Gündem
 Gündem > İrtica Eylem Planı > Sivilleri askerî mahkemede yargılayan tek ülke Türkiye
Sivilleri askerî mahkemede yargılayan tek ülke Türkiye
Sivillere askerî yargı yolunu kapatan Ceza Muhakemeleri Kanunu'ndaki değişikliğin AB'ye uyum kapsamında yapıldığı belirtiliyor. Bu düzenleme ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde Türkiye'nin mahkum olmasının önlenmesi hedefleniyor. Askerî yargıda sivillere yönelik adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine dair AİHM'nin çok sayıda kararı var.
2006 yılındaki bir kararında, Günlük Emek gazetesi editörü Ahmet Ergin'in askerî mahkemede yargılanmasını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı buldu. Kararda, askerî yargının bağımsızlık ve tarafsızlığına ilişkin şüphelerin haklı olduğu vurgulandı. Türkiye'nin Avrupa Konseyi üyesi ülkeleri içerisinde anayasasında barış zamanında sivillerin askerî mahkemeler tarafından yargılanabileceğine dair hüküm bulunan tek ülke olduğu belirtildi.
Gazetede 1997'de yayımlanan makalede, "askere uğurlamaların aslında askerlerin karşı karşıya kalabilecekleri ölüm ve sakat kalma gibi trajik olayların inkârı olduğu" eleştirisi yer alıyordu. "Askerlikten soğutma" amaçlandığı gerekçesiyle Genelkurmay Askerî Mahkemesi, Ergin'i iki ay hapis cezasına çarptırdı. Ceza, paraya çevrildi. Ergin, ifade özgürlüğünün kısıtlandığı ve adil yargılanmadığı gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) dava açtı. AİHM, Türkiye'yi 2 bin Euro manevi tazminat, bin 500 Euro da mahkeme masrafı ödemeye mahkum etti. AİHM, davacının yazdıklarından ötürü yargılanıp mahkum edilmesini 'demokratik bir toplumda gereksiz bir uygulama' olarak niteledi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, sivilleri yargılayan DGM'lerde askerî hakimin bulunmasını da adil yargılamaya aykırı buluyor. Mahkeme, Türkiye'yi mahkum eden kararlarından askeri hakimin bulunduğu mahkemenin bağımsız ve tarafsız yargılama yapılamayacağını belirtiyordu. Söz konusu kararların ardından, sivillerin askerî mahkemelerde yargılanmalarını önleme yönünde 353 sayılı Askerî Mahkemelerin Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nda 2006'da değişiklik yapıldı. Değişiklikle, barış zamanında sivil kişilerin Askerî Ceza Kanunu'na tabi suçlardan yargılanmalarının adli yargı mahkemeleri tarafından gerçekleştirileceği belirtildi. CMK'daki yeni değişikliğin sivillerin Askerî Ceza Kanunu'na tabi suçlardan yargılanmalarını adli yargı mahkemelerine bırakan reformun devamı olduğu belirtiliyor.
Avrupa Birliği'nin (AB) 2006 yılı ilerleme raporunda, Türkiye'nin 2006 yılında attığı bu adımdan olumlu olarak bahsedildi. AB'ye uyum çerçevesinde 2008 yılında hazırlanan Ulusal Program'da askerî mahkemelerin görev alanının demokratik hukuk devleti çerçevesinde düzenleneceği belirtiliyordu. Bu amaçla hazırlanan Yargı Reformu Strateji Taslağı'nda da askerî mahkemelerin görev ve yetkilerinin demokratik hukuk devletinin gerektirdiği ölçüler çerçevesinde yeniden tanımlanacağı belirtilmişti.
Zaman, 29.06.09
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
