Gündem

 Deniz Feneri Balyoz Harekat Planı
 Demokratik Açılım İrtica Eylem Planı
 Siyasi Gündem Ergenekon
 Ekonomik Gündem 

 Gündem > Ekonomik Gündem > İstanbul'da lüks restoran New York'tan 7 kat pahalı

İstanbul'da lüks restoran New York'tan 7 kat pahalı

İstanbul'da lüks restoranda yemek için cüzdanınızın New York ya da Londra'dan daha dolgun olması gerekiyor. The Wall Street Journal'ın hesapladığı Teriyaki Endeksi'ne göre İstanbul'da üst sınıf bir restoranda yemek, satın alma gücüyle birlikte değerlendirildiğinde New York'tan 7,7 kat, Londra'dan 5,25 kat daha pahalı.

Teriyaki Endeksi'ne göre İstanbul 70,32 puanla ilk sırada yer alırken, Londra 13,38 puanla ikinci ve son sırada da 9,10 puanla New York geliyor. Yani aynı yemeği New York'ta yemek daha az el yakıyor.

Endeks, New York, Londra ve İstanbul'da şubeleri olan ve aynı ya da çok benzer menüye sahip orta sınıf üstü restoran zincirlerinden fiyatların, kişi başına düşen milli gelire bölünmesiyle bulundu. Restoranlar seçilirken rakipleriyle benzer fiyat aralığı sunanlar seçildi. Yani restoranların aynı ülke içinde rakiplerine göre ne daha ucuz ne daha pahalı olmamasına özen gösterildi. Endeksin yüksek olması gelir oranına göre servis edilen yemeklerin, ülke ortalama kazancına göre yüksek olduğunu ortaya koyuyor.

New York, Londra ve İstanbul'da bulunan üst sınıf restoran zincirlerinin menülerindeki benzer yiyecek fiyatları karşılaştırıldığında ABD ve Türkiye arasında çok fark bulunmasa da Londra'da fiyatlar daha yüksek kalıyor. Örneğin bir akşam keyifle yenen bir tabak Teriyaki Soba için New York'ta 27,84 TL (14,5 USD), Türkiye'de 31,50 TL öderken fiyat İngiltere'de bir anda 41,7 liraya (14,5 pound) yükseliyor. Böyle bakıldığında İstanbul üst gelir grubu için Londra'dan daha ucuz görülüyor.

 

Ancak hesaba satın alma gücü katıldığında tablo değişiyor. Dünya Bankası verilerine göre kişi başına düşen ortalama milli gelir satın alma gücü bakımından cari fiyatlarla ABD'de 48.442 dolar olurken, İngiltere'de 38.589 dolar ve Türkiye'de 16885 dolarda kalıyor. Yani ortalama bir yıllık gelirle ABD'de 3340 tabak Teriyaki Soba yenilebilirken, tabak sayısı Londra'da 1802'e, İstanbul'da ise 1029'a düşüyor.

Üç ülkede de restoranları bulunan bir diğer zincir Le Pain Quotidien'de yenen vejetaryen salatanın fiyatı Londra'da 9,18 pound (27,54 TL). New York'ta organik Quinoa Taboule 12,25 dolara (23,52 TL) yenirken Türkiye'de 20 liradan servis ediliyor.

Dünyaca ünlü şarküteri zinciri Dean & Deluca'nın ABD mağazalarında 8,50 dolardan (16,32 TL) alıcı bulan barbekü sos İstanbul Kanyon mağazasında 39 liraya satılıyor.

Aslında bu durum sadece lüks restoranlar için geçerli değil. Economist'in dünyadaki kurların dolara göre değerli olup olmadığı hesabı için kullanılan Big Mac Endeksi, ülkelerdeki ucuz hazır gıda fiyat farklılıkları hakkında fikir veriyor. Londra'da 4,56 pounda (8,75 lira) satılan Big Mac sandviç, ABD'de 4,56 dolar (8,75 lira) iken Londra'da 2,69 pound (8,07 lira)'dan satılırken İstanbul Levent'te fiyat 8,5 lira. Bir yıllık ortalama gelirle ABD'de 10623 adet Big Mac alınabilirken, Londra'da 9082 adet, İstanbul'da ise 3890 adet satın alınabiliyor.

The Wall Street Journal'a konuşan Turizm Restoran Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer ülkelerin satın alma gücü devreye girince ortaya büyük fiyat farkları çıkabildiğini kabul ederek, "Ancak gerçek bir karşılaştırma yapabilmek için maliyetleri de görebilmeniz gerekir" dedi.

Türkiye'de ithal ürünlerdeki vergi nedeniyle alınan teriyaki sosun İngiltere ve Amerika'dan çok daha pahalı olduğunu, işin içine alkollü içki de girince bu faturanın daha da yükseldiğini dile getiren Demirer, "Biz Türkiye'de çalıştırdığımız herkesi bordrolu yapmak zorundayız. Amerika'da sadece çekirdek kadro bordroludur ve bir restoranda bordrolu çalışmak değerli bir şeydir. Bu maliyetlerimizi artıran bir etken. Ayrıca ithal ürünlerde de büyük vergiler ödüyoruz. Aynı şey o ülkelerde yok. Fiyatları kıyaslarken maliyeti de göz önünde bulundurmak gerekir. Türkiye'de bu ürünlere uygulanan vergiler nedeniyle vicdanla cüzdan arasındaki mesafe açılıyor. Bu ülkeye ve toplanabilen vergi açısından bakıldığında bütçeye de zarar veriyor" dedi.

Maliyetler karşılaştırıldığında Heinz ketçap Amerika'da markette 2.3 dolardan (4.41 TL) satılırken İngiltere'de 1.85 pounda (5.55 TL) , Türkiye'de 4.15 TL'ye alıcı buluyor. Dana bonfilenin kilosu İngiltere'de 19 pound (57 TL) olurken Türkiye'de fiyat 55.99 TL iken ABD'de 10,32 dolar (20,32 TL). Kiralar baz alındığında ise Manhattan'da iyi bir noktada metrekare kira bedeli ortalama 600 TL iken fiyat 2000 dolara çıkabiliyor. Türkiye'de ise lüks AVM'lerde kira metrekaresi ortalama 1000 dolar.

Le Pain Quotidien ve Wagamama'ya ilk etapta ulaşılamadı.

ENDEKS NASIL HESAPLANDI?

Endeks hesaplanırken New York, Londra ve İstanbul'da benzer menüler sunan restoran zincirlerden Wagamama ve Le Pain Quotidien seçildi. Üç ülkede de servis edilen Wagamama'nın Ramen, Teriyaki ve su fiyatlarına Le Pain Quotidien de Organic Quinoa Taboule ve vejeteryan salata seçildi. Bu ürünlerin fiyatları dolar bazında toplanarak (GBP/USD: 1,54 ve USD/TRY: 1,92 alındı), dolar bazında kişi başına düşen milli gelire bölündü. Oluşturulan endekste puanın yüksek olması satın alma gücüne göre menünün pahalı olması anlamına geldi.

 

wsj.com, 14.08.2013


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.