Bugün 10 Kasım, Mustafa Kemal Atatürk’ün 73’üncü ölüm yıldönümü.
Kendisini rahmetle anıyoruz...
Atatürk’ün 73’üncü ölüm yıldönümünü idrak ederken, Atatürk’ün kurduğu
Cumhuriyet’in 88’inci yılını geride bıraktık.
Ama hala Birinci Cumhuriyet’i demokratikleştiremediğimiz gibi, Mustafa Kemal Atatürk, Kemalizm ve demokrasi arasındaki farkları da toplumsal bilince henüz maalesef yerleştiremedik.
Bu zafiyetimizin en önemli nedenlerinden biri de ta Osmanlı İmparatorluğu’ndan beri buraların ‘tek adama’ endeksli olmasından kaynaklanmakta...
Bu, kişi iradesini öne çıkarırken, toplumsal gelişmeyi de felç ediyor...
***
Nasıl mı?
Kendi yaşadığım bir deneyimden örnek vereyim...
Daha doğrusu o deneyimimi, 20 Mart 2011 tarihli Zaman Gazetesi’nin haberi üzerinden aktarayım:
“1990’lı yılların başı. Ekonomi doçenti Mehmet Altan, Birinci Meclis tutanaklarını okur. Daha sonra yıllarca tartışılacak İkinci Cumhuriyet kavramını temellendirmek için incelediği hararetli tartışmalar içinde Erzurum milletvekilinin konuşmaları dikkatini çeker.
Çünkü hukukçu Hüseyin Avni Ulaş, Altan gibi bazı aydınların daha yeni yeni dillendirmeye başladığı demokratik cumhuriyet ve hukukun üstünlüğünden ta 1920’lerde söz ediyordur.
Aynı zamanda Birinci Meclis’in muhalefet grubunun lideri olan Ulaş, İstiklal Mahkemeleri’nde yargılanma tehdidine rağmen hiç çekinmeden Cumhuriyet’in eksikliklerini dile getiriyordur.
Bu, Altan’ın Ulaş’ı kendisine ‘manevi dost’ olarak edinmesi için yeterli bir sebeptir.
Nihayet 22 Şubat 1992’de ölüm yıldönümünde kabrini ziyaret eder. Artık her yıl bu tarihte onun hakkında bir yazı kaleme alacaktır. Siyasi tarihin üstünü örttüğünü düşündüğü Ulaş’ı herkesin bilmesini ister.
4,5 yıl önce bir dost meclisinde Hüseyin Avni Ulaş’a dair bu kanaatlerini anlatır. Büstünü yaptırmak istediğinden söz eder. Arkadaşı eski Pendik Belediye Başkanı Erol Kaya, Altan’ın isteğini yerine getirir.
Ulaş’ın pirinçten büstünü yaptırır. O zamandan beri büst Altan’ın evinde. Altan bu yılki yazısında İkinci Cumhuriyetin lideri olarak gördüğü Ulaş’ı anmakla yetinmedi ve Başbakan Tayyip Erdoğan’a bir çağrıda bulundu. 4,5 yıldır evinin salonunda misafir ettiği Hüseyin Avni Ulaş’ın büstünü memleketi Erzurum’a törenle dikmeyi teklif etti.
Altan, 28 Şubat postmodern darbesinin yıldönümünde dile getirdiği bu teklifine gerekçe olarak, Ulaş’ın Birinci Cumhuriyet’in, bütün darbeleri ve Balyoz gibi darbe planlarını doğuran özündeki mantığa karşı çıkmasını gösteriyor.
İşte bu sebeple Altan’a göre Ulaş’ın büstünün törenle Erzurum’a dikilmesi demokrasi adına önemli bir adım.
Bunun için yıllardır demokrat bir irade beklediğini söyleyen Altan, birçok milletvekiliyle görüşmüş. Hatta büstü yaptırdığı ilk yıllarda Erzurum valisi onu aramış. Fakat verilen sözlerin hiçbiri hayata geçmemiş. Yalnızca Erzurum’da bir mahalleye Ulaş’ın adı verilmiş. Büst ise Altan’ın elinde kalmış. Altan, ‘yanlış anlamayın biz onu evimizde ağırlamaktan memnunuz ama manevi dostum olan Hüseyin Avni Ulaş’ı hak ettiği yerde, Erzurum meydanlarında görmek istiyorum’ diyor.”
***
Atatürk’ün 73’üncü ölüm yıldönümünde bile demokratik bir refleksi çalıştıramadığımız, eski köhnemiş zihniyeti tamamıyla silkeleyemediğimiz, geçmişe bir bütün olarak sahip çıkamadığımız bir noktadayız...
Hala tek parti rejiminin kenara ittiklerini hatırlamak ve anmak istemiyoruz...
Hala devletin kahramanları var ama toplumun kahramanları gölgede...
Kısacası Kemalizm’den demokrasiye geçemiyoruz...
***
Eskiden beri buranın kromozomlarına işlemiş olan tek adam kültü aşıldığında, Kurtuluş Savaşı’nın ve Birinci Meclis’in tüm yurtseverlerini aynı coşkuyla anacağız ve bu hiç kuşkusuz Atatürk’ü de daha fazla taçlandıracak...
***
Sizce bu hedefe Mustafa Kemal Atatürk’ün 73’üncü ölüm yıldönümünde bile hala çok mu uzağız?
Yani toplumun devlete egemen olduğu demokratik bir Cumhuriyet’e...
