Dünya
 Dünya > Dünya'dan Başlıklar > İskoçya'nın seçimi: Bağımsızlığa evet mi, hayır mı?
İskoçya'nın seçimi: Bağımsızlığa evet mi, hayır mı?
BBC Türkçe'nin sosyal medya tartışma platformu Sosyal Meydan'a hoşgeldiniz.
İskoçya, yarın Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan edip etmeme konusunda kararını veriyor. Referandumda "İskoçya bağımsız bir devlet olmalı mı?" sorusuna İskoç seçmenler yanıt verecekler.
Kampanyalar bugün son gününde. "Evet" oyu çıkması halinde İskoçya'nın Birleşik Krallık'la 307 yıllık birlikteliği sona erecek.
Peki bağımsızlık referandumu tartışması nasıl başladı? Kampanyalarda tartışılan başlıca konular nelerdi? Referandumdan "evet" çıkarsa ne olur, "hayır" çıkarsa ne olur?
Sosyal Meydan'da tartışıyoruz.
-
Kamuoyu yoklamaları: "Hayır" az farkla önde
-
İskoçya referandumuna bir gün kala anketler bağımsızlık taraftarları ve karşıtlarının başa baş bir mücadele vereceğine işaret ediyor. Üç ayrı halkoylaması bağımsızlığa hayır diyenleri az farkla önde gösteriyor. Fakat dört puanlık bu farkın oylama günü kapanması mümkün görünüyor, zira aynı anketler İskoç seçmenlerin yüzde 8 ila 14'ünün halen kararsız olduğuna işaret ediyor.
-
-
İskoç Ulusal Partisi lideri Alex Salmond, bugün yaptığı konuşmada ''İskoçya'nın geleceğine kendi ellerinizle sahip çıkın.'' dedi. Şu an bölgesel hükümetin başkanı olan ve 'evet' kampanyasına önderlik eden Alex Salmond, BBC'ye verdiği mülakatta, üzerinde en çok tartışılan konularından biri olan para birimine değindi ve İskoçya'nın sterlin kullanmaya devam edeceğini belirterek, bu hususta kimsenin endişeye kapılmamasını istedi.
-
 İskoçya'nın Birleşik Krallık'a bağlı kalması için yürütülen kampanyanın lideri Alistair Darling ise referandum öncesinde İskoç seçmenlere son bir kez daha ''Ayrılmayı reddedin'' mesajını verdi ve bağımsızlığın içerdiği risklerin açıkça belli olduğunu kaydetti.
-
-
Paylaş
-
-
İskoçya'nın bağımsızlık referandumuna bir gün kala İngiliz ve İskoç gazetelerin manşetlerinde hep aynı konu hakim: Referandumdan ne sonuç çıkacak?
Independent, "Kendi içinde bölünmüş bir ulus" manşetiyle çıkıyor bugün ve evet ile hayır cephesi arasındaki derinleşen uçuruma işaret ediyor.
Scottish Sun, okuyucularına referandum için "sizin sesiniz, sizin seçiminiz, sizin oyunuz" diyor.
Scottish Daily Mail, "Britanya'yı kurtarmak için son 24 saat" manşetiyle çıkıyor.
Times manşetine Başbakan David Cameron'ın üzerinde biriken baskıyı taşıyor ve "Referanduma onay veren Cameron, yarın sandıklardan İskoçya'nın bağımsızlığı sonucu çıkarsa, istifa etmeli mi?" diye soruyor.
Daily Telegraph bağımsızlık taraftarlarının, "Hayır" cephesini korkutarak sindirmeye çalıştıklarını öne sürüyor.
Guardian ise manşetinde, şu an Britanya'da her vatandaşın bedava faydalandığı Ulusal Sağlık Hizmetleri'nin maliyetinin bağımsızlık tartışmasına etkilerini öne çıkarıyor.
-
İskoçya referandumu dünya basınında da yakından takip ediliyor.
Hindistan'da yayımlanan Hindustan Times gazetesinin manşeti habere farklı bir noktadan yaklaşıyor: İskoçya bağımsız olursa viski fiyatları artar mı?
Haberde, "İskoçya Birleşik Krallık'ın bir parçası olduğu için uluslararası misyonlarına erişimi var, para birimi olarak istikrarlı sterlini kullanıyor ve Avrupa Birliği içinde gümrüksüz ihracat hakkına sahip. Eğer Birleşik Krallık'tan ayrılırsa bu hakları kaybedebilir. Bu da multimilyon dolarlık İskoç viski endüstrisinde ciddi sonuçlar doğurabilir." deniliyor.
-
Cameron: İstifa etmeyeceğim
İngiltere Başbakanı David Cameron, İskoçların yarınki referandumda bağımsızlığa "evet" demeleri halinde istifa etmeyeceğini söyledi.
Cameron, "Oy pusulasında benim adım yok. Pusulada yazan soru şu: İskoçya, Birleşik Krallık'ta kalmak mı, yoksa kendisini Birleşik Krallık'tan ayırmak mı istiyor? Perşembe akşamı yanıtı verilecek tek soru bu. Benim geleceğim ise çok yakında yapılacak genel seçimlerde gündeme gelecek" dedi.
Birleşik Krallık'ta, aksi yönde bir karar alınmadıkça genel seçimler 7 Mayıs 2015'te yapılacak.
Ülkede bazı çevreler ise İskoçya'nın Birleşik Krallık'la 307 yıllık birlikteliğinin son bulması halinde Cameron'ın istifa etmesi gerektiğini söylüyor.
-
-
Türkiye'de de bazı köşe yazarları bugün İskoçya'daki bağımsızlık referandumuna değindi.
Yazılardan bazı satırlar şöyle:
Hasan Cemal - T24
"Son zamanlarda bağımsız devlete evet diyenlerin oranı yükseldi. Kamuoyu yoklamalarında şimdiki durum başabaş gözüküyor.
"Bakalım yarın İskoçya'da sandıklardan bağımsızlığa evet mi, hayır mı çıkacak?
"Bu sorunun yanıtı sadece İskoçya'da, Kuzey İrlanda'da, Galler'de değil, AB başkentlerinde değil, İspanya'nın Katalunya'sında, Bask'ında ya da bizim Kürdistan coğrafyasında da merakla bekleniyor.
"Yarınki sonuca göre, Türkiye'yi de hiç kuşkusuz yakından ilgilendiren bu ilginç konu yazılmaya devam edecek."
Soli Özel - Habertürk
"Sonuçta referandumdan "Evet" de çıksa "Hayır" da çıksa Birleşik Krallık siyaseti eskisi gibi kalamayacak. Buna bağlı olarak Avrupa Birliği de yeni bir siyasi rota çizmek zorunda olacak.
"Zira İskoç veya diğer bölge bağımsızlığı hareketleri yalnızca yerel veya bölgesel dinamiklerle değil AB'nin yaratmış olduğu ulus-devlet ötesi bir bağlamda şekilleniyor, enerjisini ve gücünü oradan alıyor."
Ceyda Karan - Cumhuriyet
"İskoçya'nın olası bağımsızlığının ilk etapta 2015 seçimlerinde Muhafazakâr Parti'nin iktidarını sona erdirme ihtimali de az değil.
"Ancak İskoçya İşçi Partisi için önemli bir oy deposuyken, eğer İskoçlar ayrılığı seçerlerse ülkeden geri kalan kısımlarda partinin lideri Ed Miliband'ın İskoç coğrafyasından gelen oyların telafisi için 250 bin fazladan oy alması da gerekecek."
-
-
-
-
-
-
Bağımsızlık yanlıları ve karşıtları arasında kampanya süresince öne çıkan 5 soruyu şöyle sıralayabiliriz.
- Para birimi: Bağımsızlık taraftarları, sterlini kullanmaya devam etmekten yana. Diğer opsiyonlar İskoçya'nın euro'ya katılması ya da kendi para birimini oluşturması.
- Petrol: Kuzey Denizi'nden çıkarılan petrol ve doğal gaz, İskoç milliyetçilerin Norveç gibi petrol zenginliği üzerine kurulu bir refah devleti tesis etme hayalinin bel kemiğini oluşturuyor.
- Sınır kontrolleri: Bağımsızlık yanlıları, Birleşik Krallık'ın geri kalanı ile sınır kontrollerine ihtiyaç olmayacağını söylüyor. Londra'daki hükümet ve muhalefetten gelen mesajlar ise ''bir tür sınır kontrolünün'' gerekli olacağı yönünde.
- Avrupa Birliği: İskoçya bağımsız olursa Avrupa Birliği'ne doğrudan üye mi olacak, yoksa sil baştan yeniden başvurması mı gerekecek? Britanya'nın geri kalanı açısından kuzeyde oluşması muhtemel yeni bir ülkenin AB içinde ya da dışındaki konumu büyük önem taşıyor.
- Nükleer silahlar: Britanya'nın savunma politikasında büyük önem taşıyan nükleer silah sistemi -Trident füzeleri- şu an İskoçya'da bir üste bulunuyor. Ama bağımsızlığı talep eden siyasetçiler, İskoç topraklarında nükleer silah istemediklerini vurguluyorlar.
-
-
-
-
-
Paylaş
-
VİDEO: Bağımsızlık referandumlarının tarihi
İndir
1817'de Şili'nin İspanya'dan ayrılmasıyla sonuçlanan ilk referandumdan bu yana diğer ülkelerdeki bağımsızlık referandumlarında tercih ne yönde oldu?
BBC Türkçe'nin hazırladığı bu video grafikle, dünyada bağımsızlık referandumlarının tarihini anlatıyoruz.
-
İspanya'nın Katalonya bölgesinin bağımsız bir devlet olmasını talep edenler, İskoç örneğini ilgiyle izliyor. İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, bağımsızlık referandumlarına muhalefetini yineledi ve Avrupa Birliği'nin devletleri parçalamak yerine birleştirmek için oluşturulduğunu söyledi.
Rajoy, ayrıca, bağımsız bir İskoçya'nın AB'ye üye olmak için sıfırdan başvuru yapması gerekeceğini ve üye olmasının yıllar alabileceğini de belirtti.
-
İtalyan eski başbakanı Enrico Letta, İskoçya'nın bağımsızlıktan yana oy kullanmasının hem İngiltere hem de Avrupa Birliği açısından bir ''felaket'' olacağı uyarısında bulundu ve ''çok tehlikeli sonuçlar'' doğurabileceğini belirtti.
Letta, bağımsızlığın Britanya'nın AB'den ayrılmasını savunanların elini güçlendireceğini söylüyor.
İngiltere'de iktidardaki Muhafazakar Parti, gelecek seçimlerden sonra tek başına hükümet kurduğu takdirde AB üyeliğini 2017 yılında referanduma götürme sözü vermişti.
-
-
BBC Türkçe'nin Facebook sayfasına yorumlar gelmeye devam ediyor:
-
BBC'ye görüş bildiren Birleşik Krallık vatandaşlarından bazılarının İskoçya'daki referandumla ilgili görüşleri ise şöyle:
Susan, Neilston
"Hayır" sonucu çıkması halinde İskoçya'ya yeni yetkiler aktarma sözü verildi. Ancak bu yöndeki kararı da Westminster (Birleşik Krallık Parlamentosu) onaylayacak ve milletvekilleri şimdiden isyan ediyor. Liderler, bu sözün tutulacağını garanti edemez.
Alex, Aberdeen
Değişim ilerleme anlamına gelmez. "Evet" oyu, harika ülkemiz için çok sayıda geri adım atılması anlamına gelecektir. İngiltere nefretinin sizi körleştirmesine izin vermeyin. Mantıklı bir şekilde düşünün. "Evet" sonucu İskoçya'yı mahvedecektir. (İskoçya Bölgesel Yönetimi Başbakanı ve İskoç Ulusal Partisi lideri) Alex Salmond "petrol" konusunda dürüst değil. Oyunuz "Hayır" olsun.
(NOT: Salmond, mevcut petrol kaynaklarıyla bağımsız İskoçya'nın dünyanın en zengin ülkelerinden biri haline geleceğini söylüyor.)
David, Devon
David Cameron "en yeşil hükümet" sözü verdi. (Kaya gazı ararken) hidrolik kırılma yönteminden yararlanıyoruz ve yeni nükleer santraller peşindeyiz. Bu durumda İskoçya'ya yeni yetkiler verileceğine dair sözlerin ne anlamı olabilir ki? Kağıta yazılan vaatlerin hiçbir değeri yok.
-
İskoçya'da yayımlanan gazetelerde referanduma dair çok sayıda ilan da yer alıyor.
-
İngiltere'nin eski Başbakanı Gordon Brown, bağımsızlığın İskoçya için "ekonomik bir tuzak" olduğu uyarısında bulundu.
Aslen İskoç olan Brown, bağımsız bir İskoçya devletinin her an çökebileceğini söyledi.
Brown bundan şüphesi olanların "sığ milliyetçiliği" reddetmelerini istedi.
-
Referanduma bir kala kampanyalar da bu geceye dek sürecek. Bağımsızlık yanlıları bugün Glasgow'un George Meydanı'nda toplandı. "Evet" cephesinin son mitingi ise bu akşam Perth'de düzenlenecek.
-
-
-
İngiltere'nin en büyük üç partisinin liderleri İskoçya'daki bağımsızlık referanumu öncesi ortak bir bildiri kaleme almıştı.
Başbakan ve Muhafazakar Parti lideri David Cameron ve ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin lideri Ed Miliband ile Başbakan Yardımıcısı ve koalisyon ortağı Liberal Demokrat Parti'nin lideri Nick Clegg'in bildiri ile verdikleri mesaj açıktı: "Büyük Britanya'da kalırsanız, daha fazla özerklik alacaksınız."
Bildiride yer alan bazı ifadeler ise şöyle:
"İskoçya'nın Büyük Britanya'nın bir parçası olarak kalmaya karar vermesi durumunda, İskoçya Parlamentosu'na daha fazla yetki verilecek."
"Büyük Britanya'nın kaynaklarının tüm halklar tarafından hakkaniyetli biçimde paylaşılması sağlanacak."
"İskoçya'da Ulusal Sağlık Sistemi'nin finansmanı konusunda son sözü İskoçya Parlamentosu söyleyecek."
-
İskoç Polis Federasyonu referandum sırasında kullanılan "abartılı söylemleri" eleştirdi.
Federasyon Başkanı Brian Docherty, referandum nedeniyle İskoçya'da suç ve kargaşanın arttığı yönünde medyada çıkan bazı haberleri eleştirdi
Docherty, ''18 Eylül yaklaştıkça tansiyonun yükselmesi kaçınılmazdır. Fakat bu, medyada artan abartılı söylemleri haklı çıkarmaz. Tarafsız bir gözlemci, İskoçya toplumsal bir çözülmenin eşiğindeymiş gibi düşünmeye itiliyor. Oysa bunda hiçbir gerçeklik payı yok" dedi.
-
Kraliçe: İskoçlar çok iyi düşünmeli
Kraliçe İkinci Elizabeth, haftasonu katıldığı etkinliklerde gelen ısrarlı sorular üzerine 'İskoçya halkı oy vermeden önce çok iyi düşünmeli' demişti.
Kraliçe'nin bu açıklamayı referandumdan sadece üç gün önce yapmış olması tartışmalara yol açmış, buna karşın Buckingham Sarayı'ndan yapılan açıklamada "Kraliçe'nin son yorumunun herhangi bir siyasi mesaj niteliği taşımadığı" vurgulanmıştı.
-
İskoçya'da bağımsızlığı talep eden çevrelerde sıkça dile getirilen bir görüş, Londra merkezli hükümetin sosyal adalet konusunda yetersiz kaldığı yönünde.
BBC'ye e-posta ile görüş bildiren Lynette Smee şöyle diyor:
''Kemer sıkma önlemlerinin Glasgow'un yoksul mahallerinde yol açtıkları gözler önünde. Okullar, sosyal hizmet merkezleri kapanırken, yerlerini bedava yemek dağıtan aşevleri aldı. Bunu bize Birleşik Krallık yaptı. İskoçya ancak 'evet' oyuyla gençlerin, çocukların geleceğine yatırım yapabilir.''
-
BBC'ye e-posta yoluyla ulaşan Jane Clark ise şu yorumda bulunuyor:
"İngiliz karşıtı hissiyat üzücü ve referandum sonrasında bir misillemeye yol açması da muhtemel. İskoçya eğer ayrılırsa İngilizler (İskoç bölgesel yönetimi lideri) Salmond'la sert bir pazarlığa girerek ne kaybedebilir? İngiliz seçmenler, siyasetçilerinin bize diledikleri gibi hakaret etme hakkını kendilerinde gören bir ulusla iyi geçinmesine izin verecekler mi?"
-
-
-
İskoçya'nın bağımsızlığına karşı çıkanların en büyük argümanlarından biri bunun maliyetinin ağır olacağı yönünde. BBC Ekonomi Editörü Robert Peston, "'Evet' sonucu çıkarsa İskoçya'da fiyatlar artacak' iddiası tam anlamıyla kuru kalabalık. Ama kısa vadede fon akımları sorun yaratabilir. Yatırımcılar belirsizliğin arttığı ortamları sevmez." diyor.
-
-
Referandumdan bağımsızlığın çıkması durumunda Birleşik Krallık bayrağı değişecek mi?
400 yıl önce İngiltere ve İskoçya tahtlarının birleşmesi ardından ortaya çıkan bayraktaki mavi renk ve St. Andrews haçı İskoçya'nın katkısını temsil ediyor.
Londra'daki merkezi hükümet, bayrağın değiştirilmesine ilişkin hiçbir ön hazırlıkta bulunulmadığını söylüyor. Bağımsızlık durumunda Birleşik Krallık bayrağının değiştirilmesini zorunlu kılan herhangi bir hüküm yok. Dolayısıyla Union Jack olarak bilinen Birleşik Krallık bayrağı olduğu gibi kalabilir.
Ancak kimi gözlemciler, bağımsızlık gerçek olursa İskoç mavisinin yerine yeni bir tasarımın kaçınılmaz olarak bulunacağını tahmin ediyor.
-
Son anket sonuçları: Hayır %51, Evet %49
Ipsos MORI'nin sonuçlarını akşam saatlerinde açıkladığı en son anket, bağımsızlığa 'hayır' diyenleri yüzde 51, 'evet' diyenleri ise yüzde 49 olarak gösteriyor. Ancak bu oranlar, kilit konumdaki kararsızların dağıtılmadığı tabloyu yansıtıyor.
Bundan önceki saatlerde, bir diğer kamuoyu yoklaması kurumu Panelbase'in açıkladığı ve kararsızların dahil edilmediği anket sonuçlarında bağımsızlık yanlıları yüzde 48, karşıtları ise yüzde 52 olarak saptandı.
Panelbase, kararsızların dağıtıldığı haliyle ise oyların paylaşımını şöyle tahmin ediyor: 'Evet'çiler: yüzde 45, 'Hayır'cılar: yüzde 50 ve Kararsızlar: yüzde 5.
-
Kimler oy kullanabilecek?
İskoçya'daki tarihi halk oylaması için 4 milyon 2 yüz bini aşkın seçmen, bir başka deyişle, oy kullanma hakkı olanların yüzde 97'si kayıt yaptırdı.
16 yaşın üstündekilerin oy kullanabileceği referandumda katılımın en az yüzde 80 olacağı tahmin ediliyor.
Oy kullanabilmek için İskoçya'da yaşamak; Britanya, Avrupa Birliği veya İngiliz Milletler Topluluğu vatandaşı olmak gerekiyor.
Birleşik Krallık'ın İskoçya dışındaki bölgelerinde yaşayan 800 bin İskoç oy kullanamazken, Britanya'nın diğer bölgelerinden olup da İskoçya'da yaşayan 400 bin kişinin sandıkta söz hakkı olacak.
Sandıklar yarın sabah 7'den akşam 10'a kadar açık kalacak.
-
İskoçya'nın bağımsızlık referandumunda ilk sonuçların Cuma sabahı erken saatlerde belli olması bekleniyor. Yarın ise seçim yasakları söz konusu.
Referandum sonuçlarını, gelen tepkileri, sonucun gerek Britanya gerekse dünya genelinde bağımsızlık yanlısı bölgeler için nasıl bir anlam ifade edeceğini Cuma günü canlı olarak BBC Türkçe sayfalarına taşıyacağız.
Bugün sayfamıza katkıda bulunan tüm okurlarımıza ve takipçilerimize çok teşekkürler.
Şimdilik hoşça kalın.
BBCTurkish.com, 17.09.2014
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
