İstihdam artış hızı yüzde 5,7'den yüzde 1,7'ye indi. Ankette dikkat çeken önemli noktalardan biri, işsiz sayısı yıllık bazda yüzde 9,4 artarken, yükseköğretim mezunu işsiz sayısındaki artışın yüzde 24,7 olması. Üniversite mezunları, Nisan 2014'te işsizlerin yüzde 18,7'sini oluştururken, bu oran Nisan 2015'te 21,3'e çıktı. Adana Sanayi Odası Başkanı Muammer Çalışkan, artıştaki en önemli etkenin, eğitim sisteminin herkesi üniversiteli yapmaya çalışması olduğunu söylüyor. Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Tahsin Yeşildere ise plansız üniversite açılmasına dikkat çekiyor. “İlçelere kadar üniversite açarsanız altyapısı, nitelikli öğretim görevlisi oluşmadan öğrencileri doldurursanız sadece diplomalı ve 4-5 yıl oyalanan işsiz gençlik oluşturursunuz.” diyor.
İşsizliğin hızla artışına ve istihdam piyasasındaki bozulmaya ilişkin pek çok veri peş peşe gelirken hükümet seyretmekle yetiniyor. Son olarak Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) tarafından hazırlanan İşgücü Piyasası Bülteni çok çarpıcı veriler içeriyor. Rapora göre Türkiye'de çalışma çağındaki nüfusun yarısından azını oluşturan 26 milyon 638 bini istihdam edilerek çalışma ve kazanç sağlama imkânına sahip. Çalışma çağındaki nüfusun yarısından fazlasını oluşturan 31 milyon 41 bin kişi ise bundan yoksun. TİSK istihdam artışının ivme kaybettiğine dikkat çekiyor. Artış hızı Nisan 2015'te bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,7'den yüzde 1,7'ye indi. TİSK'in, TÜİK ve İŞKUR'un verilerinin yanı sıra kısa vadeli istihdam beklentilerine yönelik olarak yapılan anketlerin sonuçlarından faydalanarak elde ettiği veriler, önümüzdeki dönemin çok daha sıkıntılı geçeceğini gösteriyor.
Üniversite mezunları istihdamda büyük sorun yaşıyor. Toplam işsiz sayısı yıllık bazda yüzde 9,4 artarken, yükseköğretim mezunu işsiz sayısındaki artış yüzde 24,7 oldu. Yükseköğretim mezunu işsizler Nisan 2014'te toplam işsizlerin yüzde 18,7'sini oluşturuyordu. Nisan 2015'te bu pay yüzde 21,3'e çıktı. İşgücü artışı da bir yıl önceye göre yarı yarıya azaldı. 2014 Nisan döneminde 1 milyon 633 bin kişi olan işgücü artışı, bir yılda yüzde 45,9 oranında küçüldü. Nisanda kayda değer istihdam artışı sağlayan tek sektör hizmetler oldu. İnşaat yerinde saydı, tarımda ve sanayide istihdam geriledi. Sanayide 46 bin kişilik kayıp var. Yılın ilk 4 ayında ise istihdam tarımda ve inşaatta azalırken, sanayide değişmedi, hizmetlerde artış görüldü.
2015 Nisan döneminde Türki-ye'nin klasik işsizlik oranı açısından durumu diğer ülkelerle de karşılaştırıldı. Buna göre Türkiye dünyadaki belli başlı 44 ülke içinde işsizliğin en yüksek olduğu 11'inci ülke pozisyonunu koruyor.
İŞSİZLİK MAAŞI BAŞVURULARINA DİKKAT!
İŞKUR verilerine göre, işsizlik ödeneğine başvuranların sayısı 2007 yılında 246 bin iken, 2009'da krizin etkisiyle 598 bine vardı. 2010'da 427 bine gerilerken, 2011 yılı genelinde ise yeniden yükselip 441 bin oldu. Başvuru sayısının 2012 yılında 566 bine yükselmesi ve 2013 yılında 763 bine çıkarak 2009 seviyesini dörtte bir oranında aşmış bulunmasına dikkat çekildi. Başvuru sayısı aylık olarak incelendiğinde ise, 2013 Mart ayında 58 bin seviyesinde olan başvuru sayısının 2014 Ocak ayında 87 bine, 2015 Ocak ayında ise 111 bine çıktığı görülmekte. Söz konusu sayı Haziran 2015'te 119 bini aşarak bugüne kadarki en yüksek seviyeye ulaştı. Bu durum, işsizlik oranında artış olacağı düşüncesini doğuruyor.
Rüşvetsiz iş yapılmıyor
İTÜ İnşaat Mühendisliği 2012 mezunu E.G.: 2012 yılında fakülteyi bitirdim, 2014 yılında da yüksek lisansımı tamamladım ve o tarihten beri işsizim. Türkiye'de neredeyse bütün inşaat sektörü çarpıklıklar üzerine kurulu ve iş bulabilmenin yegane şartı bu sisteme dahil olmak. Mühendislerin elinde serbest meslek yapabilme gibi bir imkân var. Ama bu konuda beni vicdani olarak zorlayan temel mesele belediyelerin artık sıradan bir iş pratiği haline getirdikleri rüşvet meselesi. Rüşvet vermeden bir binayı tamamlamak mümkün bile değil bir müteahhit için.
Vasıfsız işçi gibiler
Erzurum Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Lütfi Yücelik: Eğitim sistemi sanayide çalışacak potansiyelde öğrenci yetiştirmiyor. Öğrenciler sanayiye geldikleri zaman vasıfsız işçi konumuna düşüyor. Üretime yönelik teknik yeterlikte bölümlerin olması lazım. Mesela şu anda üniversite mezunlarının işsizlik oranı yüksek olmasına rağmen ara eleman ihtiyacı had safhada. Öğrenciler mesleğinin teknik düzeydeki yeterliliğine göre yetiştirilse çoğu işsiz kalmaz. İşe başvuran üniversite mezunu sanayi ile ilgisi olmayan bölümlerden mezun olmuş, ister istemez işi yapamıyor.
Herkes beyaz yakalı olursa işi kim yapacak?
Adana Sanayi ve Ticaret Odası eski Başkanı Muammer Çalışkan: Üniversite mezunlarının işsiz kalmasındaki en önemli etken eğitim sisteminin herkesi üniversiteli yapmaya çalışması. 28 Şubat döneminde meslek okullarının önünün kesilmesi ile birlikte eğitim sistemi öğrencileri sadece üniversitelere yönlendirdi. Şimdi fabrikalarda çalışan herkesi beyaz yakalı, mühendis veya yönetici yaparsanız diğer işleri yapacak kimse bulamazsınız. Dolayısıyla bu defa da üniversite mezunu yaptığınız insanlar mezun oldukları branşlarda iş bulamaz hale geldi. Üniversiteyi bitirdikleri için alt işleri de beğenmiyorlar. Gidip teknisyenlik, işçilik yapmıyorlar. Eğer öğrencilerin bir kısmı meslek liselerine yönelterek oralarda daha alt kademelerde çalışacak kalifiye elemanlar olarak yetiştirilirse daha verimli olur. Şimdi meslek liseleri yavaş yavaş artıyor ama onların da vasfını artırmak lazım. Diğer bir sorun da şu: Öğrencilerimiz maalesef hiç pratik görmeden üniversiteden mezun oluyor. Bir staj sistemi var ama stajların çoğu göstermelik yapılıyor. Biz Adana Sanayi Odası olarak Çukurova Üniversitesi Tekstil Bölümü anlaştık. Öğrenci bir sömestri fabrikalarda çalışarak geçirecek.
Üniversite ile insanlar 4-5 yıl oyalanıyor
Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı Prof. Dr. Tahsin Yeşildere: İlçelere kadar üniversite açarsanız altyapısı, nitelikli öğretim görevlisi oluşmadan öğrencileri doldurursanız üniversitelere ve kontenjanları artırırsanız sonuçta sadece diplaması olan ve 4-5 yıl oyalanan işsiz gençlik oluşturmuş olursunuz. Plansız programsız açılmış birçok üniversiteler sonucu bunun buraya geleceğini yıllar önce söylemiştik. O dönem üniversite kapılarında bekleyen gençler için her yere üniversite açılmıştı. Bunun sonucu üniversite sonrası sokaklarda dolaşan ve hiçbir işi olmayan hatta artık iş aramaktan vazgeçen 4 milyona genç var. Bu sayı vahim durumu ortaya koyuyor. Gidişat iyi değil, endişeliyiz. Artık üniversiteler sisteminin yeniden ele alınması lazım. Yüzde 60'ı oluşturan muhalefet partilerinden üniversite açmada önemli kriterler olmadığı sürece üniversite ve fakülte açılmasının önüne geçilmesini istiyoruz. İşsizlerin çok olduğu bir ülkede yatırımlar olmazsa, istihdam alanları da oluşturulmazsa çok daha tamiri mümkün olmayan hasarları beraberinde getirebilir. Türkiye bir Yunanistan'a dönebilir.
İşsiz çok ama kalifiye eleman bulamıyoruz
Mardin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Ali Tutaşı: İşsizlik oranına yüzde 10 diyorlar ama gerçekte yüzde 20'lerde olduğunu düşünüyorum. Hükümet zaten kendi derdine düşmüş ve istihdama yönelik yatırımlar yapmıyor. Son 7-8 senedir istihdama yönelik yatırım yapılmadı. Ekonomi hiç iyiye gitmiyor. Sanayide çarklar durdu ama ekonomiyi tozpembe gösteriyorlar. Ekonomide yaprak kıpırdamıyor. Esnafımız, tüccarımız, ihracatçımız, nakliyecimiz son derece güç durumda. Güneydoğu'da işsizlik yüzde 30'larda ve eğitim düzeyi çok düşük. Bu kadar yüksek işsizlik oranına rağmen kalifiye eleman bulamıyoruz. Üniversite mezunları fabrikada çalışmıyor, kendini bir yere gelmiş zannediyor ve fabrikalara tenezzül etmiyor. Biz sanayici ve tüccarlar olarak kalifiye eleman bulamadığımız için kurslar açarak çalışanımızı yetiştirmeye çalışıyoruz.
TİSK'in istihdam raporundan satırbaşları
Genç kadınların sadece beşte biri çalışıyor.
Tarım dışı işsizlik oranı 0,8 puan artışla yüzde 11,6'ya çıktı.
Kadın işsiz sayısındaki yıllık artış yüzde 17,2 ile genel ortalamanın iki katı.
Genç işsizlik yükseliyor.
İşsizlik en fazla yükseköğretim mezunları grubunda artıyor.
Toplam işsiz sayısı yıllık bazda yüzde 9,4 artarken, yükseköğretim mezunu işsiz sayısındaki artış yüzde 24,7.
İşsizlerin yüzde 22,5'i, 1 yıl ve daha süredir iş arıyor.
En geniş işsizlik tanımına göre Türkiye'de işsizlik oranı yüzde 17,8.
5 milyon 656 bin işsiz var.
Haziran ayında reel kesimin istihdam artışı beklentisi azaldı.
Zaman, 17.07.2015
Gündem > Ekonomik Gündem > İşsizlik en çok üniversite mezunlarında artıyor