arasında kriz olabilir mi?'' dedi.
TBMM'de, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı nedeniyle verilen resepsiyonda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Haşimov, Türkiye'nin bağımsız bir devlet olarak istediği ülkeyle ikili ilişki kurma hakkına sahip olduğunu, ancak Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin Yukarı Karabağ meselesinin çözümüyle paralel gitmesi gerektiğini söyledi.
Haşimov, bir soru üzerine, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bu yönde kendilerine güvence verdiğini belirtti.
Büyükelçi Haşimov, basında son dönemde bir kısmı 'uydurma ya da kasıtlı' birçok haberin çıktığına dikkati çekerek, bu haberlerin çoğunun da Ermenistan kaynaklı olduğunu iddia etti.
"BİR MİLLET İKİ DEVLET"
Türkiye-Azerbaycan ilişkileriyle ilgili olarak, Atatürk'ün ''Azerbaycan'ın sevinci bizim sevincimizdir'', Azerbaycan'ın eski cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in de, 'bir millet iki devlet' sözlerini hatırlatan Haşimov, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin de bu prensiplerin dışına çıkamayacağını, bu prensipleri hiç kimsenin bozamayacağını vurguladı.
Türkiye ile Azerbaycan arasında pencerelerin açık olduğunun altını çizen Haşimov, Azerbaycan Savunma Bakanı Sefer Abiyev'in yarın Türkiye'ye yapacağı ziyarete dikkati çekerek, iki ülke arasında karşılıklı ziyaretlerin her zaman düzenlenebileceğini söyledi.
Haşimov, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev arasında bugünkü telefon görüşmesinin olumlu geçtiğini de bildirdi.
SINIRIN AÇILMASI KONUSU
Azerbaycan Büyükelçisi, ''ülkesinin, Türkiye-Ermenistan sınırının açılmasına ne zaman razı olabileceği'' şeklindeki soru üzerine, ilk etapta Yukarı Karabağ etrafında Ermenistan işgali altındaki 7 ilçeden 5'inin boşaltılması ve Azeri göçmenlerin buralara geri yerleştirilmesinden sonra sınırın açılabileceğini belirtti.
Geri kalan 2 ilçe ve Yukarı Karabağ'ın da daha sonraki etaplarda boşaltılması ve oralara da Azeri göçmenlerin yerleştirilmesi gerektiğinin altını çizen Haşimov, daha sonra statü görüşmelerine geçilebileceğini ifade etti.
Haşimov, bir soru üzerine, statü tartışmalarından önce de Türkiye-Ermenistan sınırının açılabileceğini söyledi.
Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçisi Haşimov, ABD Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Asya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Matthew Bryza'nın ''Yukarı Karabağ meselesinin birkaç ayda çözülebileceği'' yönündeki sözlerinin hatırlatılması üzerine de ''Bryza hep böyle açıklamalar yapar, inşallah'' ifadesini kullandı.
ntvmsnbc.com, 23.04.09
Sarkisyan: "Soykırım" önkoşul değil
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Erivan'daki gösterilerde konuştu.
ERİVAN - Ermenilerin "soykırımı anma günü" olarak kabul ettiği 1915 olaylarının yıldönümünde, Erivan'da anma törenleri düzenlendi.
Törene katılan Cumhurbaşkanı Sarkisyan, yaptığı konuşmada, soykırımın tanınması yönündeki çabalarının Türk halkına karşı bir tutum olmadığını söyledi.
Sarkisyan, Türkiye'nin soykırımı tanımasını ikili ilişkilerin normalleşmesinde önkoşul olarak görmediklerini belirtti.
Ermenistan Cumhurbaşkanı şöyle konuştu:
"Her masum kurbanın bir acı hikayesi ve bir ailesi var. 'Soykırım'ı iki ülke ilişkilerinde önkoşul olarak dayatmıyoruz."
Anma törenlerine dünyanın birçok yerinden gelen Ermeniler de katıldı.
ERMENİLER İKİYE BÖLÜNDÜ
Türkiye ve Ermenistan arasında imzalanan deklarasyon da Erivan'da tartışılıyor. Ermenistan hükümetinin neyin karşılığında bu anlaşmayı imzaladığı yönünde eleştiriler yükseliyor. Ayrıca Türkiye'nin 24 Nisan öncesi Obama'nın 'soykırım' dememesi için adım attığı da bir başka eleştiri konusu.
Ancak Ermenistan'da anlaşmaya olumlu yaklaşanlar da hiç de az değil. Türkiye ve Ermenistan hükümetine destek veren bu kesim, iki hafta içerisinde Ankara ve Erivan arasında bir yol haritasının imzalanacağını ve önemli olanın iki halk arasında psikolojik duvarların yıkılması olduğunu belirtiyor.
ntvmsnbc.com, 24.04.09
Ankara ve Erivan yol haritası belirledi
Türkiye ve Ermenistan, ilişkilerini normalleştirmek için bir çerçeve üzerinde anlaşmaya varıldığını açıkladı.
Türkiye, Ermenistan ve İsviçre'nin ortak açıklamasında, Ankara ve Erivan'ın görüşmelerde bir ilerleme sağladığı belirtiliyor.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da, iki ülkenin bu amaçla bir yol haritası belirlediği bildirildi.
Türkiye, Ermenistan'ın Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesini işgal etmesine tepki olarak 1993'te Ermenistan'a sınırlarını kapamıştı.
Dışişleri Bakanlığı'nın kısa açıklamasında şöyle denildi:
"Türkiye ve Ermenistan, İsviçre'nin arabuluculuğunda, ikili ilişkilerini normalleştirmek, iyi komşuluk ve karşılıklı saygı çerçevesinde geliştirmek ve bu suretle tüm bölgede barış, güvenlik ve istikrarı ileri götürmek amacıyla yoğun çaba göstermektedir.
"İki taraf, bu süreçte somut ilerleme ve karşılıklı anlayış sağlamış ve ikili ilişkilerinin her iki tarafı da tatmin edecek şekilde normalizasyonu için kapsamlı bir çerçeve üzerinde mutabık kalmışlardır. Bu çerçevede, bir yol haritası belirlenmiştir".
İki ülke arasında Ağustos 2007'den bu yana İsviçre'nin arabuluculuğunda Cenevre'de teknik düzeyde yapılan görüşmeler kısa bir süre önce tamamlanmıştı.
Amerikan basınında Türkiye'nin Ermenistan'a sınırı 16 Nisan'da açabileceği yolunda haberler çıkmış, ABD Başkanı Barack Obama da Nisan başındaki Türkiye ziyaretinde bu yönde bir çağrıda bulunmuştu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev buna tepki olarak İstanbul'daki medeniyetler İttifakı zirvesine katılmaktan son anda vazgeçmiş, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan bunun üzerine Karabağ sorunu çözülmeden Ermenistan'la nihai bir anlaşmaya onay vermeyeceklerini söylemişti.
Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasının Ermenilerin "soykırımın yıl dönümü" olarak kabul ettikleri 24 Nisan'dan hemen önce yapılması dikkat çekti.
ABD'nin tepkisi
Açıklama, Amerikan Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın Türkiye ve Ermenistan arasındaki kendi ifadesiyle ''cesur uzlaşma çabalarını'' öven açıklamasından birkaç saat sonra yapıldı.
Amerikan Dışişleri daha sonra iki ülke arasındaki anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını açıkladı.
Anlaşmanın neler içerdiği konusunda hiçbir taraf açıklama yapmadı.
Ancak Türkiye'de adımın Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere konuyla ilgilenen üçüncü ülkelere "24 Nisan'da sürece zarar verecek adım atmaktan kaçının" mesajı içerdiği görüşü yaygın.
Futbol siyaseti
İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik çabalar, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün geçen sonbaharda, iki ülke milli takımları arasındaki futbol maçını izlemek için Erivan'a gitmesiyle ivme kazanmıştı.
Maçın rövanşı 7 Ekim'de Türkiye'de.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, maça sınır kapısından geçerek gelmeyi umduğunu söylemişti.
Türkiye, Ermenistan'la ilişkilerin normalleştirilmesi sürecine paralel olarak Karabağ sorununda da ilerleme sağlanmasını istiyor.
Bu çerçevede Ankara'nın Karabağ işgalinin ardından kapanan Ermenistan sınırını açma planları Azerbaycan'da tepkiyle karşılanıyor.
Azeri bakanın ziyareti
Bu arada Azerbaycan Savunma Bakanı Korgeneral Sefer Abiyev'in, yarın Türkiye'ye geleceği açıklandı.
Abiyev, Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ ve Savunma Bakanı Vecdi Gönül ile görüşecek.
BBCTurkish.com, 23.04.09
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
