Bunlar, 'belge güvenliğinin sağlanmasını, göç yönetiminin verimli hale getirilmesini, kamu düzeni ve güvenliğinin temini'ni içeriyor. Temel haklar konusunda da en kısa zamanda iyileştirmeler yapılmasını talep eden taslakta Geri Kabul Anlaşması'nın hızlı ve etkili uygulanması için 7 maddelik bir liste sunuluyor. Vizesiz seyahat hakkında takvim imasında bulunulmuyor. Muafiyetin Türkiye'nin ev ödevini yerine getirmesine bağlı olduğu vurgulanıyor.
Zaman'ın ulaştığı 15 sayfalık eylem planı (EP), Türkiye'nin yapması gerekenleri düzenliyor. Belgenin girişinde vize muafiyetinde ilerlemenin 'Türkiye'nin AB ve üyelerine karşı yükümlülüklerinin istikrarlı ve etkili şekilde uygulamasına' bağlı olduğu vurgulanıyor. Sürecin tamamen 'Türkiye'nin performansı' üzerine inşa edildiği ifade ediliyor. Ankara, EP'yi görmeden Türkiye üzerinden Avrupa'ya kaçak gidenleri kapsayan Geri Kabul Antlaşması'nı (GKA) imzalamayacağını iletmişti.
Yapılması istenen ödevlerin başında düzensiz göçmenlerin geri kabulüne yönelik yapılması gerekenler var. 7 maddeli bu bölümde Ankara'nın AB üyesi ülkelerle mevcut GKA'nı tam ve etkili şekilde uygulaması, GKA'nın bütün üyelere teşmil etmesi, Türk ve 3. ülke vatandaşlarının 'hızlı ve etkili' kimlik tespiti ve geri gönderilmesi için iç mekanizmaların yapılandırılması, geri kabul taleplerinin değerlendirilmesi için ilgili kurumların tahkim edilmesi, geri kabul taleplerinin Türk ve AB verilerinin korunması mevzuatına uygun olarak yapılması, bu verilerin AB üyeleri ve Komisyonu ile paylaşılması ile Türkiye ile AB'ye düzensiz göç veren ülkelerle GKA'nın imzalanması ve uygulanması bulunuyor.
Türkiye'den beklentilerin en fazla olduğu bölüm ise göç yönetimi. Sınır yönetimi, kaçak göç, vize ve iltica siyaseti ile ulaşım sorumluklukları alt başlıklarında 22 ayrı maddede talepler sıralanıyor. Kamu düzeni ve güvenliği bölümünde örgütlü suçlar, yolsuzluk ve terörizmle mücadele, sivil ve cezai konularda adli işbirliği, verilerin korunması ve kanun hükümlerinde işbirliği altbaşlıkları dikkat çekiyor. AB, temel haklarda Türk vatandaşlarının serbest dolaşım hürriyeti, kimlik kartlarının çıkartılması için gerekli şartlar ve mevzuat, vatandaş ve azınlık hakları gibi 8 temel talepte bulunuyor.
Komisyon'un gelişmelerle ilgili Konsey, Parlamento ve üye ülkelere rapor vereceği belirtilen planda, sürecin değerlendirilmesi için performans göstergeleri de sıralanıyor. Bunlar arasında Türkiye'den vize taleplerinin reddedilme oranı, Şengen bölgesine girmeleri engellenen Türk vatandaşlarının oranı, AB topraklarında yasa dışı kaldığı tespit edilen Türklerin sayısı, Türklerin AB ülkelerine yaptıkları iltica talebi sayısı, bir üyenin Türkiye'ye yaptığı geri kabul müracaatı ve kaç tanesinin Türkiye tarafından reddedildiği, Türkiye'den AB topraklarına yasa dışı yollarla giren veya AB topraklarında yasa dışı kalan 3. ülke vatandaşlarının sayısı. Planda bu göstergelerde nitelikli bir düşüşün vize muafiyeti durumunda güvenlik ve beklenen göç analizleri için kullanılacağı ve bu değerlendirmelerin vize muafiyeti teklifi yapıldığında da göz önüne alınacağı belirtiliyor.
Belgede 'vize muafiyetine giden yolun hızının Türkiye'nin yükümlülüklerini yerine getirmesi ve uygulamasına bağlı olduğu zikrediliyor. Sürecin AB Komisyonu'nun kıdemli memurları ile Türk tarafı tarafından yürütüleceği, gelişmelerin Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu'na da rapor edileceği ifade ediliyor. Şu anki taslağa EP'nin 'yüzde 80'i' denebileceğine işaret eden kaynaklar, üye ülkelerden gelecek katkılarla taslağın biraz daha genişleyebileceği ve ağırlaşabileceğine dikkat çekiyor. İstişare süreci yolunda giderse eylül ya da ekim aylarında EP'nin Türk tarafına imza için iletilebileceği kaydediliyor. AB'nin yakın ve sıkı denetimi sonucunda Türkiye'nin eylem planındaki yükümlülükleri yerine getirdiği kanaatine varılırsa Komisyon, Konsey ve Parlamento'ya vize muafiyeti için teklifte bulunacak.
Zaman, 01.07.2012
