Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > IŞİD küresel ekonomik toparlanmayı baltalayabilir
IŞİD küresel ekonomik toparlanmayı baltalayabilir
Ayaza kentinde dün Irak Şam İslam Devleti'ne (IŞİD) karşı gerçekleştirilen hava saldırısı piyasalarda kısa süreli bir şok etkisi yaratırken, Brent petrol fiyatları son iki günde 113 dolar ve 116 dolar arasında dalgalandı ve saldırının ABD tarafından yapıldığı söylentilerine kapılan Wall Street sert satışlar yaşadı.
Dünya petrol ihracatında çok önemli bir yere sahip olan Irak'ta ve Suriye'de devam eden gerginlikler Batı Teksas ham petrolünde de sert dalgalanmalara neden olurken, Türkiye'nin cari açığı için de oldukça önemli bir yere sahip olan bu dalgalanmaların ne kadarı piyasa tarafından fiyatlandırıldığı merak konusu.
Analistler IŞİD'in küresel ekonomiye yönelik tehdit oluşturduğunu belirtirken, kırılgan durumda olan ekonomik toparlanmayı da her an raydan çıkarabileceğini belirtiyor.
Spiro Sovereign Strategy direktörü Nicholas Spiro, Irak'ın OPEC petrol üretiminin önümüzdeki yıllarda yüzde 60'ını oluşturacağı öngörüsünü hatırlatarak, potansiyel sonuçlar karşısında piyasanın verdiği sakin tepkinin "kafa karıştırıcı" olduğunu söylüyor.
"Piyasalar Irak'ta petrol ihracatının bir kesintiye uğramamasından dolayı bir rahatlık duyuyorlar" diyen Spiro, "Fed başta olmak üzere merkez bankaları tarafından gerçekleştirilen ultra-genişlemeci para politikaları, yatırımcıları rehavete sürüklüyor" ifadelerini kullandı.
Fakat yine de Irak krizinin piyasalarda uluslararası siyasi ve ekonomik sonuçlarının bir tedirginlik yarattığın söyleyen Spiro, "Gelişen piyasalara yönelik bakışın kolaylıkla kötüleşebileceği ve küresel ekonoik toparlanmanın zayıf olduğu bir dönemde Irak'ın petrol ihracatı ve üretiminin gittikçe yükselen bir risk altına girmesi enerji piyasalarında gerginlik yaratıyor" ifadelerini kullandı.
IŞİD örgütü bir haftadan uzun bir süredir Irak'ın en büyük petrol rafinerisi Baiji'yi ele geçirmeye çalışırken, bölgede Irak ordusu ve militanlar arasındaki çatışma devam ediyor.
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan ise krizin Ürdün ve Kuveyt gibi ülkelere sıçramayacağı varsayımı ile çok daha ciddi bir uyarıda bulunuyor; "Irak genelinde bir sorundan bahsediyorsak yeni bir resesyon ve büyük bir deflasyona hazır olmamız gerek."
Dünyanın kısa vadeli ve kısıtlı bir petrol şokuna cevap verebilecek durumda olduğunu belirten Manukyan, çeşitli enerji gerginliklerine kurların verdiği tepkilere bakılınca "Ortalama alındığında malesef TL en savunmasız para birimi olarak görünüyor" diyor.
Manukyan ayrıca Irak petrol ihracatında yaşanacak bir kesintinin Suudi Arabistan tarafından telafi edilebileceğini fakat bunun çok uzun sürmeyeceğini de notlarına ekliyor.
IŞİD'in haftalardır süren ilerleyişinin ardından ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, bölgeye hareket ederek önce Bağdat'ta Irak Başbakanı Nuri el Maliki ile daha sonra da Erbil'de Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani ile görüşmeler gerçekleştirdi.
Maliki'den 1 Temmuz itibariyle yeni hükümet çalışmalarına başlama sözü alan Kerry, Barzani ile gerçekleştirdiği görüşmede de Kürt bölgesinin böylesi bir dönemde bağımsızlık ilan ederek muhtemel bir istikrarsızlığa yol açmaması için anlaşmaya vardı.
Uluslararası ittifak lazım ama uzun sürebilir
Uluslararası hukuk uzmanı Profesör Faik Yüksel İnan, Irak'ın zaten uzun süredir Kürtlerle Araplar arasında etnik olarak bir bölünme yaşadığını ve Araplar arasındaki bölünmenin bu günlerde daha derinleştiğini söyleyerek ülkenin daha kırılgan hale geldiğini ifade etti.
"Irak'ta kırılganlığı düşürecek bir politika uygulanması lazım" diyen İnan, "Bunu da yalnızca ABD, Rusya uygulamayacak. İran'ı da frenleyen bizi de frenleyen bir politikaya ihtiyaç var" ifadelerini kullandı.
Irak'ı istikrara kavuşturmak için gereken uluslararası ittifakın "Bugünkü konjonktürde gereken fakat sonuçlarının uzun zaman alacağı"nı söyleyen İnan, "Bu 1 yıl da olabilir 3 yıl da olabilir. Aksi takdirde Ortadoğu bir zincir gibi dağılır" dedi.
Türkiye Cumhuriyeti tarafından gerçekleştirilecek herhangi bir silahlı müdahalenin tarihi bir hata olacağının altını çizen İnan, potansiyel bir müdahalenin İran'ı dizginleyebilmek adına ABD ve Rusya ile beraber gerçekleştirileceğini söyledi.
wsj.com.tr, 25.06.2014
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
