Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > 12 yılda ‘faiz lobisi’ne 600 milyar lira kaynak aktarıldı
12 yılda ‘faiz lobisi’ne 600 milyar lira kaynak aktarıldı
Maliye Bakanlığı, 2014 yılı merkezi bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Buna göre 425.8 milyar lira bütçe gelirinin elde edildiği 2014 yılında 448.4 milyar liralık bütçe harcaması yapıldı.
Bütçe açığı 22.7 milyar lira oldu. AKP iktidarında geçen 2003-2014 döneminde merkezi yönetim bütçe gelirleri toplamı, büyük bölümü vatandaşın yediğinden içtiğinden alınan dolaylı vergiler olmak üzere 2 trilyon 954.4 milyar lira olurken, bütçe harcamaları 3 trilyon 158 milyar liraya ulaştı. 12 yılda toplam 293.3 milyar lira bütçe açığı verildi. Geçen yılki bütçe harcamalarının yaklaşık 50 milyar lirasını faiz ödemeleri oluşturdu. 2014’te ödenen tutarla birlikte son 12 yılda kamunun iç ve dış borçları için kreditörlere ödenen toplam faiz 600 milyar liraya yaklaştı. 2003-2014 döneminde ödenen toplam faiz, önceki 12 yıldakinin 5 katına çıktı.
Bütçe gerçekleşmelerini değerlendiren CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, “AKP, 12 yıllık iktidarında siyaset, ekonomi ve dış politikadaki her başarısızlığında hayali hedef gösterip sözde savaş ilan ettiği ‘faiz lobisi’ne bu sürede 600 milyar lira kaynak aktararak, gerçekte bu kesime hizmet etti.” dedi. Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde dilinden düşürmediği faiz lobisine aktarılan kaynağın, özellikle 2005’ten bu yana azalmak bir yana arttığını vurgulayan Oran, şu bilgileri verdi: “Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerine göre 2005 yılında 45,7 milyar lira olan toplam faiz servisi, 2006’da 46 milyar, 2007’de 48,8 milyar, 2008’de 50,7 milyar lira oldu, 2009’da 53,2 milyar liraya kadar yükseldi. 2010’da 48,3 milyar, 2011’de 42,2 milyar ve 2013 yılında yaklaşık 50 milyar lira olan faiz ödemeleri, 2014 yılında da 49,9 milyar lira olarak gerçekleşti. Buna göre 12 yılda iç ve dış borç faizine ödenen para 598,1 milyar liraya ulaştı.” Umut Oran, 12 yılda merkezi yönetim bütçesinden kamu yatırımlarına yapılan toplam harcamanın ise 323,7 milyar lira ile aynı dönemde faize aktarılan kaynağın neredeyse yarısı düzeyinde kaldığını kaydetti. Her yıl devletin kasasından ortalama 50 milyar lira dolayında bir kaynağın ‘faiz lobisi’ne aktarıldığını vurgulayan Oran, işsizlere iş, yoksula gelir, ekonomiye katma değer oluşturacak olan kamu yatırımlarının kısıldığını, yatırım ve istihdam işinin özel sektöre bırakıldığını kaydetti.
2015-2017 Orta Vadeli Program’a göre üç yılda faize ödenecek para mevcut borç stokuna göre 163 milyar lira. Bütçeye faiz için 2015 ve 2016 yılları için 54 milyar, 2017 için 57 milyar lira ödenek konuldu. Kamu açıkları ve borçlanma ihtiyacındaki büyüme paralelinde bu ödenekler de aşılabilecek. Umut Oran, 2015’te faize yıllık 54 milyar lira ödenek ayrılırken; ‘sermaye giderleri’ ve ‘sermaye transferleri’ şeklinde iki kalemde olmak üzere yatırım harcamalarına ayrılan ödeneğin 47,8 milyarda kaldığını kaydetti. Oran, “Yani bütçede bu yıl faize ödenecek para 4 milyar lira artarken, işsize iş, ekonomiye katma değer oluşturacak kamu yatırımlarına ayrılan ödenek 2014’teki 55,6 milyar liralık gerçekleşmeye göre bu yıl yüzde 14 kısılmış, 8 milyar lira azaltılmıştır.” ifadelerini kullandı. Oran, AKP’nin, kamuda mali istikrarı sağlamakla övündüğünü ve ‘mali disiplin bozulur’ gerekçesiyle işçiye, memura, emekliye enflasyonun tahribatını bile karşılamayan cüzi artışları uygun gördüğünü ve insanca yaşayacak geliri bu kesimlerden esirgediğini kaydetti.
AKP döneminde bütçenin hiçbir yıl denk bütçe esasına göre yapılmadığını belirten Oran, bütçe açığını kapatmak için de borçlanmaya gidilmesi öngörüldüğünü ifade etti. Oran, “Bütçe açığı borç demek; borçlanma ise faiz yükümlülüğü demektir. Bu yüzden AKP döneminde ‘borç-faiz-borç sarmalı’ yaşanmıştır.” değerlendirmesini yaptı.
Zaman, 26.01.2015
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
