Gündem
 Gündem > Siyasi Gündem > Türkiye neden 'hayır' dedi?
Türkiye neden 'hayır' dedi?
Türkiye, Brezilya ve İran'ın imzaladığı zenginleştirilmiş uranyum takas anlaşmasıyla ilgili, Viyana Grubu'nun mektuplarındaki olumsuz tavır.
ANKARA - BM Güvenlik Konseyi, İran'a yeni yaptırımları Türkiye ver Brezilya'nın hayır, Lübnan'ın çekimser oyuna karşın 12 oyla kabul etti.
Türkiye'nin 'hayır' oyu vermesinde etkili olan unsurların başında, Viyana Grubu'nun mektuplarının olduğu açıklandı.
Diplomatik kaynaklar ABD, Rusya ve Fransa'nın takas anlaşmasının içeriğine ilişkin olumsuz görüş belirtmelerinin etkisiyle, bugün 'hayır' yönünde karar verildiğini açıkladılar.
"Bu koşullar altında başka bir oy vermemiz mümkün değildi" diyen aynı kaynaklar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD Başkanı Barack Obama ile telefonda görüştüğünü aktardılar.
MEKTUPLARIN İÇERİĞİ
Viyana grubu üyelerinin 3 mektubunun birbirinden farklı tonda olduğunu aktaran kaynaklar, bunlardan en olumsuzunun ABD'ninki olduğunu, Fransızların daha ortada bir tutum sergilediğini, Rusların mektubunun ise daha olumlu olduğunu ifade ettiler.
Bu mektupların üçünde de Tahran anlaşmasının ilkelerinin prensipte kabul edildiğini bildiren kaynaklar, ABD'nin mektubunun İran'a yönelik sert eleştiriler içerdiğini ve uranyum zenginleştirilmesi ile ilgili endişelerin yer aldığını aktardılar. Fransızların ise yine uranyum ile ilgili endişelerinin giderilmesi gerektiğini ifade ettiklerini kaydeden kaynaklar, Rusların ise daha çok "biz bunu oturup konuşalım" havasında olduklarını söylediler.
Diplomatik kaynaklar, mektupların hepsi bir araya konulunca İran'ın mektubunu "bardağın tamamı dolu" olarak nitelendirebilecek şekilde olumlu yanıtlayan olmadığına işaret ederek, şunları anlattılar:
"Bu koşullarda durum belirsiz bir görüntü arz etti. Çift hattan, diplomasi hattı zayıflarken, yaptırımlar hattı güçlenmiş oldu. Eğer Viyana grubu diplomasi hattından devam etseydi, o durumda biz de tasarıya çekimser oyu verebilirdik. Ancak mektupların ardından bir tarafta belirsiz bir diplomasi hattı, öbür tarafta da belirli, sert bir yaptırım hattı oluştu. Dolayısıyla Türkiye ilkelerini en başta ortaya koyduğu için hayır oyu verdi."
APAKAN DA DEĞİNMİŞTİ
Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ertuğrul Apakan da, yaptırım kararının alınması öncesi Konsey de yaptığı konuşmada şunları söylemişti:
"...Viyana Grubu'nun cevaplarını bu sabah vermesi manidardır. Ayrıca, bu cevabın olumsuz nitelik taşıması ve yaptırımlarla aynı gün verilmiş olması karar tasarısı ile ilgili tavrımızın belirlenmesinde etkili olmuştur. Tavrımız, Tahran Bildirisinin ve diplomasi seçeneğinin arkasında durduğumuzu göstermektedir
"ANLAŞMANIN ARKASINDA DURULDU"
Başbakanlık kaynakları da, 'Hayır' oyu kullanmasına ilişkin, ''Türkiye, Tahran Anlaşmasında attığı imzanın arkasında durmuştur. Zira Türkiye başından beri diplomasi yolunun açık tutulmasını ve sorunun diplomasi yoluyla çözülmesini savunmuştur'' açıklamasını yaptı.
Açıklamada, Başbakan Erdoğan'ın, BM Güvenlik Konseyindeki oylama öncesinde bir dizi temaslarda bulunduğu belirtildi.
Erdoğan'ın, ABD Başkanı Barack Obama, Rusya Federasyonu Başbakanı Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Brezilya Cumhurbaşkanı Lula da Silva, Lübnan Başbakanı Saad Hariri ile telefonda görüşerek, alınacak kararlarla ilgili görüş alışverişinde bulunduğu kaydedildi.
Türkiye'nin bu oylamada 'Hayır' oyu verdiği hatırlatılan açıklamada, "...Türkiye, yaptırım kararının alınmasına rağmen diplomasi yolunun hala açık olduğuna inanmaktadır. Bu yönde çabalarını sürdürecektir'' denildi.
ERDOĞAN - OBAMA GÖRÜŞMESİ
Diplomatik kaynaklar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın dün gece ABD Başkanı Barack Obama ile bir kez telefonla görüştüğünü aktardılar.
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun da gün boyu telefon trafiği içinde olduğuna dikkati çeken aynı kaynaklar, Başbakan Erdoğan'ın da Obama'nın yanı sıra Brezilya Cumhurbaşkanı Lula da Silva ile görüştüğünü belirttiler.
Viyana Grubu'nun mektuplarının gelmesinin ardından yaşanan bu telefon trafiği sırasında Batılı ülkelere "Türkiye'nin ilkelerini en baştan ortaya koyduğunu, yaptırım kararının hiç kimseye bir faydası olmayacağını, İran'ın yaptırımlar karşısında hiçbir zaman geri adım atmazken, Türkiye ve Brezilya ile yaptığı anlaşma gibi diplomatik kanaldan yürütülen çalışmalarda İran ile daha olumlu sonuçlar alındığı" hususlarını aktardılar.
Ankara, aynı zamanda tasarıya karşı "evet" oyu kullanması durumunda, İran'a karşı "müzakere masasında kalın" deme imkanı kalmayacağı noktasını da vurguladı.
Diplomatik kaynaklar, Türkiye'nin oyunun renginin Viyana grubunun mektuplarının gelmesinin ardından netleştiğini, dolayısıyla hayır oyunun Obama ile yapılan telefon görüşmeleri öncesinde alındığını kaydettiler. Ankara'nın tasarıya karşı olumsuz oyunun Türkiye-ABD ilişkilerinde belirleyici bir sorun olarak görülmesinin yanlış olacağını belirten diplomatik kaynaklar, iki ülke arasında halen işbirliği devam eden pek çok alan bulunduğunu kaydettiler.
TÜRKİYE'DEN İRAN'A TELKİN
Bütün bu süreçte Türkiye, İran ile kurduğu bütün temaslarda yaptırım kararı çıkması durumunda hala masada kalması telkininde bulundu. Aynı kaynaklar, bundan sonraki süreçte İran'ın fevri bir davranış içine girmemesi ve uluslararası topluma kafa tutmak yerine işbirliğine gitmesi durumunda yaptırımların teker teker düşmesi beklentilerini de vurguladılar.
Ankara'nın tasarıya karşı "hayır" oyu vermesindeki bir başka amacının da İran'ı masada tutabilmek olduğu belirtiliyor.
ntvmsnbc.com, 09.06.2010
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
