AB'nin üye ülkelerdeki hapishaneler üzerine hazırlattığı rapor, Avrupa'da tutukluluk sürelerindeki insan hakkı ihlallerini gözler önüne serdi. Fair Trials International (FTI) isimli İngiliz sivil toplum örgütünün Avrupa Komisyonu için hazırladığı rapora göre, her 5 mahkûmdan biri tutuklu sanık. Bu oran Fransız hapishanelerinde 4'te 1'e çıkıyor. İspanya, İtalya ve Fransa'da sanıklar için resmî tutukluluk süreleri çoğu zaman ihlal ediliyor. 10 yıl boyunca tutuklu kalanlar var. Belçika'da tutuklular için hiçbir yasal süre yok. İrlanda'da sanıklara bir yıl boyunca tutuklanma sebebi açıklanmıyor.
FTI'nin raporuna göre, AB çapındaki toplam 643 bin mahkûmun 132 bin 800'ü hakkındaki mahkeme kararı sonuçlanmamış tutuklu sanık konumunda bulunuyor. Avrupa hapishanelerinin yüzde 21'i mahkemesinin sonuçlanmasını bekleyen tutuklu sanıklardan oluşuyor. Türkiye'de ise bu oran yargıyı hızlandırmaya yönelik düzenlemelerin ardından yüzde 28'e geriledi. AB'nin hüküm giymemiş sanıkların tutukluluk süresiyle ilgili ortak bir standardı bulunmuyor. Fransa ve İspanya'da azami tutukluluk süresi 4 yıla kadar çıkarken İsveç, Romanya, İrlanda ve Belçika'da tutukluluk süresi için hiçbir sınır bulunmuyor. 2011'de Fransa'daki mahkûmların dörtte biri tutuklu sanıklardan oluşurken tutukluluk süresi ortalaması 9 aya ulaştı. Tutukluluk süresi için bir üst sınırın bulunmadığı İrlanda'da, savcıların tutuklu sanıklara 12 ay boyunca tutuklanma sebebini söylememe hakkı bulunuyor. FTI'nin raporunda, İrlanda'da bu sene hafif suçtan yargılanan bir tutuklu sanığın yer sıkıntısı nedeniyle psikiyatrik rahatsızlığı bulunan mahkûmlar için hazırlanan özel bir hücrede kaldığı belirtiliyor. Türkiye'de ise devlete karşı işlenen suçlarda süre 10 yıl, diğer ağır ceza mahkemesinde yargılanan suçlar için 5 yıl, asliye ceza mahkemelerindeki suçlar içinse 1,5 yıl azami tutukluluk süresi bulunuyor.
İspanya tutukluluk süreleri konusunda en çok eleştirilen AB ülkelerinden birisi. FTI'nin raporunda Abadi isimli bir Irak vatandaşının 5 yıl boyunca tutuklu sanık statüsünde bekletilmesi eleştiriliyor. İngiltere'de sığınmacı statüsüne sahip Irak vatandaşı Muhammed Abadi, İspanya'nın Malaga şehrinde 2005'te terör örgütüne mensup olduğu iddiasıyla tutuklanmıştı. 5 yıl boyunca tutuklu olarak mahkemeye çıkmayı bekleyen Abadi, 2010'da ilk duruşmasında suçsuz olduğu anlaşılarak beraat etti. AB ülkelerindeki hapishanelerin doluluk oranı yüzde 108 oranında. Bulgaristan ise yüzde 156'yla doluluk oranıyla AB birincisi. Bulgaristan'ı yüzde 149'la İtalya, yüzde 138'le İspanya takip ediyor. Yunanistan'da bazı hapishanelerin yüzde 300 doluluk oranına ulaştığına da dikkat çekiliyor. AB'deki mahkûmların yüzde 26'sı yabancı ülke vatandaşlarından oluşuyor. FTI'nin raporunda, üye ülkelerin yabancı kökenli tutuklu oranının yüksek olduğuna dikkat çekiliyor. Yunanistan'da yabancı tutuklu sanık oranı yüzde 64'e ulaşıyor. Raporda, AB Komisyonu'na karar öncesi minimum tutukluluk süresi için standart getirilmesi ve en fazla bir yıl tutukluluk süresi konulması tavsiyesinde bulunuluyor.
Zaman, 15.01.2012
