Gündem
 Gündem > Balyoz Harekat Planı > Balyoz, AP'nin Türkiye raporuna girdi: Endişe verici
Balyoz, AP'nin Türkiye raporuna girdi: Endişe verici
Haziran ayında yapılan Avrupa seçimlerinin ardından göreve başlayan yeni AP üyelerinin onayladığı ilk Türkiye raporunda "Ergenekon suç ağının ve Balyoz darbe planının boyutlarından endişe edildiği" belirtiliyor. Türkiye'nin Ergenekon davasını "demokratik kurumların saygın işleyişine ve hukukun üstünlüğüne güveni artırmak için fırsat olarak kullanması gerektiği" vurgulanıyor.
Hollandalı Hıristiyan Demokrat Ria Oomen-Ruijten tarafından kaleme alınan 2009 yılı Türkiye raporu, dün Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nda büyük oy farkıyla kabul edildi. Görüşmeler sırasında çok önemli bir gelişme yaşandı. Oomen-Ruijten'in değişiklik önergesi üzerine, kanlı eylemlerle gündeme gelen Balyoz darbe planı rapora girdi. Hazirandaki Avrupa seçimlerinin ardından göreve başlayan yeni AP üyelerinin onayladığı ilk Türkiye raporunda, 'Ergenekon suç ağının ve Balyoz darbe planının boyutlarından endişe edildiği' belirtildi. İlgili maddede, Türkiye'nin Ergenekon davasını 'demokratik kurumlarının saygın işleyişine ve hukukun üstünlüğüne güveni artırmak için fırsat olarak kullanması gerektiği' vurgulandı. Anayasa Mahkemesi'nin, askere sivil yargı yolunu açan düzenlemeyi iptal etmesinden de 'derin üzüntü' duyulduğu kaydedilen raporda, "Bu karar Türkiye'de reform çabalarına ciddi darbe vurdu." denildi. Ordunun Türk siyasetine ve dış politikasına karışmayı sürdürmesinden endişeyle bahsedilen belgede, 'demokratik bir ülkede ordunun tamamıyla sivillerin kontrolünde olması gerektiği"ne işaret edildi. Raporun dikkat çeken bir diğer maddesini ise yargı reformu stratejisi oluşturdu. Hükümete şu çağrıda bulunuldu: "Türk yargısı vakit kaybetmeden kapsamlı reforma tabi tutulmalı."
Belgede, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) "temsil gücünü, objektifliğini, tarafsızlığını ve şeffaflığını güvence altına alacak şekilde" yeniden yapılandırılması isteniyor. DTP'nin kapatılması da AP raporunda eleştirilirken, TBMM üzerinde hâlâ tehditler bulunduğu ve Siyasi Partiler Yasası'nın acilen Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu tavsiyeleri ışığında reforma tabi tutulması gerektiği vurgulandı.
AP raporunda, hükümetin son dönemde gerçekleşen Kürt ve Alevi kökenli vatandaşlara yönelik açılım politikası övülürken, hükümete, "siyasi inisiyatifini somut reformlara dökmesi", muhalefete ve diğer tüm taraflara da "süreci desteklemeleri ve karşılıklı hassasiyetlerin aşılması için çaba göstermeleri" çağrısı yapıldı.
Rapora ilişkin karar metninde de "Türkiye'nin kapsamlı bir anayasa reformuna hayati ihtiyaç duyduğu" savunuldu. Hükümete ara verdiği sivil anayasa çalışmalarına yeniden başlaması tavsiye edilirken, temel hak ve özgürlükleri güçlendirecek yeni bir anayasa için muhalefet, sivil toplum ve tüm azınlıkların bu sürece katılması istendi.
Ayrıca, raporda PKK'ya, "silahlarını bırakarak ve şiddeti sona erdirerek hükümetin siyasi inisiyatifine cevap vermesi" yönünde çağrıda bulunuldu. Türkiye'de basın özgürlüğünün kısıtlandığı iddia edilen raporda, örnek olarak "Ergenekon soruşturması" ile ilgili yapılan haberlere karşı açılan davalar, internet sitelerine erişimin sık sık yasaklanması ve bir medya grubuna verilen "emsalsiz ceza" gösterildi.
AP raporunda, AB-Türkiye müzakere sürecinde kritik önem taşıyan Kıbrıs sorununa ilişkin maddelerin İngiliz ve Rum parlamenterlerin değişiklik önergeleriyle Türkiye aleyhine ağırlaştırılması da dikkat çekti. Raporda, adadan askerlerin çekilmesi yönündeki çağrının yanı sıra, KKTC'ye yerleşmiş Türk vatandaşlarının problemine çözüm bulunması ve adadaki Maraş bölgesinin "meşru sahiplerine" iade edilmesi isteniyor. Raporda, geçtiğimiz yıllarda onaylanan Türkiye raporlarının aksine Kıbrıs Rum Kesimi'ne hiçbir uyarıda bulunulmuyordu. Ancak, dün kabul edilen bir değişiklik önergesiyle BM gözetimindeki müzakere sürecini aktif olarak desteklemesi için Türkiye'ye yapılan çağrı, ilgili tüm tarafları kapsayacak şekilde genişletildi.
243 değişiklik önergesi verilen Türkiye raporu, tavsiye niteliğinde ve bağlayıcılığı bulunmuyor. Ancak, haziran ayında yapılan AP seçimlerinin ardından, yeni meclis dağılımının Türkiye'nin müzakere sürecini olumsuz etkileyeceğini göstermesi açısından önem taşıyor.
EMASYA'nın kaldırılması dönüm noktası
AB Komisyonu, EMASYA Protokolü'nün kaldırılmasını 'dönüm noktası' olarak tanımladı. AB Komisyonu'nun genişleme ve komşuluk politikasından sorumlu üyesi Stefan Füle, EMASYA Protokolü'nün yürürlükten kaldırılmasını "sivil-asker ilişkilerinde dönüm noktası" olarak tanımladı. Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nda dün yapılan Türkiye oturumuna katılan Füle, "Geçen yıl dönüm noktası niteliğinde birçok reform hayata geçirildi. Bunlardan bazılarına birkaç yıl önce neredeyse hiç ihtimal verilmiyordu. Geçen hafta iptal edilen, orduya güvenlik tehlikelerinde yetki almadan müdahale izni veren güvenlik protokolü (EMASYA) sivil-asker ilişkilerinde dönüm noktasıdır. AB Komisyonu, bu protokolün iptaliyle ilgili gelişmeleri yakından takip etmeyi sürdürecek." dedi. AP Türkiye Raportörü Hollandalı Hıristiyan Demokrat Ria Oomen-Ruijten ise Anayasa Mahkemesi'nin askerlere sivil yargının önünü açan yasayı iptal ederken, mevcut Anayasa'ya bağlı hareket ettiğini hatırlatarak, "Türkiye'nin modernleşmesi yolunda gerçek reformları engelleyen mevcut Anayasa'nın bir an önce değiştirilmesi" çağrısında bulundu.
Zaman, 11.02.2010
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
