Gündem

 Deniz Feneri Balyoz Harekat Planı
 Demokratik Açılım İrtica Eylem Planı
 Siyasi Gündem Ergenekon
 Ekonomik Gündem 

 Gündem > Ekonomik Gündem > Çalışan çocuklar

Çalışan çocuklar
Çalışan çocukların üçte ikisini tarlada çalışanlar oluşturuyor. Bunların hemen hemen tümü 'ücretsiz aile işçisi' statüsünde.

Köşe yazarlığının “Günceli izle” şeklindeki temel düsturunu bugün dikkate almıyorum. Son sanayi üretim rakamları ve bu rakamların beklenen canlanma açısından anlamları tartışmasına girmeyeceğim. Yine de bir cümleyle kanaatimi belirteyim: İç talep canlanıyor.
Bu sıcak konu yerine basınımızın es geçtiği bir konuyu, ‘çalışan çocuklar’ konusunu ele almak istiyorum.

TÜİK geçen hafta 2012 Çocuk İşgücü İstatistikleri’ni yayımladı. Bu öyle her ay, hatta her yıl yayımlanan bir istatistik değil. En son 2006 yılında yayımlanmıştı. Çalışan çocuklar sorunu tüm dünyada yakından izlenen, ekonomik olduğu kadar da toplumsal bir sorun. Normalde çocuk çalıştırmak yasak. Bu nedenle 6-14 yaş grubunda ekonomik faaliyetlere dahil olan çocuklar (ev işlerinde çalışanlar ayrıca değerlendiriliyor) özel hanehalkı anketleri aracılığıyla belirli aralıklarla izleniyor.

Kırda artış, kentte düşüş

Türkiye’de durum nedir? İlk bakışta pek parlak görünmüyor. Son altı yılda çalışan çocuk sayısı yaklaşık 300 bin civarında sabit kalmış. Hızlı ekonomik gelişmeyle övündüğümüz bir dönemde çalışan çocuk sayısında belirgin bir azalmanın olmaması şaşırtıcı. Oysa “Şeytan ayrıntılardadır” özdeyişini doğrularcasına rakamların ayrıntısına inildikçe daha farklı bir manzara ile karşılaşıyoruz. Toplamda çalışan çocuk sayısı değişmese de bileşiminde önemli değişiklikler söz konusu. 2006’da 152 bin olan tarlada çalışan çocuk sayısı 2012’de 200 bine yükselmiş. Buna karşılık sanayi ve hizmetlerde çalışan çocuk sayısı da 113 binden 92 bine gerilemiş. Dolayısıyla günümüzde çalışan çocukların üçte ikisini tarlada çalışanlar oluşturuyor. Bunların hemen hemen tümü ‘ücretsiz aile işçisi’ statüsünde. Bunlar tarla işlerinde yetişkin aile fertlerine yardım eden çocuklar.

Tarımda çalışan çocuk sayısının artması sürpriz sayılmaz. 2008’den 2011’e tarım istihdamının 1 milyon 200 bin kadar arttığını, 2012 yılında da artışın durduğunu biliyoruz. Bu şaşırtıcı gelişmenin nedenleri henüz tam olarak açıklığa kavuşturulmuş değil. Merkalısı kısmi bir açıklama için geçen nisanda Betam’ın yayımladığı çalışma tebliğine bakabilir (Why is Agricultural Employment Increasing in Turkey?). Çok büyük ölçüde aile işletmelerinin çerçevesinde gerçekleşen bu istihdam artışına paralel olarak tarlada çalışan çocuk sayısının artmış olması normal. Bu vesileyle kentlerde çalışan çocuk oranının yüzde 1,6’dan yüzde 1’e düştüğünü, kırsal kesimde ise yüzde 4,4’ten yüzde 5,6’ya yükseldiğini belirteyim.

Hem çalışırım hem okurum

Çalışan çocuklardan söz açılınca akla ilk olarak “Peki, okul ne oluyor?” sorusu geliyor. Rakamlar ekonomik faaliyette bulunmanın okula devamı engellemediğini gösteriyor. 2006’da yaklaşık 11 milyon 400 bin olan 6-14 yaş arası toplam çocuk sayısı 2012’de hemen hemen aynı. Okullaşma oranı ise yüzde 92’den 97’ye çıkmış. Bu oran kentlerde yüzde 94’ten 98’e, kırsal kesimde ise yüzde 89’dan 96’ya çıkıyor. Sonuç olarak okullaşma kırda, kente kıyasla daha hızlı artarak

kente yaklaşmış. Nitekim, 2006’da kırda okula devam etmeyen çocuk sayısı 60 binden 37 bine düşmüş.

Kuşkusuz, az da olsa (92 bin) sanayide ve hizmetlerde çalışan çocukların varlığı, önemsenmesi gereken toplumsal bir sorun. Gelecek yıllarda bu sayının sıfırlanması için özgün politikalara ihtiyaç var. Ancak çalışan çocuk olgusunun memleketimizde büyük ölçüde tarımsal bir sorun olduğu da kabul edilmeli. Tarımda aile işletmeleri var olduğu sürece tarlada çalışan çocuklar görmeye devam edeceğiz.

Seyfettin Gürsel, Radikal

10.04.2013


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.