Gündem
 Gündem > İrtica Eylem Planı > 11 AB ülkesi askerî mahkemeyi tamamen kaldırmış
11 AB ülkesi askerî mahkemeyi tamamen kaldırmış
Darbe girişiminde bulunan askerlere sivil yargı yolunu açan ve sivillerin askerî mahkemede yargılanmalarını önleyen yasal düzenleme yürürlüğe girdi. Böylece Türkiye, tam üyelik müzakerelerini yürüttüğü AB yolunda dev bir adım daha atmış oldu. AB ülkelerinin birçoğu yıllar önce askerî yargı alanına çeki-düzen verdi.
Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda, İsveç, Letonya, Avusturya, Finlandiya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Danimarka'da askerî mahkemeler tamamen kaldırıldı. Hollanda'da 1991'deki değişiklikle askerleri yargılama görevi sivil mahkemelere devredildi. Finlandiya'da askerî suçlar adliye mahkemelerinde özel statüde bir yargılamaya tabi tutuluyor. Polonya'da sivilleri yargılama görevinin askerî mahkemelerden alındığı tarih 1955. Askerî mahkemenin bulunduğu ülkeler ise şunlar: İngiltere, İspanya, İtalya, Yunanistan, Polonya ve İrlanda. Ancak bu ülkelerde askerî suç kapsamına girmeyen suçlar sivil mahkemelere gönderiliyor. Bu ülkelerin hiçbirinde ülkemizde olduğu gibi askerî yargıtay bulunmuyor. Başbakanlık'ın hazırladığı rapora göre AB ülkelerindeki durum şöyle:
Almanya: Ayrı bir askerî ceza yargısı ve askerî savcılık kurumu yok. Alman anayasası, askerî suçlar için sadece savaş zamanında askerî mahkemelerin kurulmasına izin veriyor. Gerek askerî ceza kanununda, gerek genel ceza kanunlarında yer alan suçları işleyen askerler sivil mahkemelerde yargılanıyor.
Fransa: Barış döneminde, Paris Askerî Mahkemesi hariç askerî yargı mevcut değil. Askerlerin askerlik hizmeti ile ilgili suçlarının yargılanması adli yargının görevi.
Belçika: 2004 yılında barış dönemlerinde askerî mahkemeler lağvedildi.
Hollanda: 1991'deki değişiklikle askerler hakkında yargılama hakkı sivil mahkemelere devredildi. Askerî ceza hukukunun yönetimi Arnhem Sivil Ceza Mahkemesi'ne dahil edildi.
İsveç: Ayrı bir askerî yargı bulunmuyor. İlgili davalar sivil mahkemelerde görülüyor. Silahlı kuvvetlerin hâkimler ya da adli müşavirler üzerinde hiçbir etkisi yok.
Polonya: Askerî mahkemeler önceleri ihtilal aleyhtarı faaliyet gösteren ve askerî ceza kanununda yazılı olan bazı suçlardan dolayı sivil şahısları da yargılamakta iken, 1955'te sivilleri yargılama görevi askerî mahkemelerden alınarak genel mahkemelere verildi.
Macaristan: Askerî suçlar, ceza kanunu içinde bir bölüm olarak düzenleniyor. Askerî davaların bir kısmı tek hâkimli, bir kısmı heyetli olarak görülüyor. Askerî mahkeme yok, askerî hâkimler var.
Çek Cumhuriyeti: 1993'te askerî mahkemelerin görevleri sivil mahkemelere devredildi. Sivil mahkemeleorde askerî suçların yargılanmasında ayrı özel usul ve kurallar bulunuyor.
Danimarka: Kara ve hava kuvvetlerinde askerî mahkeme yok. Açık denizdeki savaş gemilerinde ve Grönland'da işlenen suçların yargılanması amacı ile askerî mahkemeler kurulabiliyor.
İngiltere: Sivil ve asker kişilerin birlikte bir suçun faili olmaları durumunda, sivil ve askerî yargılama makamları arasında yargılama yetkisi bakımından bir danışma durumu söz konusu. Mutabakat sağlanması durumunda yargılama sivil mahkemede birlikte yapılıyor. Davalar ayrılarak ayrı ayrı da görülebiliyor.
Avusturya: Federal Anayasa'nın 84. maddesi ile Avusturya'da askerî yargılama yetkisi savaş zamanı hariç geçersiz. Bu düzenleme ile Avusturya'da barış zamanında askerî mahkeme kurulması anayasal olarak mümkün değil. Genel yargıdan ayrı bir askerî yargı ve diğer hâkimlerden ayrı bir askerî hâkimlik sistemi yok.
Finlandiya: Askerî mahkeme yok. Askerî suçlar adliye mahkemelerinde özel statüde bir yargılamaya tabi tutulmakta.
İspanya: Askerî mahkemelerin yetkileri kısıtlanmış. Anayasa'nın 117. maddesi 'salt askerî' konularda askerî yargının meşruiyetini tanıyor.
İtalya: İtalyan anayasasında tek devlet içinde yargı erkinin tekliği, ancak yargı kollarının çeşitliliği prensibi işliyor. Barış zamanında askerî mahkemeler, sadece askerî suçlara bakıyor.
Letonya: Askerî mahkeme yok. Tüm suçlara sivil mahkemeler bakıyor.
Yunanistan: Silahlı kuvvetlerdeki ceza yargısı askerî mahkemeler ve sivil yüksek mahkeme eliyle yürütülüyor.
İrlanda: Askerî mahkemeler daimi değil. Özel bir durum oluştuğunda kuruluyor. Askerî mahkemeler komutanlardan tamamen bağımsız. Mahkeme üyeleri üzerinde hiçbir üst rütbelinin etkisi yok.
Zaman, 11.07.09
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
