Almanya'nın 2011'deki silah ihracatı ile ilgili rapor yine tartışmalar yarattı. Ekonomi Bakanlığı'nın sunduğu ve Bakanlar Kurulu'nun onayladığı rapora göre Almanya'nın silah ihracatında 2010'a göre yüzde 40'lık gerileme var.
Tartışmalı konu ise federal hükümetin onayladığı ihracat izinlerindeki artış. İhracatın yüzde 42'sinin Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Cezayir ya da Suudi Arabistan gibi otoriter rejimlere yapılması muhalefeti harekete geçirdi. Hükümeti istikrarsız bölgeleri daha da istikrarsızlaştırmakla suçlayan muhalefet, silah ihracatında daha fazla şeffaflık ve denetim talebinde bulundu.
İzin süreci: İlkeler mi, politik çıkarlar mı?
Merkezi Almanya'da bulunan bir silah üreticisinin yurtdışına silah ya da askerî malzeme ihraç edebilmesi için Alman Ekonomi Bakanlığı'ndan ihracat izni alması gerekiyor. Ekonomi Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve kısmen diğer bakanlıklarla işbirliği içinde talebi inceliyor. Söz konusu ülkedeki insan hakları durumu ve dış politik çıkarlar, belirleyici rol oynuyor. Berlin merkezli Bilim ve Politika Vakfı'nın silah politikaları uzmanı Christian Mölling, karar sürecindeki ölçütleri şöyle özetliyor:
“Yeşil ülkeler dediğimiz, sorunsuz bir şekilde ihracat yapabileceğiniz ülkelerden oluşan bir grup var. Bunların hepsi ya AB ya da NATO üyesi ülkeler. Hükümet bu ülkelerden biri için ihracat izni vermediğinde bunun gerekçesini açıklamak zorunda. Çünkü bunlar Almanya'nın askerî açıdan destekleyebileceği dost ülkeler ya da müttefikler.”
Protokoller gizli tutuluyor
Diğer ülkeler konusundaysa izin süreci daha karmaşık. Örneğin Suudi Arabistan'a tank, Cezayir'e fırkateyn ya da İsrail'e denizaltı ihracatı gibi. NATO ya da AB üyesi olmayan ülkelere silah ihracatı için Alman Federal Güvenlik Konseyi'nin onayı gerekiyor. Bakanlar Kurulu'na bağlı bu Konsey, Başbakan, Başbakan Yardımcısı ve Başbakan Özel Kalem Müdürü'nün yanı sıra Dışişleri, Savunma, İçişleri, Adalet, Maliye ve Kalkınma Bakanlarından oluşuyor. Tüm istişare ve protokoller gizli tutuluyor.
Alman Federal Meclisi'nin ise ihracat izin sürecinde doğrudan bir nüfuzu bulunmuyor. Muhalefetin tek olanağı, iktidara gelmesi durumunda yasal çerçeveyi değiştirmek.
"Hukukî bağlayıcılığı yok"
2000 yılında Sosyal Demokratlar-Yeşiller koalisyon hükümetinin belirlediği silah ihracat yönetmeliği belirli siyasî ölçütler getiriyor. Buna göre sistematik olarak insan hakları ihlallerinde bulunan ya da siyasî açıdan istikrarsız bölgelerdeki ülkelere silah satışı tabu olarak görülüyor. Bilim ve Politika Vakfı'nın silah politikaları uzmanı Christian Mölling:
“Bu ilkelerin hukukî değil, siyasî açıdan bağlayıcı etkisi bulunuyor. Buna rağmen hükümete geniş bir hareket alanı da sunuyor. Özellikle de dış politik çıkarlar konusunda. Örneğin bir ülkenin desteklenmesi gerektiği ya da söz konusu ülkenin Almanya'ya kolaylıklar sağlaması gibi durumlarda.”
Suudi Arabistan'a tank satışı
En tartışmalı konulardan biri ise Suudi Arabistan'a tank satışları. Bir kesim, Suudi Arabistan'daki insan hakları ihlalleri nedeniyle ülkeye silah ihracatını eleştirirken, bir diğer kesim milyarlık siparişlerin Almanya'da istihdama yaradığı tezini savunuyor. Christian Mölling bu konuda şunları söylüyor:
“Herhangi birine Alman tankı satmakta çok da fazla ekonomik bir çıkarımız yok. Bu daha çok siyasî çıkarlarla ilgili. Örneğin Almanya Alman firmalarından silah satın almayı tercih etse de şirketleri geçindirmeye yetecek kadar parası yok.”
Mölling, federal hükümetten yeterli sipariş alamadıkları için Alman silah şirketlerinin yurtdışına yönelmek zorunda kaldığını belirtiyor. Almanya'dan silah ihracatının bu çerçevede görülmesi gerektiğini belirten Mölling, “Ya Alman silah şirketlerinin, cirolarının bir kısmını yurtdışından sağlamasını kabul edeceğiz, ya da Alman ordusunun silah alımı için daha fazla ödemesi gerekecek” şeklinde konuşuyor.
Dünya > Dünya'dan Başlıklar > Almanya'da silah ihracatı tartışması