AİHM kararı sonrası yeniden yargılama şart değil kararı
Anayasa Mahkemesi, AİHM’in “ihlal var” dediği dosyada yeniden yargılama talebini reddeden mahkemeye destek çıkarak “Bu, hak ihlali sayılmaz” dedi
Hükümet, yargı paketleriyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) verdiği ihlal kararlarından sonra Türkiye’de yeniden yargılanma yolunun açıldığını savunmuştu. Ancak Anayasa Mahkemesi (AYM), Bireysel Başvurularla ilgili son kararında bu hakkın mutlak olmadığını, AİHM mahkûmiyetinden sonra Türkiye mahkemelerinin yeniden yargılanma taleplerini duruşma bile açmadan dosya üzerinden reddedebileceğine hükmetti.
AİHM’in verdiği ihlal kararlarının, Türkiye’de o davanın yeniden ve sıfırdan görüleceğine ilişkin algıyı değiştiren AYM kararına konu dosya, Devletin birliğini bozmak suçundan yargılanan Nevruz Bozkurt’un 1994 yılında DGM tarafından müebbet ağır hapse mahkûm edilmesi ve kararın Yargıtay’ca onanarak kesinleşmesi üzerine açılmıştı.
Bu karar, Bozkurt’un avukatı Ercan Kanar tarafından 2011 yılında AİHM’ne götürülmüştü. Başvuruda kararın AİHS’nin, adil yargılanma hakkıyla ilgili 6. maddesinin yanısıra 5., 13., ve 14.maddelerinin de ihlal edildiği savunulmuştu.
AİHM MAHKÛM ETTİ
Nitekim AİHM, başvuruyu kabul etmiş ve Türkiye’yi bu dosyada yargılamayı yapan DGM’nin bağımsız ve tarafsız olmaması, başvurucunun gözaltında iken avukat yardımından yararlandırılmamış olması ve son olarak da savcılık görüşünün başvurucuya tebliğ edilmemiş olması nedenleriyle AİHS’nin adil yargılanmayla ilgili 6.maddesinin ilgili fıkralarını ihlalden suçlu bulmuştu.
Bunun üzerine Bozkurt’un avukatı 2012’de mahkûmiyeti veren İstanbul 11.Ağır Ceza Mahkemesi’ne (ACM) başvurmuş, AİHM’in ihlal kararını gerekçe gösterip, yargılanmanın yenilenmesini talep etmişti.
11. ACM, yeniden yargılanma talebiyle ilgili başvuruyu ilk önce “kabule değer” bulmuş, ancak Ekim 2012’de duruşma açmak yerine dosya üzerinden inceleme yapmakla yetinmiş ve “yargılamanın yenilenmesi talebinin esassız olması” nedeniyle başvuruyu reddetmişti. Avukat Kanar, taleplerinin reddi kararına bir üst mahkeme nezdinde itiraz etmişti. Ancak İstanbul 12.ACM de bu itirazı, duruşma yapmadan ‘ret kararında usul ve yasaya aykırı bir husus bulunmadığı’ gerekçesiyle reddetmişti.
SON ÇARE AYM’YE BAŞVURU
AİHM’in ihlal tespitine rağmen, yeniden görülme talebi reddedilen dava bunun üzerine Bireysel Başvuru kapsamında Ocak 2013’te Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşınmıştı. Başvuruda, hem yeniden yargılama talebini reddeden mahkeme kararının hem de itirazını rededen mahkeme kararının gerekçesiz olması, duruşma yapılmadan verilmesi nedenleriyle adil yargılanma hakkını ihlal ettiği savunulmuştu. Başvuruda AİHM sonrası yeniden yargılama yapan mahkeme örneği de verilip, bu yolla eşitlik hakkının da ihlal edildiğine de dikkat çekilmişti.
AYM DE “NORMAL’” DEDİ
Ancak, AYM’den başvurucuya iyi haber çıkmadı, aksine AYM, AİHM’in ihlal tespitinden sonra yeniden yargılama yapılacağı kuralının mutlak olmadığı anlamına gelen bir içtihat oluşturdu.
AİHM’de Türkiye’yi mahkûm ettiren başvurucunun yeniden yargılanma talebini reddeden mahkemeye destek içeren AYM kararının gerekçeleri de dünkü Resmî Gazete’de yayımlandı. AYM, benzer dosyalara ışık tutacak kararında, yeniden yargılamanın mutlak olmadığı; duruşmasız da dava olabileceği; iş yükünün azaltılması, gerekçelerini kullandı.
Taraf, 16.11.2013
|
