Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Sanayici giderek daha az katma değer yaratır oldu
Sanayici giderek daha az katma değer yaratır oldu
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesine gören kuruluşların 2000 yılındaki toplam satış rakamlarının yüzde 18.7’si net katma değer idi. 2012 yılında bu oran yüzde 11.4’e düştü.
Geçen hafta TÜSİAD’ın Yüksek İstişare Kurulu Toplantısı’nın açılış konuşmalarını yapan Yüksek İstişare Kurulu Başkanı “Katma değer artırılmalı” dedi. Başkan ise “Yüzde 4 değil, en az yüzde 6 büyümek gerekir” diyerek uyarı yaptı.
İyi de... Katma değeri artıracak olan, katma değer artışına bağlı olarak ekonomide büyümeyi gerçekleştirecek olan Ayşe Hanım Teyzem ile Ali Rıza Bey Amcam değil... Sanayi kuruluşları. İSO 500 listesinde yer alan TÜSİAD üyeleri.
“Başkasına verir talkını kendi yutar salkımı” misali onlar, katma değer artırılmalı, büyüme hızlanmalı derken giderek daha az katma değer yaratarak, büyümenin düşmesine yol açıyorlar.
Katma değer nedir?
Katma değer, üretimin her aşamasında, mal ve hizmetin çıktı fiyatı ile girdi fiyatı arasındaki farktır.
Basitleştirerek anlatayım. Oduncu, ormanın yanında bir bahçe kiraladı. Balta, testere satın aldı. Bir yardımcı ile anlaştı. Kayınçosundan faizini ödemek üzere borç para aldı. Orman İşletmesi’ne 100 TL ödeyerek bir ton ağaç kesme hakkı elde etti. Ağaçları kesti. Kesilen ağaçları sobalık odun haline getirerek 120 TL’ye sattı. Oduncunun yarattığı katma değer (brüt-net diyerek kafa karıştırmayalım) 120 - 100 = 20 TL’dir.
Bu katma değerin içinde, kiraladığı yere ödeyeceği kira, yardımcısına ödeyeceği ücret, borçlandığı paraya ödeyeceği faiz ve kendi kârı vardır.
Özet ile net katma değer “kira + ücret + faiz ve kâr” toplamıdır. Buna amortisman ve üretimin fiyatına giren dolaylı vergiler eklenince “brüt katma değer” ortaya çıkar.
Milli geliri artırır
Milli gelir, bir ekonomide yaratılan katma değerler toplamıdır. Ülkede ne kadar çok katma değer yaratılır ise milli gelir o kadar büyür.
Pamuğu tarladan toplayıp ihraç edersek ekonomiye çok az katma değer kazandırmış oluruz. İplik yapınca katma değer artar. İplik dokuma olunca, dokumadan giysi yapılınca, giysinin üzerine ünlü bir marka basılınca katma değer artar.
Biz son yıllarda katma değer yaratacak yerde montajcılık yapar gibi yap - sat uçurumuna saplandık.
‘Katma değeri artıralım, büyümeyi hızlandıralım’ diyerek nutuk atmak güzel de, bu söylemlerin gereğini kim yapacak? Öncelikle sorumluluk, İSO 500’de firmaları bulunan büyük sermaye gruplarına düşüyor.
Ancaaakkk... Sezarın hakkını Sezar’a vermek gerekir. Bizde katma değer neden artmıyor da azalıyor? Sermaye sahibi, girişimci için önemli olan “kâr maksimizasyonu”dur. Zarar ederek hiç kimse, hiçbir firma ayakta kalamaz. Bizim bugünkü düzenimiz katma değeri artırmayı cazip kılmıyor. Onun için her şeyden önce ekonomi politikalarındaki yanlışları düzeltmeye mecburuz.
Milliyet, 23.09.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
