Dünya

BBC Türkçe’nin Arşidük Franz Ferdinand’ın Saraybosna ziyaretine ilişkin gelişmeleri aktardığımız canlı anlatım sayfasına hoşgeldiniz

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahtının en önemli resmi ziyaretlerinden biri bu.

Arşidük’e eşi, Hohenburg Düşesi Sophie de eşlik ediyor.

Arşidük son iki günü askeri ziyaretlerle geçirirken, Sophie Saraybosna’daki okulları, yetimhaneleri ve kiliseleri dolaştı.

Bugün Saraybosna kent merkezinde aracıyla yapacağı geçişin ziyaretin en önemli anlarından biri olması bekleniyor.

ZİYARETİN ÖNEMİ / ALAN LITTLE - BBC Muhabiri

Avusturya Macaristan İmparatorluğu'nun Bosna Hersek'i altı yıl önce resmen ilhak etmesi çok tartışılmıştı. Buradaki bölge halkı etnik köken ve din temelinde bölündü.

Saraybosna'ya bazen "Avrupa'nın Kudüs'ü" deniyor. Çünkü Bosna toplumundaki çok farklı entik kökenlerden gelen dini inanışları farklı üç gruba ev sahipliği yapıyor.

Kent nüfusunun büyük bölümü Bosnalı Hırvatlar'dan oluşuyor. Katolik Hırvatlar Katolik İmparator Franz Jozef'in yönetiminden çok memnun.

Bosnalı Müslüman elitler, ya da bir başka deyişle yönetici sınıf, yüzyıllar süren Osmanlı yönetiminde İslam'a geçenler de yavaş yavaş Viyana yönetiminden memnun olmaya başlıyor.

Ama Bosna Hersek'in Sırp nüfusu Avusturya hakimiyetine hep öfkeliydi. 19.yüzyılda Osmanlılar'dan bağımsızlığını kazanan Drina Nehrin'nin hemen karşısındaki Sırbistan Kralllığı'na bakıyorlar. Yani Sırplar bu ziyarete çok öfkeli.

Üstelik bugün 28 Haziran Aziz Vitus günü. Sırpların dini takvimindeki en önemli gün. Böyle bir günde yapılan ziyareti Sırplara bir hakaret olarak algılıyorlar.

Çift resmi ziyaret boyunca Saraybosna’nın 10 kilometre batısındaki Ilidza’da bulunan lüks Otel Bosna’da konakladı.

Şu anda Saraybosna’ya doğru giden bir trene biniyorlar ve kente 9:50 civarında ulaşmaları bekleniyor.

Çift dün akşam aralarında Bosna’nın en üst düzey askeri, dini ve siyasi yetkililerinin bulunduğu 41 kişinin katıldığı özel bir akşam yemeği yedi.

Arşidük deneyimli bir seyyah ve 1893'teki dünya turunda Avustralya'dan Yeni Zelanda'ya, Çin'den Japonya ve Kanada'ya dünyanın en uzak köşelerini dolaştı.

İngiltere'yi de son olarak geçen yıl Kasım ayında ziyaret etmişti.

Arşidük ve Sophie Windsor Kalesi'nde Kral ve Kraliçe'yle kalmış, Sherwood Ormanları'yla Bolsover Kalesi'ni ziyaret etmişti.

Ziyaretle ilgili haberlerde Arşidük'ün artık ''İngiliz olan her şeyin değerini bilen biri'' olduğu söylenmişti.

Saraybosna’ya bir kraliyet ailesinin yaptığı son ziyaret İmparator Franz Joseph’in 1910’daki gezisiydi.

İki yıl sonra Bosna tartışmalı bir şekilde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası oldu.

83 yaşındaki imparator 1848’de tahta çıkmıştı ve Avrupa’nın en uzun sure hüküm süren krallarından biri. İmparator son aylarda hastalıktan muzdarip.

Geçen Nisan’da sağlığındaki ani bozulma Franz Ferdinand’ın yakın gelecekte imparator olacağı söylentilerini beraberinde getirmişti.

Dolayısıyla veliahtın bu ziyareti kraliyet ailesinin Bosna’yla ilişkilerini güçlendirmeyi amaçlıyor.

Bugün çift aynı zamanda 14. evlilik yıldönümlerini kutluyor.

Burada evlendikten kısa süre sonra Arşidük 36; Sophie ise 32 yaşındayken çekilen bir fotoğraf görülüyor.

Arşidük 1900’de Kontes Sophie Chotek’le yaptığı evlilikle görevi değil, aşkını tercih ederek halkın gönlünü kazanmıştı.

Hapsburg-Lorraine Kraliyet Ailesi’nin bir parçası olarak bir kraliyet ya da prenslik ailesinden evlenmesi bekleniyordu. Sophie’yle evliliğine nihayet çocuklarının tahta çıkmasının engellenmesi şartıyla onay verildi.

Sophie Düşes unvanı taşıyor ancak aynı unvanı taşıyanlara tanınan bazı ayrıcalıklardan mahrum. Başkent Viyana’da kraliyet armalı arabalara binemiyor.

Ancak Arşidük bugün Saraybosna’yı Ordu Müfettişi unvanıyla ziyaret ettiği için Sophie de bugünkü törende eşiyle birlikte olacak.

Bölgede bugün bir yıldönümü daha anılıyor. Aziz Vitus orucu tutuluyor. Nüfusun yüzde 40’ını oluşturan Bosnalı Sırplar için 28 Haziran ulusal bir gün.

Sırplar’ın Kosova Savaşı’nda Osmanlılara karşı aldığı büyük yenilginin yıldönümü.

Aynı zamanda Sırp askerlerin savaş sırasında sergiledikleri cesaretin kutlandığı bir gün.

Kalabalıklar ana geçiş güzergâhının üzerinde ellerinde bayraklar ve çiçeklerle toplanıyor.

Tren şu anda Saraybosna istasyonuna yanaşıyor.

Heyeti Bosna-Hersek’in Askeri Valisi General Oskar Potiorek ve Saraybosna Belediye Başkanı Fehim Curcic Efendi karşılıyor.

Arşidük ve Düşes güneşli bir Saraybosna gününde trenden indi ve heyet tarafından karşılandı.

Arşidük mavi tunik, siyah miğfer ve yeşil tavuskuşu tüylerinden oluşan hafif süvari generali üniforması giyiyor.

Düşes Sophie de parlak kırmızı kuşaklı beyaz bir elbise ermin kuyruklarından kürk giyiyor ve geniş siperlikli beyaz bir şapka takıyor.

(Fotoğraf: Getty)

Çifti, şeref kıtası ve Avusturya ulusal marşını çalan 15. Ordu’nun bando takımı karşıladı.

Gezinin ilk durağı Belediye Başkanı Curcic’in karşılama konuşmasını yapacağı belediye binası olacak.

Arşidük daha sonra Ulusal Müze’deki bir etkinliğe katılacak.

Veliaht Prens öğle yemeğinde de vali konağında Düşes’le buluşacak.

Misafirler, önce istasyonun hemen karşısındaki kışla binasına geçiyorlar.

Arşidük buradaki birlikleri denetleyecek.

Çift kendilerine eşlik eden General Potiorek ve Kont Franz von Harrach ile birlikte üstü açık bir arabaya bindi. Aracın önünde imparatorluk bayrağı var

10:02

Konvoy Miljacka Nehri’nin kuzey kıyısındaki Appel Rıhtımı boyunca şehrin içinden ilerliyor.

Şehrin doğusundaki eski Osmanlı kalesinden atılan 24 pare top atışı gezinin resmen başladığını ilan ediyor.

Arşidük ve Sophie’nin aracı geçerken kalabalıktan bazıları “Zivio” (Çok yaşa)  diye bağırıyor.

Gazeteler ziyaretin son gününe halkın daha fazla katılımın sağlamak için geziye geniş yer verdi.

İmparatorluk konvoyu Appel İskelesi üzerinden 1896’da inşa edilen belediye binasına doğru ilerliyor.

Yaklaşık 50 metre arayla birbirini izleyen araçlar Habsburlar’ın siyah ve sarı, Bosnalılar’ın da sarı kırmızı bayraklarıyla süslü binaların önünden geçiyor.

Kalabalığın büyük bölümü gölgede kalmak için Appel İskelesi’nin şehir tarafında.

Arşidük’ün aracı merkez polis karakolunu ve yeni kışlayı geçti.

Olay yerinden ilk fotoğraflar gelmeye başladı.

Arşidük ve Sophie hâlâ aracın içinde; yaverleri Kont Franz von Harrach’ı ise inceleme yapmak için olay yerine gönderdiler .

SON DURUM: Görgü tanıkları, Arşidük’ün aracına bomba atan birini gördüklerini söylüyor.

Bombanın Arşidük’ün aracından sekip, arkadaki aracın önüne düştükten sonra patladığı iddialar arasında.

Yine doğrulanmayan bazı haberlere göre olayla ilgili bir kişi gözaltına alındı.

Şüphelinin kaçmak için nehre atladığı kaydediliyor.

Düşes Sophie’nin olayda hafif yaralandığı bildirildi.

Patlama nedeniyle yanağında sıyrık oluştuğu, ancak durumunun iyi olduğu haberleri geliyor.

Arşidük’ün ise olayda yaralanmadan kurtulduğu söyleniyor.

SON DURUM: Arşidük Franz Ferdinand ve Düşes Sophie’nin ziyaretlerine planlandığı şekliyle devam edecekleri anlaşılıyor.

Arşidük’ün çevresindekilere ‘Bu kişi delirmiş olmalı. Yolumuza devam edelim’ dediği duyuldu.

KONVOY BELEDİYE BİNASINDA

Arşidük ve Sophie belediye binasına ulaştılar. Misafirleri karşılamaya hazırlananlar arasında Hıristiyan, Müslüman ve Yahudi toplumun liderleri de var.

Arşidük’ün resmi karşılama törenine katılması, Sophie’nin ise Müslüman yetkililerin eşleriyle biraraya gelmesi bekleniyor.

Konvoydaki ilk araçta bulunan Belediye Başkanı Curciç, Arşidük’ten kısa bir süre önce binaya geldi ve misafirlerini bekliyor.

SON DURUM: Öte yandan olay yerinde polisin çok sayıda kişiyi gözaltına aldığı bildiriliyor.

Gözaltına alınanlar arasında patlayıcı atan kişinin bulunup bulunmadığı ise bilinmiyor.

SON DURUM: Saldırının düzenlediği yerde yaralananlar arasında Albay Erich von Merizzi'nin de bulunduğu bildirildi. Merrizi askeri hastaneye kaldırıldı.

Olay yerinde askeri hekimler var, polis bölgeyi temizliyor.

Belediye Binası’nda ise Arşidük kentin önde gelenleriyle biraraya geliyor.

Belediye Binası’ndaki etkinlik sona eriyor. Çift buradan ayrılıp Ulusal Müze’ye doğru yola çıkacak.

SON DURUM: Yetkililer, Arşidük’ün programında değişikliğe gidildiğini söylüyor.

Arşidük ve eşinin yeni durağı, yaralı Albay Merizzi’yi ziyaret edecekleri askeri hastane olacak.

Konvoy belediye binasından ayrıldı.

Ek güvenlik önlemlerinin alındığı görülüyor.

Hızla ilerleyen konvoyda Arşidük’ün makam aracında kendisine kalkan oluşturmak üzere bir askeri yetkili de yer alıyor.

Silah seslerinin geldiği bölgenin haritası

SON DURUM: Silahlı saldırının Appel Rıhtımı’nın köşesiyle Franz Josef Caddesi’nde meydana geldiği bildiriliyor.

Arşidük’ün aracının Appel Rıhtımı boyunca hızlanarak bölgeden uzaklaştığı haberleri geliyor.

Ancak Arşidük’ün sağlık durumu konusunda henüz bir bilgi yok.

SON DURUM: Olay yerine çok sayıda polis sevkedilirken, toplanan gruptan bazı kişiler arasında kavgaların başladığı bildiriliyor.

SON DURUM: Polis, bir gence saldıran kalabalık bir grubu engelledi.

SON DURUM:

Bir kişi gözaltına alındı. Kalabalıktan bazı kişiler, söz konusu kişinin arşidüke saldıran eylemci olduğunu söylüyor.

Zanlının silahlı saldırı ve daha önce düzenlenen bombalı eylemle ilişkisi olup olmadığı bilinmiyor.

Görgü tanıkları, Arşidük'ün aracının yanlış köşeyi dönmesi üzerine müdahale ederek şoförünü asıl güzergâhına yönlendirmeye çalıştığını söylüyor.

Bu sırada, silahlı bir kişinin öne çıkarak yakın mesafeden iki el ateş ettiği belirtiliyor.

Görgü tanıkları, Arşidük'ün arkasına yaslanmış bir şekilde oturduğunu, eşinin ise öne kapaklandığını aktarıyor.

Yetkililer, arşidük ve eşinin Vali Oskar Potiorek’in resmi konutu Konak’a götürüldüğünü teyit ediyor. Ancak sağlık durumları konusunda hâlâ bir açıklama yok.

11:30

Arşidük ve düşesin acil tedavi altına alındıkları Konak.

Bu arada iki rahip Konak’a girerken görüldü.

Saraybosna’da çanlar çalıyor…

Arşidük Franz Ferdinand (1863 - 1914) ve Hohenberg Düşesi Sophie, çocukları Sophie, Max ve Ernst.

SON DURUM: Arşidük’ün ziyaretinin başında hedef olduğu bombalı saldırının zanlısı polise, patlayıcıları kim olduklarını açıklamadığı bir ‘örgüt’ten aldığını söyledi.

Cabrinoviç, eylemin eşgüdümlü bir suikastın parçası olup olmadığına ilişkin daha fazla ayrıntı vermiyor.

11: 58

Princip’in gözaltına alınması sırasında bir polisin de yaralandığı bildiriliyor.

SON DURUM: Danilo Pusili adlı bir görgü tanığı saldırı sırasında arşidükün aracının hemen yanında duruyordu.

Pusili, olayın hemen ardından saldırganı yakasından yakaladığını belirterek, ‘Bir an boğacağımı düşündüm, sonra ilahi hesap günü aklıma geldi ve şeytana uymaktan vazgeçtim’ dedi.

Belediye Binası’nda Arşidük’ün ziyareti sırasında konuklar arasında bulunan bir başka görgü tanığı ise, Arşidük’ün binaya kararlı girdiğini, ama ‘tuhaf’ göründüğünü söyledi ve ekledi:

‘Sanırım korkmadığını göstermeye çalışıyordu.’

Bugünkü ziyarete ilişkin alınan güvenlik önlemleri muhtemelen yoğun şekilde tartışılacak.

İmparator Franz Joseph 1910 yılında Saraybosna’yı ziyaret ettiğinde güvenlik önlemleri daha yoğundu.

Güzergâh boyunca askerler dizilmiş, kente gelen yabancıların yabancılar şubesine kayıt yaptırmaları zorunluluğu getirilmişti.

Kraliyet çiftinin saldırıya uğramasından bir kaç dakika önce çekilen fotoğraf ortaya çıktı.

Arşidük ve eşinin naaşları katafalka konuldu.

 

Kentte bayraklar yarıya indirildi.

Peyâm Gazetesi ertesi günkü (29 Haziran 1914) nüshasında bu olayı birinci sayfasında, sayfanın ortasından, ''Avusturya veliahdı ve refikasının katli'' başlığıyla duyuruyor.

Haberde, “Talebeden biri Avusturya ve Macaristan Veliahdı Arşüdük Fransuva Ferdinand ile refikası üzerine iki el rovelver atmıştır. Gerek veliahd gerek refikası gayet vahim surette mecruh olmuşlar, biraz sonra terk-i hayat idmişlerdir” deniyor.

Peyâm Gazetesi 30 Haziran 1914 tarihli nüshasında ise birinci sayfanın sol köşesinde habere geniş yer ayırıyor. Haberin başlığı ise “Avusturya Macaristan Velahdı,”

Haberin ayrıntılarında Osmanlı tahtındaki V. Mehmed’in Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na gönderdiği taziye mesajı yer alıyor.

Devamında ise suikastin her yerde büyük üzüntüyle karşılandığı belirtiliyor.

(Osmanlıca'dan çeviren: Sinan Onuş)

#100yılönce, 1. Dünya Savaşı'nı başlatan Saraybosna suikastının ayrıntılarını 'gerçek zamanlı' olarak aktardığımız canlı anlatımımıza nokta koyuyoruz.

Sayfamızı soysal medyadan ve internet sitemizden takip eden, görüş ve değerlendirmelerini ileten okurlarımıza, takipçilerimize teşekkür ediyoruz.

BBC Türkçe'nin 1. Dünya Savaşı'nın 100. yıldönümü nedeniyle hazırladığı yeni haber dosyalarına da www.bbcturkce.com adresinde ulaşabileceğinizi hatırlatalım.

Hoşçakalın.