AİHM'den Üsküp'e CIA cezası
İlk defa bir devlet, Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı CIA'in 11 Eylül olaylarından sonra Guantanamo ve Afganistan'a "terörist" taşımak için gerçekleştirdiği gizli uçuşlarla "işbirliği" yaptığı için uluslararası bir mahkeme tarafından mahkum edildi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2004 yılında Lübnan asılı bir Alman vatandaşını Üsküp'te CIA'e teslim eden Makedonya'nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni (AİHS) ihlal ettiğine hükmetti.
AİHM, Halid El-Masri adlı Alman vatandaşının CIA'ya teslim edilmesinin Makedonya'nın taraf olduğu AİHS'nin işkence ve kötü muamelenin önlenmesi, özgürlük ve güvenlik hakkı ve mahkemeler önünde etkin başvuru hakkıyla ilgili maddelerini ihlal ettiği sonucuna vardı.
AİHM'nin Büyük Dairesi'ni oluşturan 17 yargıcın oy birliğiyle verdiği karar gereği Makedonya hükümeti davacı Alman vatandaşı El-Masri'ye 60 bin Euro manevi tazminat ödeyecek.
23 GÜN SORGU
Halid El-Masri 31 Aralık 2003 tarihinde Makedonya'ya Alman pasaportuyla giriş yaparken tutuklanmış ve "terör örgütleriyle bağlantısı" gerekçe gösterilip 23 gün boyunca Makedonya polisi tarafından sorgulanmıştı.
BAŞINDA ÇUVALLA CIA'YA TESLİM
Bu süre içinde Alman büyükelçiliğiyle temasına izin verilmeyen El-Masri 23 Ocak 2004 tarihinde zincirle bağlanarak ve başına çuval geçirilerek zorla Üsküp havalimanına götürülmüş ve burada CIA ajanlarına teslim edilmişti.
AİHM kararında not edilen bilgilere göre, El-Masri kendisini Afganistan'a götüren "gizli" uçakta ve daha sonra Afganistan'da olağanüstü kötü muamele ve işkence gördü.
CIA AJANLARINA YAKALAMA EMRİ
28 Mayıs 2004'te yine gizli bir uçuşla Arnavutluk üzerinden Almanya'ya götürülen El-Masri, Münih savcılığına başvurarak CIA'den davacı olmuştu, ancak ABD mahkemelerinde eski CIA genel müdürüne karşı Aralık 2005'te açılan dava başvurusu kabul edilmemişti. Münih Başsavcılığı da Ocak 2007'de çok sayıda CIA ajanı hakkında yakalama emri çıkartmıştı.
MAKEDONYA DAVAYA İZİN VERMEMİŞTİ
El-Masri'nin avukatı tarafından Ekim 2008'de Makedonya mahkemeleri önünde Makedonyalı güvenlik görevlileri hakkında açılmak istenen davayla ilgili başvuru da Üsküp savcılığı tarafından geri çevrilmişti.
Makedon hükümeti, AİHM önünde yaptığı ancak Strasbourg yargıçlarını inandıramadığı savunmasında El-Masri'nin "sahte pasaportla yolculuk ettiği şüphesiyle" sorgulandığını, ülkeye girmesine izin verildiğini ve ülkeyi Kosova üzerinden terk ettiğini öne sürmüştü.
İÇİŞLERİ BAKANI'NDAN İTİRAF
Ancak dönemin Makedonya İçişleri Bakanı, AİHM'ye Mart 2010'da yazılı bir savunma ileterek, El-Masri'nin "ABD makamları tarafından hazırlanan uluslararası bir yakalama emri üzerine hareket ettiklerini, El-Masri'nin Makedon gizli servislerinin kontrolü altında tutulduğunu, Üsküp havalimanında CIA ajanlarına teslim edildiğini ve Makedon topraklarını CIA'in gizli bir uçuşuyla terk ettiğini" itiraf etmişti. AİHM kararında Makedonya'nın El-Masri'yi CIA'e teslim ederken "hangi istikamete gittiğini ve kötü muamele göreceğini bildiği" not edildi.
CIA'İN GİZLİ UÇUŞLARI
CIA'in Avrupa topraklarını kullanarak gerçekleştirdiği gizli uçuşlar ilk defa 2007 yılında Türkiye'nin de üyesi olduğu Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) tarafından hazırlanan bir raporla ortaya çıkarılmıştı. İsviçreli parlamenter Dick Marty tarafından hazırlanan ve olağanüstü yankı uyandıran raporda, bu uçularda özellikle Makedonya, Arnavutluk ve Polonya gibi ülkelerin kullandığı kaydedilmişti.
ntvmsnbc.com, 13.12.2012
| 
