Gündem

Kamu kurumlarından bilgi-veri almak, deveye hendek atlatmaktan beterdir. Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı Birol Aydemir bile İstanbul’daki son basın toplantısında bu konudan şikâyetçi olduktan sonra (bakınız 15.02.2013 tarihli Milliyet, sayfa 10) diğerlerinin nasıl zorlandıklarını varın siz hesap edin.
Bilgi Üniversitesi STK Eğitim ve Araştırma Birimi Direktörü Prof. Dr. Nurhan Yentürk son birkaç yıldır, devletin yetkili mercilerinden bilgi almak gibi çok zor bir göreve soyundu; alabildiği bilgileri de KAMU HARCAMALARINI İZLEME KILAVUZU DİZİSİ başlığı altında Bilgi Üniversitesi yayını olarak bizlerle paylaşıyor.
Ben daha önce “Askeri ve İç Güvenlik Harcamalarını İzleme Kılavuzu” ve “Sosyal Koruma Harcamalarını İzleme Kılavuzu” kitaplarını ilgiyle okumuş, köşemde sizlerle de paylaşmıştım. Önceki gün gazetedeki masamda, “Çocuklara Yönelik Kamu Harcamaları İzleme Kılavuzu”nu buldum. 23 Nisan Çocuk Bayramı çerçevesinde pek çok etkinliğin yapıldığı, çocuklarımızın gündemde olduğu şu günlerde madalyonun öteki yüzüne de bakmamızı sağlayan bir yayın.

2008’den 2011 sonuna...
Bilgi Üniversitesi bünyesinde yapılan çalışma, nüfusun üçte birinin 18 yaşın altında olduğu Türkiye’de, çocuğa yönelik kamu harcamalarındaki artışın maalesef aynı dönemdeki toplam GSYH artış hızının gerisinde kaldığını ortaya koyuyor. 2008-2011 arasındaki 4 yıllık dönemi inceleyen çalışma, şu 4 alanı kapsıyor: Sosyal hizmet ve sosyal yardım, sağlık, adalet ve çocuk işçiliğiyle mücadele.
18 yaşın altındaki 22.6 milyon çocuğumuz için 2011’de bu 4 alanda yapılan harcamaların GSYH’ya oranı sadece % 1.11. Bu oran 2008’de
% 1.02’yken 2009’da 1.33’e yükselmiş, ancak 2010’da % 1.21, 2011’de % 1.11’e gerilemiş. Bu veriler, çocuğa yönelik kamu harcamalarındaki artışın, GSYH artış hızının gerisinde kaldığını gösteriyor.
Rakamlarla ifade edecek olursak 2011’de çocuklar için bu 4 alanda yapılan 14.5 milyar TL’lik toplam harcamanın dökümü şöyle:
* Sağlık harcamaları 10.3 milyar TL
* Sosyal hizmet ve sosyal yardımda 3.8 milyar TL
* Adalet harcamaları 342 milyon TL
* Çocuk işçiliğiyle mücadele harcamaları 629 bin TL
Gördüğünüz gibi harcamalarda arslan payı sağlıkta; ancak sanmayın ki bu durum, çocukların kollanıp korunmasıyla ilgili. Sağlıkta kamu harcamaları, yetişkinlerde de, diğer alanlara göre tatmin edici seviyelerde.

Harcamalar ayrıştırılmalı
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile SGK dışındaki kamu kurumları, bu 4 alandaki harcamalarını ayrıştırarak yayınlamadıkları için, bu çalışmadaki hesaplamalar mecburen göstergeler kullanılarak yapılabilmiş.
Hükümet yetkililerinin ve TBMM’nin çocuklar için yapılan bütün harcamaların düzeyini ve etkinliğini takip etmeden, çocuklara dönük politika geliştirmelerinin hem sağlıksız, hem de zor olduğunu belirten Prof. Yentürk ve çalışma arkadaşları bizleri uyarıyor:
Başta STK’lar olmak üzere hepimiz, geleceğin Türkiyesi’ni emanet edeceğimiz çocuklarımız için ne kadar kamu harcaması yapıldığının peşine düşelim.
Çocuğa yönelik harcamaların ayrıştırılması ve tüm kurumlar tarafından şeffaf bir biçimde kamuoyuyla paylaşılması için çaba harcayalım.
Hükümeti de bu verilerin ışığında, çocukların öncelikli yararına uygun politika üretmeye zorlayalım.
Kadınlarımıza en az 3 çocuk doğurmalarını öneren Başbakan Erdoğan, acaba çocuklara yapılan kamu harcamalarındaki artışın, GSYH’nın artış hızının gerisinde kaldığının farkında mı? Çok merak ediyorum.

Meral Tamer, Milliyet

24.04.2013