Gündem

Anayasa Mahkemesi, 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna ilişkin iptal davasında, Anayasa Mahkemesi ve HSYK ile ilgili bazı maddelerin kısmen iptaline karar verdi. Kısmen iptal edilen maddeler dışında Anayasa paketi referanduma götürülecek. AK PARTİ KARAR İÇİN NE DEDİ?

CHP KARARI NASIL YORUMLADI?

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, Anayasa Değişikliği Paketi'nin iptali ve yürürlüğünün durdurulmasına ilişkin davayla ilgili Yüce Mahkeme'nin aldığı kararı, düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı ve soruları yanıtladı.

Kılıç, Anayasa'nın bazı maddelerinde değişiklik yapılması hakkındaki Kanun'un iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi 111 milletvekilinin yaptığı başvurunun, bugün Anayasa Mahkemesi tarafından saat 09.30'da başladığı görüşme ve müzakerelerin 9,5 saatlik bir maratondan sonra karara bağladıklarını bildirdi.

Kılıç, alınan kararlarla ilgili şu açıklamayı yaptı:

"Başvuran davacıların, bu Anayasa paketinin tamamının şekil yönünden iptali konusundaki iddialarının tamamı reddedilmiştir. Ancak, Anayasa paketinin, anayasamızın 4. maddesinde ön görülen teklif edilemezlik yasağı kapsamında olduğu iddia edilen 8., 14., 16., 19., 22., 26. maddelerinin incelenmesine oy çokluğuyla karar verilmiş ve yapılan denetim sonunda kanunun 16. maddesiyle Anayasa Mahkemesi'nin yapısına ilişkin Anayasa'nın 146. Maddesinde yapılan değişikliğin 4. fıkrasında Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, Yükseköğretim Kurulu ve Baro Başkanlarının Anayasa Mahkemesi'ni gönderecekleri üyeler için yapacakları seçimlerde, her üyenin bu seçimlerde kullanacağı oyda, her üyenin ancak bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin, tırnak içinde ifade ediyorum burayı, her üyenin yani fıkrada iptal edilen bölümü söylüyorum; 'Her üyenin ancak bir aday için oy kullanabileceğine ilişkin' bu ibare iptal edildi.

Yine kanunun 22. maddesi ile Anayasa'nın 159. maddesine yapılan düzenlemenin 3. fıkrasında yer alan 'Sayın Cumhurbaşkanı'nın Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na atayacağı üyelerin iktisat ve siyasal bilim dallarıyla, üst kademe yöneticilerinden olacağına ilişkin ibare, yine bu 3. fıkradaki yine tırnak içinde söylüyorum; 'iktisat ve siyasal bilim dallarıyla', yine tırnak içinde, 'üst kademe yöneticileri' bu ibareler iptal edilmiştir. Yani geriye kalan hukuk dallarındaki öğretim üyeleri ile avukatlar arasında seçim mümkün halde devam edecektir.

Yine ayrıca Danıştay, Yargıtay, Adalet Akademisi ile adli ve idari yargı hakim ve savcılarının hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu'na üye seçiminde ancak bir aday için oy kullanabileceklerine ilişkin ibare de iptal edilmiştir. Ve bu ibarelerin, yine tırnak içinde ifade ettiğim, 'ancak bir aday için oy kullanabileceklerine ilişkin' ibarelerin bu esas maddelerin dışında, geçici maddelerde de yansımaları var. oralarda da geçici maddelerde bu ibareler yer alıyordu. O maddeler içinden de , geçici maddeler içinde de bu ibareler çekilip alınmıştır, iptal edilmiştir.

Yürürlüğün durdurulmasına ilişkin istem oy birliğiyle reddedilmiştir. Kurulumuzun aldığı sonuçlar bunlardır: bu sonuçların ülkemiz için, milletimiz için hayırlı olmasını diliyorum."

Kılıç soruları cevapladı

Kılıç, anayasa değişikliği paketinin bazı maddelerinin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada verilen kararı açıklamak üzere düzenlediği basın toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Bir gazetecinin sorusu üzerine Kılıç, "Mevcut Anayasa'daki hüküm uygulanmaya devam edecek. Daha doğrusu anayasa değişikliği paketiyle ilgili ne varsa eğer referandum sonucunda kabul edilirse bu tabii ki uygulamaya devam edilecek" dedi.

Kılıç, bir başka soru üzerine, "Anlamı şu, Yargıtay, Danıştay, YÖK ve saydığımız kuruluşlarda da Anayasa Mahkemesi'ne üye seçilecek, bir boş yer için 3 tane aday seçiliyor ve Sayın Cumhurbaşkanı'na gönderiliyor, Cumhurbaşkanı da bundan birisini seçiyordu. Şimdi burada getirilen düzenlemede Yargıtay, Danıştay ve bu seçimi yapacak olan kurullardaki üye arkadaşlar ancak bir tane, 3 kişiden 1'ini tercih ederek seçimi yapabilecek iken bu bölüm iptal edildi ve artık bundan sonra böyle tek tercih değil, 3 tercih yapma durumuyla karşı karşıya kalacak."

Kılıç, bir başka gazetecinin "Kararlar oy birliğiyle mi, oy çokluğuyla mı alındı?" şeklindeki soruya, "Bununla ilgili kısa kararımızı yarın tamamlayacağız. Şu an ben sizlere bir bilgi olarak sunuyorum. Yoksa bir kısa karar şeklinde şu anda kararlaştırdığımız, kısa karar haline getirdiğimiz, daha doğrusu tutanakları kısa karar haline getirdiğimiz bir karar şu anda yok, ama bun gece bunları hazırlayacağız. Yarın bu kısa karar arkadaşlarımız tarafından imzalanacak. Burada arkadaşlarımızın verdiği oylar çok değişik. Oy birliğiyle var, oy çokluğuyla var yani bunu ancak o kısa kararı gördüğümüzde daha doğrusu kararın gerekçesi yayımlandığında daha sağlıklı bilgiler almış olacaksınız."

Anayasa değişikliğiyle ilgili kamuoyunda bazı maddelerin yoğun şekilde tartışıldığının anımsatılması üzerine Kılıç, şu yanıtı verdi: "Bunlara ilişkin bu iptaller daha ziyade 2 maddede söz konusu. Yani Anayasa Mahkemesi ile Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu'ndaki düzenlemelerin içerisinde biraz önce tırnak içinde söylediğim o ibareler iptal edildi. Onun dışında kalan bölümler tamamen reddedildi. Dolayısıyla bu haliyle referanduma sunulmuş olacak."

Alınan kararlarda Kılıç, "Bu iptallere ilişkin bölümde zaten en az 7 ve üzeri oyun olması gerekiyor. Dolayısıyla burada şu anda rakam vermek istemiyorum. Bunu kararımız açıklandığında göreceksiniz. Gizli kapaklı bir şey yok" dedi.

Kılıç, Yüksek Mahkemenin hangi kararların oy birliğiyle alındığının yeniden sorulması üzerine de Kılıç, "Tırnak içindeki bölümler oy birliğiyle iptal edildi. Sadece bunu söyleyebilirim" diye konuştu. Kılıç, diğer kararın "oy çokluğuyla alındığını" kaydetti.

Kılıç, bir başka soruyu da şöyle yanıtladı: "Ben size işin başında şekil yönünden iki türlü iddia vardı. Birisi tamamıyla ilgili şekil yönünden iddialar, ikincisi de Anayasa'nın dördüncü maddesinde teklif yasağına ilişkin biraz önceki maddelerini saydığım 8, 14, 16, 19, 22, 25, 26'ncı maddelerin teklif edilmezlik yasağı içerisinde olduğunu, bu nedenle de iptali gerektiği iddiaları vardı. Bu tamamıyla ilgili şekil yönünden iddiaların tamamı reddedildi. Diğer bölümde oy çokluğuyla işin esasına girmek suretiyle bir değerlendirme yapıldıktan sonra, ancak bunun yasa kapsamında olup olmadığı sonucuna varıldı. Dolayısıyla yasa kapsamında olmayan, yasa kapsamında olan ve tırnak içinde söylediğim ibareler iptal edilmiş oldu."

Referanduma götürülmesinde sakınca var mı?

Haşim Kılıç, "Anayasa Mahkemesi bundan sonra da esasa ilişkin inceleme yapacak mı?" sorusuna, "Bugün itibariyle böyle bir şey oldu ama yarın ne olur onu bilemeyiz. Her olay her değişiklik kendi şartları içerisinde değerlendirilir ve bir sonuca varılır'

Anayasa'nın değişiklik yapılan maddelerinin referanduma götürülmesinde sakınca olup olmadığı yönündeki soruya, "Bir sıkıntı yok, rahatlıkla 26 maddede referanduma götürülebilir nitelikte" karşılığını verdi.

Kılıç, ayrıca şunları kaydetti: "Burada bir kanunun Anayasaya uygunluğu veya aykırılığı konusunda yapılan denetimle buradaki durum farklı. Biz yasalardaki Anayasaya aykırılık konusunda inceleme, denetim yapıyoruz. Anayasaya uygunluk konusunda denetim yapıyoruz ancak burada 4'üncü madde kapsamında değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez kapsamında olup olmadığının tespiti ile ilgili bir denetim yapılmış oluyor. Dolayısıyla yasalar için yapılan anayasal denetimle bu denetimi birbirine karıştırmayın lütfen."

CHP, Anayasa değişikliği paketinin bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesine dava açmıştı.

Anayasa değişikliğinin iptali davasına bakan raportör, raporunda iptal isteminin reddi yönünde görüş bildirmiş, "Gerekçe olarak yasalaşma süreci tamamlanmadı" demişti.