'AİHM'nin Batasuna kararı, Türkiye'deki kapatma davaları ile kıyaslanamaz'
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), İspanya'nın kuzeyindeki Bask Bölgesi'nin bağımsızlığı için silahlı mücadele veren ETA terör örgütünün siyasî kanadı Batasuna ve Herri Batasuna partilerinin kapatılmasını haklı buldu.
Karar, Türkiye'deki parti kapatma davalarını yeniden gündeme getirirken, Zaman'a konuşan AİHM kaynakları, yapılan atıflara karşı çıktı. Batasuna kararı ile Türkiye'de açılan davalar arasında önemli farklar olduğuna dikkat çeken kaynaklar, AİHM'nin Venedik Kriterleri'ni temel aldığını, bir siyasî partinin ancak şiddeti teşvik etmesi halinde kapatılabildiğini vurguluyor.
İspanya yüksek yargısı, 2003 yılında, ETA'nın siyasi kanadı olan iki partiyi yasadışı ilan etmiş ve mülklerine el koymuştu. Batasuna yetkilileri, 2004 yılında karara itiraz ederek AİHM'ye başvurmuşlardı. Davayı geçtiğimiz gün sonuçlandıran Strasbourg Mahkemesi, oybirliğiyle Batasuna'nın başvurusunu reddetti. AİHM, Batasuna'nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin örgütlenme özgürlüğünü koruyan maddesinin ihlal edildiği iddiasını kabul etmezken, ifade özgürlüğü ihlali iddiasını görüşmeye gerek görmedi.
AİHM, parti kapatma davalarında, bu konudaki Avrupa standartlarını belirleyen Venedik Komisyonu Kriterleri'ni temel alarak karar veriyor. Buna göre, bir siyasî parti ancak şiddeti teşvik etmesi halinde kapatılabilir.
Josu Ternera, Arnaldo Otegi, Jon Salaberria gibi parti yöneticilerinin ETA terör örgütüne üye oldukları, eylemlerinde rol aldıkları birçok soruşturmayla ispatlanmıştı. Ayrıca, partinin 25 üst düzey mensubunun ETA üyeleriyle yaptıkları bir gizli toplantı, emniyet güçlerinin baskınıyla ortaya çıkarılmıştı.
Bu duruma atıf yapan AİHM, İspanya yargısının kapatma kararını alırken ETA ile söz konusu partiler arasında bağ bulunduğuna dair açık delillere ulaşacak soruşturmalar yürüttüğüne dikkat çekti. Son yıllarda İspanya'da yaşanan terör saldırılarının altını çizen mahkeme, ETA ve parti bağlantılarının nesnel olarak "demokrasiye karşı bir tehdit oluşturduğu" sonucuna varmaya yeterli olduğuna karar verdi.
AİHM kaynakları, Türkiye'deki parti kapatma davalarıyla Batasuna davası arasında önemli farklar olduğunun altını çiziyor. Demokrasilerde parti kapatma davaları için tek meşru gerekçenin şiddete teşvik olduğunu belirten kaynaklar, bu açıdan özellikle Anayasa Mahkemesi'nde davası süren DTP'nin PKK terör örgütü ile ilişkisinin somut delillerle ispat edilmesi gerektiği vurgulanıyor. İspanya'da emniyet güçlerinin ve yargının ortaya çıkardığı şekilde DTP mensuplarının PKK'nın yasadışı eylemlerine katıldıklarının ispat edilmesi, finansal bağlarının ortaya çıkarılması Türkiye'nin elini güçlendirecek deliller olarak görülüyor.
Zaman, 02.07.09
| 
