Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Kıbrıs'ın tarihi günü
Kıbrıs'ın tarihi günü
Euro Bölgesi ülkeleri, Kıbrıs için hazırlanan kurtarma paketinde tartışmalı vergi koşulundan geri adım atmadı. Küçük mevduat sahiplerinin korunması konusunda ise karar Kıbrıs yönetimine bırakıldı. Kritik oylama bugün.
Pazartesi günü görüş alışverişinde bulunan bakanlar, akşam saatlerinde yaptıkları açıklamada, mevduat sahiplerine getirilen tek seferlik verginin, “Kıbrıs’ın refahını güvenceye almak için en iyi yol” olduğunu kaydetti. Bakanlar, vergi olmadan, mevduat sahiplerinin çok daha büyük risklerle karşı karşıya kalacağı uyarısında bulundu.
Euro Grubu Başkanı ve Hollanda Maliye Bakanı Jeroen Dijsselbloem, verginin daha eşitlikçi uygulanması ve küçük mevduat sahiplerinin korunması konusunda ise kararın Kıbrıs makamlarına ait olduğunu kaydetti.
Euro Grubu maliye bakanlarının hafta sonunda Kıbrıs yönetimiyle üzerinde uzlaştığı kurtarma paketine göre, Kıbrıslı mudi 100 bin euroya kadar olan tasarruf hesabına yüzde 6,75, bunun üzerindeki meblağa ise yüzde 9,9 oranında özel vergi ödeyecek. Böylece hesap sahiplerinden 5 milyar 800 milyon euro toplanacağı ve Kıbrıs'a yapılacak para yardımının 10 milyar euronun altına çekilebileceği tahmin ediliyor.
Kıbrıs yönetiminin 100 bin euroya kadar olan mevduatlardan vergi oranını düşürmesi ya da kaldırması durumunda, 5,8 milyar euroluk kaynağı sağlayabilmesi için, 100 bin euro üzerindeki mevduattan vergi oranını artırması gerekecek.
Sert yorumlar yapıldı
Özel tasarruf hesaplarının kamulaştırılması anlamına gelen mevduata vergi formülü Alman medyasında tartışmalara yol açtı. Bazı uzmanlar mevduata el koymanın kanunlara aykırı olduğunu savunurken Commerzbank'ın baş iktisatçısı Jörg Kraemer böyle bir durumun söz konusu olmadığı ve bazı tabuların yıkılmasının geçerli nedenleri olduğu görüşünde. Kraemer, şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Kıbrıs bankalarında yatan paranın büyük bölümünün başta Rusya olmak üzere yurtdışından gönderildiğini hepimiz biliyoruz. Kıbrıs bankacılığının başka hiçbir ülkede olmadığı kadar şişirildiği de aşikâr. Bu bakımdan Rum bankalarına para yatıran yabancının da külfet alması yerinde olur.”
Alman iktisatçı aynı zamanda yaklaşmakta olan genel seçimlerin de Kıbrıs hakkında verilen kararda etkili olduğunu belirtiyor. Uzman sözlerini, “Alman Sosyal Demokrat Partisi oligarkların servetinin Alman vergi mükellefinin parasıyla kurtarılmasına izin vermeyeceğini duyurmuştu" şeklinde sürdürüyor.
Yardım paketinin Alman parlamentosunda onaylanması sırasında koalisyon muhalefetin desteğine ihtiyaç duyacağından Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble, Kıbrıs yönetimiyle yapılan pazarlıkta banka müşterilerinin de kurtarma operasyonuna katılmasında diretmiş ve talebini kabul ettirmişti. Kıbrıs'ın kurtarılması Almanya kadar diğer Euro ülkelerinde de tartışmalara yol açtı. Kıbrıs'ın para birliği açısından vazgeçilmez olduğu tezine katılmayan politikacı ve ekonomistler çoğunlukta.
Frankfurt School of Finance öğretim üyelerinden Martin Faust bütün kriz ülkelerine aynı metodun uygulandığını söylüyor: “Her iki tarafa da yararlı olacak bir çözüm arandı. Böylece Kıbrıs iflastan kurtulacak ve ortaklarında da kurtarma formülü onay bulacaktı.”
Ancak bu uzlaşma, AB'nin 100 bin euroya kadar olan tasarruf hesaplarlının devlet garantisi altına alınması şeklindeki kurallarıyla çelişiyor. Faust, “Kıbrıs'la varılan anlaşmanın bu noktada çelişkili olduğunu teslim etmemiz gerekir" diyor.
"Kıbrıs istisna"
Almanya hükümeti küçük tasarruf sahibinin kurtarma paketine ortak edilmesinde ısrar etmiyor. 100 bin euronun altındaki banka hesaplarının vergilendirilmesinin Almanya'nın buluşu olmadığını belirten Maliye Bakanı Schaeuble, farklı formül bulunduğu takdirde itiraz etmeyeceklerini duyurdu. Almanya'nın tek talebi batık bankaların hissedar ve alacaklılarının da operasyona ortak edilmesi. Bu durumda büyük paralar yatıranların katkı payı artacak. Kıbrıs yönetimi, bankalara hücumu önlemek için kritik oylamanın geçene kadar mudilere ödeme yapılmasını yasakladı.
Alman hükümetinin ekonomik danışma kurulu üyelerinden Peter Bofinger, Euro Bölgesi'ndeki finans sisteminin tehlikede olduğunu ve ortak ülkelerdeki hesap sahibinin de paniğe kapılıp parasını bankadan çekmek isteyebileceğini söyledi. Commerzbank baş iktisatçısı Jörg Kraemer de belli bir güvensizlikten söz edilebileceğini söylüyor fakat ekliyor: “İtalyan ve İspanyolların da paralarını bankadan çekeceklerine ihtimal vermiyorum. Çünkü Kıbrıs'ın istisnai bir durum olduğunu onlar da biliyor.”
Kıbrıs yasalarının para aklamaya göz yummasının ve bankacılık branşının yüksek yabancı iştirak payıyla şişirilmesinin Kıbrıs'a özgü bir durum olduğunu belirten Kraemer, diğer Euro ülkelerinde bunun benzerlerine rastlanamayacağını sözlerine ekliyor.
dw.de, 19.03.2013
Kıbrıs'taki kritik oylama ertelendi
Alman ve Avrupa Bankası yetkilileri Kıbrıs'ın mevduat vergisi düzenlemesinde değişiklik yapabileceğini söyledi.
Mevduatlardan bir seferlik kesinti yapılmasına ilişkin hazırlık halktan büyük tepki almıştı.
Kıbrıs'ta, Başkan Nicos Anastasiades'in "Türkiye'nin 1974'teki harekatından sonraki en büyük kriz" dediği mali kriz ile ilgili meclisin bugün için öngörülen oylaması yarına ertelendi.
Yönetimin yapmak istediğine karşı muhalefetten ve Moskova'dan tepkiler geldi.
Muhalefet lideri George Lillikas yönetimi seçmenlere ihanet etmekle suçladı.
Anastasiades yönetimi, Euro Bölgesi ve IMF'den 10 milyar dolarlık yardım paketi almak için mali önlemler almak istiyor.
Söz konusu bu önlemlerin merkezinde mevduatlardan bir kerelik yapılacak olan kesintiler bulunuyor.
Kara para aklama iddia ve suçlamaları karşısında, Kıbrıs'ta 30 milyar dolarlık mali varlık bulundurduğu tahmin edilen Rusların da "mağdur" olması beklenirken Moskova'dan açıklama geldi.
Putin: "Adil değil..."
Devlet Başkanı Vladimir Putin, kesintinin "adil olmadığını, tehlikeli olacağını ve profesyonelliği ayaklar altına aldığını' söyledi.
Nicos Anastasiades yönetiminin meclisten geçirmek istediği paketteki mevduat kesintisinin şekli kesinlik kazanmadı.
Gelen haberlerde küçük ve büyük miktardaki mevduatlar için kademeli kesinti oranları belirlenebileceği söyleniyor.
Bankadaki mevduatlarının bir bölümünü kaybedeceği beklentisine giren Kıbrıslılar geçen hafta bankaların önünde uzun kuyruklar oluşturdu.
Yönetimin yapmak istediği düzenleme Kıbrıs merkezli bankaların yurtdışındaki kollarını etkilemiyor.
İnternette bankacılık operasyonu
Mevduat sahiplerinin paralarını çekme işlemlerini geçersiz kılmak için yönetimin internet ortamına müdahale ettiği de gelen haberler arasında.
Kıbrıs'ta bankalar bugün resmi tatil nedeniyle kapalı.
Nicos Anastasiades, yasayı çıkarmak için diğer partilerin desteğine ihtiyaç duyuyor.
Düzenleme, karardan etkilenecek mavduat sahiplerine bankaların hisse senetlerinin verilmesinin de aralarında bulunduğu bazı yumuşatıcı öneriler içeriyor.
PAKETTE NELER VAR?
- 10 milyar Euro'luk kurtarma paketi karşılığında Kıbrıs'tan 2020'ye kadar borçlarını gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 100'üne çekmesi isteniyor.
- 19 Mart'tan itibaren Kıbrıs bankalarında 100 bin Euro'nun üzerindeki mevduatlardan bir defaya mahsus olmak üzere yüzde 9,9 oranında stopaj vergisi alınacak. 100 bin Euro'nun altındaki mevduatlarda bu oran yüzde 6,75 olacak. Bu vergiyle 5,8 milyar Euro toplanması öngörülüyor.
- Alınan vergi karşılığında mevduat sahiplerine banka hissesi verilecek.
- Mevduat faiz gelirleri de vergilendirilecek.
- Kurumlar vergisi yüzde 10'dan yüzde 12,5'a çıkarılacak. Böylece yılda 200 milyon Euro ek gelir elde edileceği hesaplanıyor.
- Uluslararası Para Fonu IMF de kurtarma paketinde katkıda bulunacak. Ama IMF'nin sağlayacağı kredinin miktarı sonra belirlenecek.
- Rusya'nın daha önce Kıbrıs'a sağladığı 2,5 milyar Euro'luk kredinin vadesini beş yıldan 10 yıla çıkaracağı ve yüzde 4,5'luk faizi de aşağı çekeceği öne sürülüyor.
- Yardım paketi karşılığında Kıbrıs'ın telekom ve elektrik kurumlarıyla ve limanlarını özelleştirmek zorunda kalabileceği belirtiliyor.
- Kıbrıs bankacılık sektörünü küçültecek. Sektörün büyüklüğü 2018'e kadar Avrupa Birliği ortalamasına inecek.
Rum medyasına göre, parlamentodan kurtarma paketine onay çıkmazsa, halkın paralarını çekmek üzere şubelere akın etmesini önlemek için bankalar Salı günü kapalı kalacak.
İktidardaki Demokratik Seferberlik Partisi'nin 56 sandalyeli parlamentoda 20 üyesi bulunuyor.
Koalisyon ortaklarından Demokratik Parti'nin bir yetkilisi BBC'ye, kurtarma paketine destek vermek için, bunun Kıbrıs'ın karşı karşıya bulunduğu tüm ekonomik sorunları çözeceği konusunda güvence isteyeceklerini söyledi.
'Anastasiades halkın oylarına ihanet etti'
Muhalefet lideri Yorgos Lillikas da geçen ay bu göreve seçilen Anastasiades'in halkın oylarına "ihanet" ettiğini söyledi.
Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, Almanya'da yayımlanan Welt am Sontag gazetesine mülakatında belli bir limite kadar; örneğin bankalarda 250 bin Euro'dan daha az parası olanların bu vergiden muaf tutulması gerektiğini söyledi.
Almanya'da muhalefetteki Sosyal Demokratlar'ın üyesi olan Schulz, "Çözüm sosyal açıdan kabul edilebilir olmalı" dedi.
Alman Başbakanı Angela Merkel de stopaj vergisini savundu ve "Bu kuşkusuz Kıbrıs'a yardımı onaylamamızı kolaylaştıracak iyi bir adım" dedi.
Daha önceki Euro bölgesi kurtarma paketlerinde olduğu gibi bu anlaşmanın da Avrupa'nın en büyük ekonomisi olan Almanya'da parlamentonun alt kanadında onaylanması gerekiyor.
BBCTurkish.com, 18.03.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
