Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > 3 saatte 6 imza
3 saatte 6 imza
KÜRT petrolü ve gazının Türkiye’ye taşınması için önceki gün Başbakan Erdoğan ile K.Irak Yönetimi Başbakanı Barzani arasında yapılan 3 saatlik görüşmede 6 adet anlaşmanın imzalandığı ortaya çıktı. Bunlardan 5’inin sözleşme, birinin ise TEC’in K. Irak’ta yapacağı petrol arama sahalarına ait protokol olduğu belirtiliyor.
ÖNCEKİ gün Başbakan Tayyip Erdoğan ile K.Irak Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani arasında yapılan 3 saatlik görüşmelerden sonra açıklama yapılmaması üzerin yapılan ‘anlaşma sağlanamadı’ yorumlarının geçersizliği ortaya çıktı. Resmi olarak açıklanmasa bile, enerji işbirliğine ilişkin hazırlanan anlaşmalarının imzalandığını öğrendik. Buna karşılık Irak merkezi yönetimi ile ABD’nin tepkisi nedeniyle anlaşmaların imzalandığının açıklanmadığını öğrendik. Başka bir deyişle K. Irak’la anlaşma da imzalar da tamam ama açıklama yok. Önümüzdeki dönemde hem Barzani’nin hem de Başbakan Erdoğan’ın Irak Başbakanı Maliki ile yapması planlanan görüşmelerde, bu anlaşmalar konusunda onay alınmasına çalışılacağı ise aşikar.
5 SÖZLEŞME İMZALANDI
K.Irak’la bu yılın başlarında yapılan mutabakatlara ilişkin anlaşmalar da imzalandığı halde hemen kamuoyuna açıklanmamış, birkaç ay sonra K. Irak yetkilileri tarafından anlaşmaların imzalandığı söylenmişti. Yine aynı yöntemin izlendiği görülüyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın söylediği gibi; bu anlaşmaların çoğu ‘sözleşme’ formatında. Türkiye’nin bu iş için yeni kurduğu kamu şirketi olan Turkish Energy Company (TEC) yetkilileri tarafından imzalanan anlaşmaya geçen sefer olduğu gibi K. Irak Başbakanı Neçirvan Barzani’nin imza koyduğu anlaşılıyor.
Önceki gün Ankara’da Başbakan Tayyip Erdoğan’ın nezaretinde imzalanan anlaşmaların toplam 6 adet olduğunu öğrendik. Bunlardan 5’inin sözleşme adı verilen anlaşmalar olduğu birin ise TEC’in tek başına ve diğer ortaklarla birlikte K. Irak’ta yapacağı petrol arama sahalarına ait protokol olduğu belirtiliyor.
ABD’Lİ BANKA YOK
İmzalanan 5 adet sözleşme ile K.Irak’tan mevcut boru hattına verilecek petrol, buna ek olarak Türkiye ile K. Irak arasında yapılacak direkt petrol boru hattı, doğalgaz akışının sağlanmasını içeren doğalgaz boru hattına ilişkin sözleşmeler ile K. Irak’tan alınacak petrolün parasının ödenmesi için kurulan mekanizmaya ilişkin sözleşme bulunuyor. Bu arada alınacak petrolün parasının ödenmesi için ABD’li bir bankanın devrede olması gibi bir yolun olmadığı kesinleşti. Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın da söylediği gibi; K. Irak’tan mevcut boru hattına verilecek petrol ve K.Irak’tan direk alınacak petrol için Irak merkezi yönetiminin de devrede olacağı bir mekanizma kuruluyor. Hem petrolün alımı hem boru hattıyla gelip depolara girişi, hem de parasının ödenmesi konusunda çok sayıda noktada K.Irak, Irak merkezi yönetimi ve Türkiye’nin içinde doğrudan bulunacağı bir mekanizma kuruluyor ve bu mekanizmanın isteyen uluslararası denetimlere de açık, şeffaf bir mekanizma kurulmasına özel önem verildiği görülüyor. Alınacak enerjinin bedelinin bir kamu bankasına yatırılacağı da sözleşmede yer alıyor.
Yıldız: Tıkanma yok
ENERJİ ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Kuzey Irak petrol ve gazını Türkiye’ye taşıyacak projelerde sürecin devam ettiğini, bir tıkanmanın söz konusu olmadığını söyledi. Yıldız, “Merkezi Irak Hükümeti’nin iki hassasiyeti var; ‘Ne kadar petrol geçecek ve bu petrol nasıl paralandırılacak.’ Biz kamu bankalarından bir tanesinde bu hesabın her gün dekontları Merkezi Irak Hükümetine gönderilmek kaydıyla kontrol edileceğini söylüyoruz”dedi.
Saha sayısı 12’ye çıkıyor
ÖNCEKİ gün Ankara’da imzalanan protokolün bir önemi de şimdiye kadar üzerinde anlaşmaya varılan TEC’in K.Irak’ta arama ve üretim yapacağı toplam 12 petrol arama sahasının sayısının artırılmasını da öngörmesi. Bu sahalardan 6’sının tek başına TEC’in arama yapacağı sahalar, diğerlerinin ise ABD’li petrol devleri Exxon-Mobil ve Chevron ile ortaklaşa yapacağı arama ve üretimlere ilişkin sahalar olduğunu biliyoruz. Bir başka deyişle yeni protokol ile toplam 12 sahanın sayısının artacağı da anlaşılıyor. Bu sahalara aslında sadece petrol sahası olarak bakmak mümkün değil. Çünkü daha önce Genel Energy’in de, petrol aramak için açtığı sahaların bazılarında ciddi doğalgaz rezervi bulduğunu biliyoruz. Dolayısıyla TEC’in arama yapacağı sahaların petrolün yansıra doğalgaz sahaları haline gelmesi de ihtimal dahilinde.
Hürriyet, 29.11.2013
Kuzey Irak'la tarihi imza atıldı
Türkiye ile Kuzey Irak arasında petrol-gaz aramalarını da kapsayan sözleşmeler imzalandı.
Türkiye ile Kuzey Irak arasında petrol, doğalgaz aramalarının yanı sıra bu kaynakları uluslararası pazarlara ulaştıracak olan boru hatlarının yapımını da kapsayan sözleşmeler bu hafta Ankara'da imzalandı.
Petrolde ve doğalgazda yüzde 90'ın üzerinde dışa bağımlı olan Türkiye, arz güvenliği ve çeşitliliği için Kuzey Irak ve Irak'ın kaynaklarına büyük önem veriyor.
Türkiye, Irak ile geliştirdiği enerji işbirliğiyle yıllık 60 milyar dolara ulaşan enerji ithalatını azaltmayı hedefliyor.
Kuzey Irak da enerji kaynaklarını dünya pazarlarına ulaştırmada coğrafi yakınlığı da gözeterek Türkiye ile işbirliğini artırmayı amaçlıyor.
Reuters'a bilgi veren konuya yakın kaynaklar, bu hafta Türkiye'yi ziyaret eden Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani'nin Başbakan Tayyip Erdoğan ve Enerji Bakanı Taner Yıldız ile görüşmesinin ardından sözleşmelerin imzaladığını belirtiyorlar.
Başbakanlık resmi konutta gerçekleştirilen bu görüşmenin ardından anlaşmanın imzalandığı yönünde herhangi bir açıklama yapılmamıştı. Enerji Bakanlığı konu hakkında yorum yapmadı.
Reuters'ta 6 Kasım'da yayımlanan bir haberde, konu hakkında bilgi sahibi kaynaklar, Türkiye ile Kuzey Irak'ın petrol ve doğalgazda işbirliği için gerekli anlaşmaları tamamladığını belirtmişlerdi.
Kuzey Irak'ta 19 ayrı ülkeden 39 şirket yaptığı sözleşmelerle enerji projelerini yürütüyor. Bu durumda Türkiye de aynı şekilde bu bölgede petrol ve gaz arama projelerine dahil olabileceğini belirtiyor.
Türkiye, son dönemde hem Bağdat hem de Erbil ile yürüttüğü diplomasi ile Irak'ın doğalgaz ve petrol kaynaklarının hızlı şekilde dünya pazarlarına ulaştırılmasını sağlayacak olan projeler ile ilgili görüşmeler sürdürüyordu.
Bir kaynak, sözleşmeler kapsamında Turkish Energy Company'nin (TEC) Kuzey Irak'ta altı sahada petrol ve gaz aramaları yapacağını belirterek, "Altı sahayla ilgili olarak ise Exxon Mobil ile ortak yapılacak. Burada TEC'in her bir saha için değişik oranlarda payı olacak" dedi.
Enerji Bakanı Yıldız bütün açıklamalarında Bağdat'ın hassasiyetlerine dikkat edileceğini, Türkiye'nin Kuzey Irak'tan ihraç edilecek petrol miktarı ve parasal değerinin belirlenmesi konusuna özen gösterileceğini belirtiyor.
Anayasaya göre, Irak'ın bütününden ihraç edilen petrolden elde edilen gelirin yüzde 83'ünün Bağdat'a yüzde 17'sinin Erbil'e gitmesi gerekiyor. Ancak Kuzey Irak yönetimi petrolden elde edilen geliri düzenli alamadığı gerekçesiyle zaman zaman Bağdat'ı sert şekilde eleştiriyor.
Kaynaklar, son dönemde yakınlaşma ve karşılıklı ziyaretlerin ardından Irak Başbakanı Nuri el Maliki'nin yakın zamanda Türkiye'yi ziyaret edeceğini, ardından Başbakan Erdoğan'ın Bağdat'a gideceğini belirtiyorlar.
Emanet hesap
Kaynaklar, Kuzey Irak'ın ihraç edeceği petrolün parasının Türkiye'de bir kamu bankasında açılacak hesapta tutulması ve ardından harcamaların düşülmesinin ardından kalan tutarın, payların bölüşümü konusunda Bağdat ve Erbil arasında mutabakat sağlanana kadar tutarın bloke edilmesinin önerildiğini ve bu sistemin hayata geçirilmesinin mümkün olduğunu belirtiyorlar.
Ancak Türkiye'nin yaptığı bu öneriye henüz Bağdat olumlu ya da olumsuz bir cevap vermedi.
Bu hafta Ankara'da imzalanan sözleşmelerin yanı sıra emanet hesap sisteminin de çalışmasını kapsayan protokole de imza atıldı.
Bağdat'ın tepkisi
Öte yandan Irak hükümeti, Türkiye'nin Kuzey Irak'taki Bölgesel Kürt Yönetimi ile petrol ihracat anlaşması imzalamadığı için memnun olduğunu çünkü Kürt yönetiminin tek başına petrol ihracının yasa dışı olacağını belirtti.
Irak'ın enerjiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Hüseyin Şehristani tarafından dün yapılan yazılı açıklamada, "Irak sınırları içindeki petrol ve doğalgaz tüm Iraklıların malıdır" denildi ve Kürt yönetimi ile yapılacak bir anlaşmanın "Irak'ın ulusal egemenliğinin ihlali" olacağı belirtildi.
cnnturk.com, 29.11.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
