Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Türkiye Cumhuriyet’in Ekim ayı ihracat rekorunu nasıl kırdı?
Türkiye Cumhuriyet’in Ekim ayı ihracat rekorunu nasıl kırdı?
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Ekim ayı ihracat rakamlarını Kırklareli’nde açıkladı. TİM verilerine göre Ekim ayı ihracatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,7 artışla 12 milyar 598 milyon dolar oldu. Böylelikle Cumhuriyet tarihinin en yüksek Ekim ayı mal ihracatı gerçekleştirilmiş oldu. Rakamlara göre komşu ülkelerde küçülen Türkiye ihracatı en büyük 10 pazarımız baz alındığında Almanya, Birleşik Krallık, İtalya gibi Avrupa ülkelerindeki artış Cumhuriyet Şamiyonluğu getirdi. Tır geçiş krizi yaşadığımız İran’a olan ihracatımız da yüzde 75 artış gösterdi. Irak, Rusya gibi ülkelerdeki ihracat kaybına rağmen ihracat bu artışlarla artıya geçti.
Tır geçişleri konusunda problem yaşadığımız İran’a olan ihracatımız herşeye rağmen yüzde 75 artış gösterdi. Ama bu artış yeni değil. İran ihracatının geçtiğimiz ay önceki yıl aynı aya göre olan artışı yüzde 119 oranındaydı. Aynı oran Ağustos’ta yüzde 57 olarak gerçeklemişti. Yani İran ihracatı önceki yıl aynı aya göre küçülmemiş olsa da bu ay büyümesi yavaşladı. Bu yavaşmaya rağmen İran Türkiye’den ihracat artışının en fazla olduğu ülke oldu. İlk 10 ülke içinde en hızlı ihracat hızlı artışını yaşadığımız İran’ın toplam ihracattaki payı ise yüzde 2.44’ü buldu.
İRAN İHRACATI DÜŞER Mİ
İran’la yaşanan krizin çözümü için çalışan baş aktörlerden Uluslar Arası Nakliyeciler Derneği UND’nin İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener’e göre bu artışın iki nedeni olabilir. Bunlardan biri demiryolu veya uçak ile taşınabilen mallardaki artış. Diğeriyse Türki Cumhuriyetlere yapılan ihracatn İran arabaları tarafından gerçekleştirildiğinde aslında İran’a olan ihracatın artıyor gibi gözükmesi.
Şener konuyu şöyle açıklıyor “Normalde İran’ın Türkiye’den üçüncü bir ülkeye ihracat yapması yasak. Ancak İran tırları zaman zaman ihracatı İran’a gibi göstererek ürünü Türki Cumhuriyetlere taşıyor. Yani Türki Cumhuriyetlere olan artış görünmüyor, İran’a olan gibi görünüyor.”
İstanbul kimyevi Madde İhracatçıları Birliği Başkanı Murat Akyüz’e göre ise İranla yaşanan tır sorunun etkilerinin görülmesi için henüz erken.Akyüz “Özellikle son iki haftada İran’a olan ihracatta maliyet bu tır sorunu nedeniyle tır başına ortalama 1500 dolar arttı. Bu bizim çngöremediğimiz bir maliyet artışı. Anlaşmaları yaparken bu maliyeti bilmediğimiz için şimdi b artışa biz katlanıyoruz. Aslında İran rahatlıkla ihracat yapabilen bir ülke de değil. Bir yönden Türkiye’ye bağımlı. Tırların problemleri belirli sektörlere yansımış olsa da o etkileri henüz göremeyiz. Görmemiz 2-3 ayı bulur.”
İran’la olan tır sorunu Irak’a olan ihracatı da olumsuz etkileyebilir. Bölgede yaanan sorunlardan dolayı Irak’a giden Tırlar İran’a gidiyor, ardından Bağdat’a en yakın noktadan girip malı teslim ediyordu.
KOMŞULAR KÜÇÜLSE DE AVRUPA BÜYÜYOR
Ekim’de zaten büyük bir ihracat sektörü olan hazırgiyimde büyüme yüzde 12.7 oldu. İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi yakın coğrafyada pazar kaybeden sektörün büyümesinde özelikle Avrupa’daki büyümenin etkili olduğunu ifade etti.
Tanrıverdi “2023 hedefleri için zaten yüzde 10 üzerinde büyümemiz lazım. Yakın coğrafyada çok pazar kaybettik. Rusya, Ukrayna, Suriye ciddi pazarlardı. Ama daraldılar. Avrupa’da pazarının hızlanmasıyla Avrupa’da büyüyoruz. İspanyol markalar üretimi yapıyor. Zara buradan büyüyor.” diye konuştu.
Tim rakamlarına göre en fazla ihracat yaptığımız 8’inci pazar olan İspanya’ya olan ihracatımız Ekim ayında bir önceki yıl aynı aya oranla yüzde 3.3 büyüdü. Buna karşın en büyük 6’ncı pazarımız olan Rusya’ya ihracatımız yzde 20.6 düşüş gösterdi.
Bu arada Mısır da en fazla ihracat yaptığımız ülkeler arasında hızlı büyüyen oldu. Bu artışta en büyük rolü oynayan sektörlerden birş Kimyevi Maddeler sektörü oldu.
B PLANI ETKİSİ
Murat Akyüz artışın nedenini şöyle açıkladı: “Mısır’da ihracat yapmamız konusunda ciddi bir engelleme vardı. Bu nedenle geçtiğimiz bir yılda Mısır’a olan ihracatımızda yüzde 50’lerin de üzerinde bir düşüş yaşadık. Ama son dönemlerde bu etki azalmaya başladı. Ama sadece Mısır etkisi demek sektöre haksızlık olur. Büyümede plastik ambalajların ciddi bir etkisi var. Çevre ülkelerdeki sıkıntılar nedeniyle ihtacat farklı ülkelere gitmeye başladı. Artık ‘Mısır’ almıyorum deyince ihracatçı o ürünü B Planında olan başka bir ülkeye satmaya başladı. Türkiye ihracatı çevre ülkelere bağımlıydı. Bizim elimizde olmayan çevresel sıkıntılar nedeniyle bizim ihracatçımız ihracatını artık komşuya yapamasa da farklı pazarlar buluyor.”
wsj.com.tr, 01.11.2014
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
