Gündem
 Gündem > Siyasi Gündem > AKP şeffaflığın üstüne şal örttü
AKP şeffaflığın üstüne şal örttü
Muhalif bir grubun hazırladığı rapordan çekinen AKP’liler devletin denetlenmesi için kritik önemdeki Sayıştay Kanunu’nu eleğe çevirdi
Devletin “tüm kurumlarıyla hesap verebilir kılınması” amacıyla, 6,5 yıllık uzun bir süreç sonrasında Meclis’te tartışılmaya başlanan Sayıştay Yasa teklifinin en kritik maddesi olan performans denetiminde değişiklik yapan hükümet, böylece ‘şeffaflık ilkesi’ni de kadük etti. Sayıştay’da “muhalif bir kanadın, Karadeniz otoyolları yapımı konusunda, iktidarı köşeye sıkıştırmak amacıyla hazırladığı rapor”, muhalefet milletvekilleri arasında elden ele dolaşmaya başladı. Bu rapor nedeniyle panikleyen iktidar milletvekilleri, gerek askerî gerekse diğer tüm kurumların denetiminde kritik rol oynayan performans denetimi bölümünde yer alan ve hesap verme sorumluluğunu pekiştiren ilkesini ortadan kaldırdılar. Sayıştay’ın, teklifin kanunlaşması önünde büyük engel teşkil eden bu değişikliğin geri alınması için hükümeti ikna etmeye çalıştığı öğrenildi. Aksi takdirde teklif yine yasalaşmayacak ve devletin tüm kurumlarının, kamu kaynaklarını hesap verilebilir ve şeffaflık ilkesi çerçevesinde kullanmaları sağlanamayacak.
Parlamento’nun 2004 yılında kabul ettiği Anayasa’nın 160’ncı maddesindeki değişiklikle, devlete ait askerî malların -özellikle de silahların- denetimi üzerindeki gizlilik zırhı kaldırılmıştı. Ancak, askerî malların, kâğıt üzerinde değil gerçek anlamda şeffaf bir denetime tabi tutulabilmesi için mevcut Sayıştay Kanunu’nun da değiştirilmesi gerekiyordu. Bu amaçla birkaç ay önce Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen yeni Sayıştay Yasa Teklifi, geçen hafta Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmeye başlandı.
Kanun teklifine müdahale
Kanun teklifi, kamuda hesap verme sorumluluğu ve mali saydamlık esasları çerçevesinde, kamu idarelerinin etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak çalışması ve kamu kaynaklarının bu doğrultuda kullanılmasını teminen Meclis adına Sayıştay’ı yetkili kılıyor. Ne var ki, bir grup AKP milletvekilinin, genel kurulda teklif üzerinde yapılmakta olan görüşmelerin ikinci günü olan 21 ekim perşembe günü verdikleri değişiklik önergesinin kabul edilmesiyle, Sayıştay, “yerindelik denetimi yapamayacak, idarenin takdir yetkisini sınırlayacak veya ortadan kaldıracak karar alamayacak” duruma getirildi.
Önergeyle değiştirilen bölüm
Sayıştay yasa teklifinin 2. maddesi d bendinde yer alan Performans denetimi bölümü, hükümetin verdiği değişiklik önergesinden önce “Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergeler ile ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesi ile kamu kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli olarak kullanılıp kullanılmadığının incelenmesini” öngörüyordu.
Yasa teklifi, “ve değerlendirilmesi ile kamu kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli olarak kullanılıp kullanılmadığının incelenmesi” bölümü değişiklik önergesiyle çıkartılarak, iktidar partisinin oylarıyla kabul edildi. Böylece, örneğin, Sayıştay’ın yaptığı denetimlerde, TSK’nın kendisine tahsis edilen kaynakları yanlış kullandığının tesbiti de artık mümkün olmayacak. BDP Milletvekili Hasip Kaplan’ın, 21 ekim tarihli Meclis Genel Kurulu’nda teklif görüşülürken, kürsüde dört dakika sessiz kalarak protesto eylemi yapmasına neden olan da bu değişiklik.
İktidarın haklı gerekçeleri var ama...
AKP Grup Başkanvekili Nurettin Canikli, konuyla ilgili Taraf’a yaptığı açıklamada, “Performans denetimi bölümündeki hükmü kaldırmamış olsaydık, Sayıştay kendisini idarenin yerine koyarak, idarenin takdir yetkisindeki alanlarına girip onu denetleyecekti. Hep tartıştığımız, yargının yürütmeye müdahalesi durumunu doğuracaktı” dedi.
Sayıştay yetkilileri ise, iktidarın, bu en kritik maddede değişiklik yapıp, denetimin uluslararası standartlarda yapılmasını önlemelerine neden olan gerekçenin, Sayıştay’da muhalif bir grup tarafından hazırlanmış olan ancak onaylanmamış bir rapor olduğuna dikkat çekiyorlar. Başta CHP olmak üzere muhalefet partilerinin hükümete karşı kullandıkları bu rapor da, Karadeniz otoyol projesinin, “kamu kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli olarak kullanılıp kullanılmadığının incelenmesini” öngörüyor.
Düşürülen cümle iade edilmeli
Ancak Sayıştay yetkilileri, iktidar partisinin iddiasının aksine, performans denetimi komisyondan geldiği şekliyle kalsaydı da, Sayıştay’ın herhangi bir proje için yapacağı yerindelik denetimi ile idareye yönelik bir yaptırımının söz konusu olmayacağını söylediler. Aynı yetkililer, madde aynen kalsaydı, idarelerin, kendilerine tahsis edilen kaynakları daha verimli kullanmaya teşvik edecek nitelikte olduğuna dikkat çekiyorlar.
Sayıştay yetkilileri, dolayısıyla, iktidar partisinin endişelerinin yersiz olduğunu ve genel kurul görüşmeleri sırasında tekliften düşürdükleri performans denetimi bölümündeki cümleyi yerine iade etmeleri gerektiğini belirtiyorlar.
Performans denetimi
İdarelerin, siyasi çıkar hesaplarından bağımsız ve keyfi harcamalarını önlemeyi amaçlayan en kritik maddelerden birisi de performans denetimi. Sayıştay yasa teklifi, Sayıştay’ın bugüne kadar yaptığı hukuki denetiminin yanı sıra mali ve performans denetimi de yapmasını öngörüyor. Böylece şu anda TSK ve diğer kurumların hesaplarını kâğıt üzerinde denetleyen Sayıştay, düzenleme yasalaştığında fiili denetim de yapabilecek.
Performans denetimi ile de tüm kurum ve kuruluşların performansı ölçülecek, bu nedenle tüm kamu kurum ve kuruluşları, performans kriterlerini bütçelerinde açıklayacaklar. Performans ölçümü ile kurumlara verilen bütçenin hedefe ulaşıp ulaşmadığına, amacı doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığına bakılması öngörülüyor.
Taraf, 25.10.2010
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
