Gündem
 Gündem > Siyasi Gündem > 26 adımda köklü değişim
26 adımda köklü değişim
Başta yargı olmak üzere pek çok alanda köklü değişiklikler getiren Anayasa paketi dün yapılan referandumda kabul edildi. İşte hayatımızı değiştirecek 26 madde
Türkiye dün yapılan referandumda 26 maddelik Anayasa değişiklik paketini kabul ederek köklü değişikliklerin önünü açtı. Paketin en tartışmalı maddeleri yargıyla ilgili yapılan düzenlemelerdi. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) ile Anayasa Mahkemesi’nin yapısının değiştirilmesi, ordudan atılan askerler ve meslekten men edilen hâkim ve savcıların görevlerine dönüşlerinin sağlanması en dikkat çekici düzenlemeler oldu. Kişisel verilerin toplanması ise ilk kez Anayasa’ya girdi.
Zamanaşımı tartışması
Paketin üzerinde en çok tartışılan maddesi 12 Eylül dönemini dokunulmazlık zırhı altına alan geçici 15. maddeyi kaldıran değişiklik oldu. 12 Eylül’e yargı yolu açan hükmün fiilen uygulanıp uygulanmayacağı tartışma konusu. 7’nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile hayatta olan diğer Milli Güvenlik Konseyi üyeleri Tahsin Şahinkaya ve Nejat Tümer’in “zaman aşımı, aleyhe hükmün geriye işlemezliği ve yaş itibariyle ceza ehliyetini kaybetmeleri” gerekçeleriyle yargılanmayacakları iddia edilirken kimi hukukçulara göre darbe suçunda zamanaşımı uygulanamaz. Referandum paketinin diğer maddeleri ise özetle şöyle:
» Madde 1: Kadınlar, çocuklar, yaşlılar, özürlüler, şehitlerin dul ve yetimleri ile gazilere yapılacak pozitif ayrımcılık, eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacak.
» Madde 2: Vatandaşların kişisel verileri yasaya uygun olarak toplanacak. Meclis’ten yeni bir yasa çıkarılacak. Vatandaş, hakkındaki verilerin silinmesini isteyebilecek.
» Madde 3: Yurtdışına çıkış yasağı hâkim kararıyla konabilecek. Askerlik durumu, vergi borcu nedeniyle çıkış yasağı konulamayacak.
» Madde 4: Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı koruyucu önlemleri almakla yükümlü olacak.
» Madde 5: İşçiler aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olabilecek.
» Madde 6: Memurların toplu sözleşmesinde son karar sahibi Bakanlar Kurulu değil, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu olacak. Sözleşmenin emeklilere yansıtılması yasayla düzenlenecek.
» Madde 7: Grevde işyerinde oluşan zarardan sendika sorumlu olmayacak. Siyasi amaçlı grev, dayanışma grevi, genel grev, işi yavaşlatma ve direnişte anayasal engel olmayacak.
» Madde 8: TBMM Başkanlığı’na bağlı Kamu Denetçiliği Kurumu kurulacak. İdareyle ilgili şikâyetler yargıya taşınmadan uzlaşmayla çözülmeye çalışılacak.
» Madde 9: Partinin kapatılmasından sorumlu tutulup yasaklanan milletvekili, bağımsız olarak dönem sonuna kadar TBMM üyeliğine devam edebilecek.
» Madde 10: TBMM Başkanı ilk seçiminde 2 yıl, sonra dönem sonuna kadar görev yapacak.
» Madde 11: İdare mahkemeleri ve Danıştay, “yerindelik” denetimi yapamayacak, “kamu yararı” gerekçesiyle karar alamayacak. Yüksek Askerî Şûra kararıyla ordudan ilişiği kesilen subaylar, yargıda hak arayabilecek. Terfi işlemleri ve kadrosuzluk nedeniyle albaylıktan veya generallikten emekliye ayrılanlar geri dönemeyecek.
» Madde 12: Memurların özlük hakları toplu sözleşmede düzenlenebilecek.
» Madde 13: Memurlar, disiplin cezalarını yargıya götürebilecek.
» Madde 14: Adalet Bakanlığı’ndaki iç denetçiler, adalet hizmetlerini ve savcıları denetleyecek. İnceleme ve soruşturmaları adalet müfettişleri yapacak.
» Madde 15: Anayasal düzene karşı suç işleyen, darbe yapan veya darbe girişiminde bulunan askerler, sivil mahkemelerde yargılanacak. Siviller, sadece savaş halinde askerî mahkemelerde yargılanabilecek.
» Madde 16: Anayasa Mahkemesi 17 üyeden oluşacak. TBMM, Sayıştay ve baroların göndereceği adaylar arasından 3 üyeyi seçecek. 14 üyeyi ise Cumhurbaşkanı atayacak. Cumhurbaşkanı, 4 atamayı doğrudan yapacak. Bu isimler, üst kademe yöneticileri, avukatlar, birinci sınıf hâkim ve savcılar ile en az 5 yıl deneyimli Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından olacak. Kalan 10 üyeden 3’ü Yargıtay’dan, 2’si Danıştay’dan, 1’i Askerî Yargıtay’dan, 1’i Askerî Yüksek İdare Mahkemesi’nden, 3’ü YÖK’ün göstereceği öğretim üyelerinden seçilecek.
» Madde 17: Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilecek. 65 yaşını dolduran emekliye ayrılacak.
» Madde 18: Olağan yargı yollarını tüketen kişiler AİHM’den önce Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapabilecek. TBMM Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları da görevleriyle ilgili suçlamalarda Yüce Divan’da yargılanacak.
» Madde 19: Anayasa Mahkemesi 2 daire ve Genel Kurul’dan oluşacak. Anayasa maddelerinin iptaline ve partilerin kapatılmasına 17 üyeden en az 12’sinin oyuyla karar verilebilecek.
» Madde 20-21: Askerî Yargıtay da dahil olmak üzere askerî hâkimler karar verirken “askerlik hizmetlerinin gereklerini” gözetmeyecek.
» Madde 22: HSYK 22 asil ve 12 yedek üyeden oluşacak, 3 daire halinde çalışacak. Adalet Bakanı Kurul’un başkanı, Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurul’un doğal üyesi olarak kalacak. 4 üyeyi Cumhurbaşkanı, hukukçular ve avukatlar arasından atayacak. Yargıtay’dan 3 üye, Danıştay’dan 2 üye, Türkiye Adalet Akademisi’nden 1 üye seçilecek. 7 üye birinci sınıf adli yargı hâkim ve savcılarından, 3 üye birinci sınıf idari hâkim ve savcılardan olacak. Meslekten çıkarılan hâkim ve savcılar yargıya başvurabilecek.
» Madde 23: Ekonomik ve Sosyal Konsey anayasal kurum olacak.
» Madde 24: 12 Eylül 1980 darbesini yapanlar ile darbe döneminin karar organları ve tüm işlemleri yargıya götürülebilecek.
» Madde 25-Geçici Madde 18: Anayasa Mahkemesi’nin mevcut üyeleri, 65 yaşına kadar görevlerini sürdürecekler. Bireysel başvurular 2 yıl sonra başlayacak.
» Geçici Madde 19: HSYK, 30 gün içinde yeni hükümlere göre yapılandırılacak.
» Madde 26: Paketin tümüyle oylanması.
Taraf, 13.09.2010
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
