Gündem
 Gündem > Siyasi Gündem > Dar bölge AKP’ye yarıyor
Dar bölge AKP’ye yarıyor
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, seçim sistemine yönelik 3 seçenekli önerisinde yer alan ‘Daraltılmış bölge’ ve ‘Dar bölge seçim sistemi”, ‘Büyük partilere yarayacak, küçük partileri vuracak’ düzenleme olarak değerlendiriliyor.
Daraltılmış bölge sisteminde, her seçim çevresinden 5 milletvekilinin çıkarılması ve bu vekillerin yüzde 5’lik ülke barajını aşan partiler arasında dağıtılması öngörülüyor. Barajın tamamen kaldırıldığı dar bölge sisteminde ise her seçim çevresinden 3 milletvekili çıkarılması öngörülüyor. Bu sayı nüfusun az kaldığı yerde 2 olarak da belirlenebiliyor. Daraltılmış bölge sisteminde, şu anda 90 vekil çıkaracak İstanbul 3 ayrı seçim bölgesine sahipken daraltılmış sistemde 5’li vekil esas alındığında 20 seçim bölgesine ayrılacak. 12 Haziran 2011’deki oyları dikkate alındığında 5’li daraltılmış bölge sisteminde Ak Parti’nin İstanbul’dan 30 vekil daha fazla çıkarması sözkonusu olabilecek. Genel toplamda ise AK Parti 326 yerine 360 vekil çıkarma imkanına sahip olacak.
ETİKLE BAĞDAŞMAZ
Daraltılmış bölge seçim sistemini Hürriyet’e değerlendiren eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, şunları söyledi: “1995’ten bu yana yapılan milletvekili genel seçimlerinde her biri 2 seçim çevresine bölünen Ankara ve İzmir ile 3 seçim çevresine bölünen İstanbul dışında bütün iller, tek bir seçim çevresi sayılmıştır. AKP’nin 5 vekilli daraltılmış bölge sistemine geçmesi halinde, yeniden 1995 öncesine dönülmüş olacaktır. Bu sistemde halen 81 ilde 88 seçim çevresinde yapılan milletvekili seçimleri, bu varsayıma göre 81 ilde 129 seçim çevresinde yapılacaktır. Seçim çevrelerinin daraltılması, büyük partilerin lehine, küçüklerin aleyhine sonuç verir. Bu anayasadaki temsilde adalet ilkesiyle çelişen bir durumdur. Demokratikleşme paketi adıyla açılacak torbadan demokratik gelişmeye ters düşecek sürprizler çıkarmak, siyasi etikle bağdaşmayan bir aldatmacadır. 12 Eylül 1980 döneminin ürünü olan daraltılmış seçim çevreleri yönteminin temsilde
adalet ilkesi ile bağdaşmadığı, o dönemin ürünü olan yüzde 10 ülke seçim barajının da temsilde adalet ilkesini zedelediği açıktır.”
1954 SEÇİMLERİ
MENDERES % 57.61 - 502 VEKİL
İNÖNÜ % 35.35 - 31 VEKİL
DAR bölge seçim sistemi, 1950, 1954 ve 1957 seçimlerinde uygulandı. Oylar, nisbi çoğunluk sistemiyle dağıtılsa da seçim çevreleri dar bölgeye göre belirlendiğinden, muhalefet partilerinin toplam oyları iktidarın oyundan fazla olsa da DP, Meclis’te tek başına çoğunluğu sağladı. 1950 seçimlerinde DP, oyların yüzde 57.67’sine karşılık 415 milletvekili çıkarırken, CHP oyların yüzde 39.45’ini almasına rağmen ancak 69 milletvekili kazanabildi. Bağımsızlar oyların yüzde 4.76’sı ile 2 milletvekili, Millet Partisi yüzde 3.11 ile 1 milletvekili çıkarabildi. 1954 seçimlerinde DP, oyların yüzde 57.61’ini alarak 502 milletvekili çıkarırken, CHP yüzde 35.35 oyla ancak 31 milletvekiline ulaşabildi. Cumhuriyetçi Millet Partisi yüzde 4.85 ile 5 milletvekili, bağımsızlar yüzde 1.53 ile 3 milletvekilliği kazandı. 1957 seçimlerinde oyların yüzde 47.87’sini alan DP, 424 vekil çıkardı. Oyların yüzde 41.9’unu alan CHP 178 milletvekili kazanabildi. Cumhuriyetçi Millet Partisi oyların yüzde 7.13’ünü alarak 4 milletvekili, Hürriyet Partisi yüzde 3.83 oyla 4 milletvekili çıkardı. Buna göre toplam oyların yüzde 52.8’sini alan muhalefet partileri, toplam 186 milletvekili çıkarabildi.
Hürriyet, 02.10.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
