Dünya
 Dünya > Dünya'dan Başlıklar > CIA nakilleri: 20 Avrupa ülkesi AİHM'e götürülebilir
CIA nakilleri: 20 Avrupa ülkesi AİHM'e götürülebilir
Amerika Birleşik Devletleri'nin terör zanlılarını işkence ile sorgu projesi çerçevesinde yasa dışı olarak ülkeden ülkeye nakletmesine 54 ülkenin, bir başka deyişle dünyadaki her dört ülkeden birinin yardımcı olduğu bildiriliyor.
Merkezi New York'ta bulunan Open Society Justice Initiative, (Açık Toplum Adalet Girişimi) kısa adıyla OSJI adlı sivil toplum kuruluşunun raporunda, Türkiye'nin ve toplam 25 Avrupa ülkesinin adı geçiyor.
Guardian gazetesi bugün konuyla ilgili haberinde, bu ülkeler aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde dava açılabileceğini vurguladı.
Makedonya mahkum oldu
Daha önce Makedonya, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından bir Alman vatandaşının yasadışı olarak alakonması ve işkenceye tabi tutulması konusunda suçlu bulunmuştu.
Topraklarında CIA 'nin gizli sorgu merkezleri bulundurmasına izin verdikleri gerekçesiyle dava edilen Polonya, Litvanya ve Romanya hakkında açılan davalar ise henüz sonuçlanmadı.
Müslüman bir dinadamının Milano'da kaçırılarak işkenceyle sorgulanmak üzere Mısır'a nakledilişi konusunda İtalya aleyhine de dava açılması söz konusu. İtalya'da bu konudaki yargı süreci yeni tamamlandı.
Raporun yazarı Amrit Singh, bütün ayrıntılarıyla belgelenen uluslararası işbirliği olmasaydı, ABD'nin bu faaliyetlerini yürütemeyeceğini söylüyor ve şimdi diğer bazı Avrupa ülkelerinin de kendilerini Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde bulabileceğini vurguluyor.
Şu ana kadar yasa dışı nakil mağdurlarına tazminat vermeyi kabul eden 4 ülke var: Kanada, İsveç, Avustralya, İngiltere.
Rapora göre, 54 ülkenin ABD ile işbirliği çok çeşitli biçimler alabiliyor. Bunlar arasında, zanlıların kaçırılması ve nakline yardım, topraklarında gizli CIA sorgu merkezleri bulunmasına izin verme, gözaltında tutma, sorgulama, işkence, kötü muamele, hava sahasının ve havaalanlarının yasadışı nakil için kullanılmasına izin verme ve yasa dışı nakle konu zanlılar hakkında istihbarat sağlama sayılıyor.
ABD'nin yasadışı nakil ve işkence ile sorgu projesine katkıda bulunduğu söylenen ülkelerden 25'i Avrupa, 14'ü Asya ve 13'ü Afrika'dan. Ortadoğu'da Türkiye'nin komşularından Irak Kürdistan Özerk Yönetimi ile Suriye, hatta İran bile işbirlikçiler arasında sayılıyor, ancak İsrail'in adı geçmiyor.
Avrupa'da da İsveç ve Finlandiya suçlanırken, Norveç hakkında kanıt yok. İngiltere, Almanya, İspanya, Portekiz ve Avusturya listede yer alırken Fransa Hollanda ve Macaristan sayılmıyor. Gürcistan hakkında kanıtlar sıralanıyor, ama Rusya'nın adı listede yok.
CIA'nin başkan adayı haberdardı
OSJI'nin 213 sayfalık ayrıntılı raporu ABD Başkanı Obama'nın CIA başkanlığı için aday gösterdiği John Brennan için Kongre'de yapılacak oylamanın öncesine rastladı.
Brennan'ın Bush yönetimi döneminde gerçekleştirilen bu yasa dışı nakil olayları hakkında sorulara muhatap olması bekleniyor.
Brennan 2005 yılında bazı nakil olaylarını yakından bildiğini söylemiş ve bu projeyi "terörle mücadelenin hayati bir aracı" diye tanımlamıştı.
Türkiye'nin rolü
Raporda Türkiye'nin CIA'nin gizli gözaltı programı dahilinde en az bir zanlının yakalanmasında rol oynadığı ve havaalanları ile hava sahasının yasa dışı nakillerde kullanılmasına izin verdiği kaydediliyor.
OSJI raporuna göre 2006 yılında Türk makamları,El Kaide'nin Afganistan'daki harekat sorumlusu olmakla suçlanan Irak uyruklu Naşvan Abdül Rezzak Abdül Baki'yi yakalayarak ABD mercilerine teslim etti. Bu kişi 2007 yılı Nisan ayında Guantanamo üssüne gönderildi.
Ayrıca Amerikan mahkemelerine sunulan kayıtlara göre CIA tarafından nakiller için kullanılan Richmor Havacılık şirketine ait en az bir uçak 2002 yılı Temmuz ayı sonlarında Adana'ya indi.
Sızdırılan 8 Haziran 2006 tarihli bir diplomatik yazışmada, o sırada ABD'nin Türkiye'deki büyükelçisi olan Ross Wilson'un " Türk ordusu 2002 yılından itibaren gözaltı nakil operasyonları için İncirlik'te yakıt ikmaline izin vermişti ama bu izni 2006 yılı Şubat'ında iptal etti" dediği de raporda aktarılıyor.
Raporda bu kapsamda yasa dışı olarak Guantanamo üssüne taşınmakta olan en az 6 kişinin İncirlik havaalanından geçtiği kaydediliyor.
Rapor, Cezayir uyruklu bu 6 kişinin 2002 yılında Bosna Hersek'de gözaltına alınarak önce Tuzla'daki NATO üssüne götürüldüklerini ve 6 kişiyi taşıyan C-130 tipi bir Amerikan askeri uçağının Küba'daki Guantanamo üssüne gitmeden önce İncirlik'te ikmal yaptığını yazıyor.
Nitekim 2007 yılında hazırlanan bir Avrupa Parlamentosu raporunda bu olay zikredilerek, "Türkiye makamlarının yasa dışı bir şekilde gözaltına alınan bu kişilerin naklinde topraklarının kullanılması konusundaki sessizliği"nden söz edilmiş.
Raporda Türkiye konusunda şu ana kadar yasa dışı nakillerdeki rolüyle ilgili olarak açılmış bir soruşturma ya da dava bulunmadığı da kaydediliyor.
BBCTurkish.com, 06.02.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
