Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Kömürde endişelendiren tablo
Kömürde endişelendiren tablo
Artan doğalgaz fiyatları, dünyada enerji kaynağı olarak kömüre dönüşü tetikledi. Olumsuz çevresel etkilerine rağmen, enerji ihtiyacının yarısı kömürden sağlanıyor
Kömür, petrol ve doğalgazın tahtını sallıyor. Dünyada 70’ten fazla ülkede üretilen kömür her geçen gün artan enerji talebiyle birlikte daha da önem kazanıyor. WCA (Dünya Kömür Birliği) verilerinden derlenen bilgilere göre, dünyada kanıtlanmış 861 milyar ton, tahmini ise 1.1 trilyon ton rezervi bulunan kömürün, devam eden arama faaliyetleriyle rezervleri sürekli artıyor.
Kömür, petrol ve doğalgaz gibi dünyanın belli bir bölümünde olmayıp, birçok bölgede yaygın bir şekilde bulunuyor ve dünya kömür rezervinin 377 milyon tonu linyit, 723 milyon tonu ise taş kömüründen oluşuyor. Fosil yakıtlar içerisinde kömür rezervleri bugünkü tüketim koşullarında yaklaşık 140 yıl kullanılabilecek bir potansiyel sunuyor. Bu durum ise olumsuz çevresel etkilerine rağmen, enerji arz güvenliği açısından yaygınlığı ve çokluğuyla kömürü daha değerli hale getiriyor.
Dünyada kömür rezervi açısından en zengin ülkeler arasında ilk sırayı yüzde 27,6 ile Amerika Birleşik Devletleri alırken, ABD’yi yüzde 18,2 ile Rusya, yüzde 13,3 ile Çin, yüzde 8,9 ile Avustralya ve yüzde 7 ile Hindistan izliyor. Bu beş ülke dünyadaki toplam kömür rezervlerinin yüzde 75’ini elinde bulunduruyor. Ancak, Dünya Kömür Birliği’nin 2011 yılı verilerine göre, dünyada en büyük kömür üreticisi 3 milyar 471 milyon ton ile Çin oldu. Çini, 1 milyar 4 milyon ton ile ABD izledi.
Son on yıldır dünyanın enerji ihtiyacının yüzde 41 ile neredeyse yarısı kömürden sağlanıyor.
Talep son on yılda patladı
WCA’ya göre, 1990 yılında dünyada toplam kömür üretimi 4 milyar 677 milyon ton iken bu rakam 2011’de rekor bir seviyeye, 7 milyar 678 milyon tona çıktı ve kömürün dünyada birincil enerji tüketimindeki payı yüzde 30.3 arttı. Bu oran 1969’dan bu yana görülen en yüksek artış olarak kaydedildi. Uluslararası Enerji Ajansı’nın tahminine göre kömürün, 2017 yılına kadar dünyada birinci enerji kaynağı olarak petrolü geçeceği öngörülüyor.
Son on yılda kömürün en çok büyüyen enerji kaynağı olmasında elektrik tüketimindeki artış etkili oldu. Elektrik enerjisi üretiminde ucuz ve rekabetçi bir yakıt olması nedeniyle bugün dünya elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 41’i kömürden sağlanıyor. Elektriğin modern yaşamın vazgeçilmezi olduğu düşünülürse, kömür elektrik üretiminde hayati bir rol oynuyor.
Kömürün başlıca kullanıldığı alan elektrik üretimi, ancak demir-çelik ve çimento imalatının yanı sıra ısınma amacıyla da kömür kullanılıyor. Dünyadaki çelik üretiminde kömürün kullanım oranının yüzde 68 olduğu belirtiliyor.
Türkiye’deki durum
TÜRKİYE’DE, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) Konya Karapınar’da keşfettiği 1.8 milyar tonluk linyit rezervi ile toplam kömür rezervi 14.1 milyar ton düzeyine ulaştı. Bu rakam dünya kömür rezervlerinin yaklaşık yüzde 1.7’sine denk geliyor. Yerli kömür kaynağının 12.8 milyar tonunu linyit, 1.33 milyar tonunu taşkömürü oluşturuyor.
Türkiye’de kömürün yüzde 80’den fazlası elektrik üretiminde, kalan kısmı ise sanayide ve konutlarda kullanılıyor. Türkiye’nin 2011 yılındaki birincil enerji talebi içerisinde kömürün payı yüzde 31, doğalgazın payı yüzde 32, petrolün payı yüzde 27, hidrolik enerjinin payı yüzde 4, yenilenebilir ve diğer enerji kaynaklarının payı yüzde 6 olarak gerçekleşti.
Türkiye, dünyada kömür tüketiminde 14’üncü, elektrik tüketiminde 20’nci, en fazla kömür rezervine sahip 17’nci, en fazla kömür üreten 13’üncü, elektrik üretiminde ise 20’nci ülke konumunda bulunuyor.
Taraf, 01.04.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
