Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > 30 milyar TL’yi yutuyor
30 milyar TL’yi yutuyor
Türkiye’de 6.7 milyon kişi kayıtdışı istihdam ediliyor. Devletin, bu nedenle yıllık 30 milyar liralık sosyal güvenlik primi ve vergi kaybı olduğu tahmin ediliyor
Kayıtdışı istihdam nedeniyle devlet, yıllık 30 milyar lira sosyal güvenlik primi ve vergi kaybına uğruyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hanehalkı İşgücü Araştırması Ekim 2012 sonuçlarına göre, esas işlerinden dolayı herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayan yaklaşık 10 milyon 123 bin kişi bulunuyor. Bu kişilerin 3 milyon 720 bini ücretli veya yevmiyelilerden, 3 milyon 6 bini kendi hesabın çalışanlardan, 256 bini işverenlerden ve 3 milyon 141 bini ücretsiz aile işçilerinden oluşuyor. Sosyal güvenlik kapsamında olmayan 10 milyon 123 bin kişinin 5 milyon 373 bini tarım kesiminde, 4 milyon 749 bini ise tarımdışı sektörlerde istihdam ediliyor. Kayıtdışı istihdamın yaklaşık yüzde 60’ı (5.9 milyon) erkeklerden, yüzde 40’ı ise (4.1 milyon) kadınlardan oluşuyor.
Kayıtdışı yüzde 39.7 seviyesinde
TÜİK verilerine göre, Ekim 2012 itibariyle kayıtdışı istihdam oranı da yüzde 39.7 seviyesinde. Ücretli veya yevmiyeliler ile kendi hesabına çalışan, fakat herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayanların toplamı 6 milyon 726 bini buluyor. Türkiye’de kayıtdışı istihdam, sosyal güvenlik sistemine ve ülke ekonomisine önemli bir maliyet getiriyor. Asgari ücret temel alınarak yapılacak bir hesaplama, kayıtdışı istihdam nedeniyle oluşan sosyal güvenlik prim ve vergi kaybının boyutunu ortaya koyuyor.
Kayıtdışı istihdam edilen ücretli veya yevmiyeliler ile kendi hesabına çalışan 6 milyon 726 bin kişinin, asgari ücret tutarı üzerinden kayıtlı duruma getirilmesi durumunda ise devletin, gerek sosyal güvenlik primi (işsizlik sigortası primi dâhil) ve Gelir Vergisi açısından önemli gelire kavuşmasının önü açılıyor.
2013 yılının ilk altı aylık döneminde geçerli olan asgari ücret tutarının brüt 978.60 lira olduğu dikkate alındığında, kayıtdışı işçi veya yevmiyeli istihdamdan dolayı devletin yıllık kaybı, işçi-işveren SGK primi olarak 12.4 milyar, işçi Gelir ve Damga Vergisi olarak 2.6 milyar, işçiişveren işsizlik sigortası olarak 1.3 milyar lira olmak üzere toplam 16.3 milyar liraya karşılık geliyor.
Kendi hesabına çalışan ama kayıtdışı olanlar nedeniyle devletin yıllık sosyal güvenlik primi (asgari ücretin yüzde 33.5’i) kaybı 11.8 milyar liraya karşılık geliyor. Bu kişilerin, en azından asgari ücretli kadar vergi ödeyecekleri varsayıldığında ise bu tutar 13.7 milyar liraya ulaşıyor. Kayıtdışı istihdam edilen ücretli veya yevmiyeliler ile kendi hesabına çalışan toplam 6 milyon 726 bin kişinin sosyal güvenlik primi ve vergi kaybı toplamda yıllık 30 milyar lirayı buluyor.
Türkiye’nin kalkınmasına engel
ULUSLARARASI Yönetim Geliştirme Enstitüsü’nce (IMD) yayımlanan 2012 Dünya Rekabet Gücü Yıllığı’nda, Türkiye’nin, dünyada kayıtdışı ekonominin kalkınmayı engelleme etkisine en fazla maruz kalan ülkeler içinde olduğuna işaret ediliyor. Türkiye’nin 59 ülke içinde 19’uncu sırada olduğuna dikkat çekilen değerlendirmede, “Kayıtdışı istihdama yol açan faktörlerin çeşitliliği nedeniyle, bu tür istihdamı önlemeye yönelik politikaların başarılı olabilmesi, tüm sebeplerin birarada dikkate alınmasına bağlıdır” ifadelerine yer verildi.
Taraf, 22.01.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
