Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Gıda ve ulaştırma zamları enflasyonu yükseltti
Gıda ve ulaştırma zamları enflasyonu yükseltti
Gıda ve ulaştırma fiyatlarına gelen zamların etkisiyle enflasyon, yeniden yükselişe geçti. Eylülde enflasyon, beklentilerin üzerinde artarak yüzde 7,14'ten yüzde 7,95'e çıktı. Özellikle gıda, giyim ve ayakkabı, konut ve ulaştırma fiyatlarında artışın süreceğine işaret eden uzmanlar, döviz kurlarındaki yüksek seyrin de etkisiyle enflasyonda artışın devam edeceğini kaydediyor.
Peş peşe gelen zamlar, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon verileriyle gözler önüne serildi. Enflasyon eylülde bir önceki aya göre yüzde 0,89 yükseldi ve yüzde 0,5 ile yüzde 0,75 aralığındaki tüm tahminleri aştı. Yıllık enflasyon ise 7,95 oldu. Diğer bir ifadeyle 426 maddeden oluşan enflasyon sepeti 2014 yılı Eylül ayında 100 liraya dolarken, bu yılın aynı ayında sepet 107,95 liraya dolmaya başladı. Geçen ağustosta enflasyon yüzde 7,14 olarak gerçekleşmişti. Enflasyondaki sert yükseliş, gıda fiyatlarında dikkat çeken artışa ve TL'deki değer kaybının fiyatlara yansımaya başlamasına bağlandı.
Aylık bazda en yüksek artışın gerçekleştiği ürün grupları incelendiğinde ilk sırayı yüzde 1,93'lük artışın yaşandığı ulaştırma ve çeşitli mal ve hizmetler grubu aldı. Sıralama, yüzde 1,24'le gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 1,16 ile ev eşyası ve yine yüzde 1,16 eğlence ve kültür şeklinde devam etti. Geçen ay fiyatlarında düşüş gerçekleşen tek ana harcama grubu ise giyim ve ayakkabı grubu oldu. Bu kalemde yüzde 2,76 oranında düşüş gerçekleşti. Fiyat gelişmeleri yıllık bazda incelendiğinde enflasyonda, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler grubundaki yüzde 11,23'lük artış dikkat çekti. Bu grubu, yüzde 10,73'lük artışın yaşandığı gıda ve alkolsüz içecekler grubu ile yüzde 10,38'lik artışın yaşandığı eğlence ve kültür grubu takip etti. Ev eşyası grubunda ise yüzde 9,42'lik artış gözlendi.
Çekirdek verilerdeki sert yükselişlere dikkat çeken analistler, TL'deki değer kaybının ve gıda fiyatlarının enflasyonu baskılamayı sürdürdüğünü belirtirken, verilerin Merkez Bankası üzerindeki baskıyı artırabileceğini, detayların ay sonunda açıklanacak enflasyon raporu ile birlikte şekilleneceğini söyledi. TÜİK'in açıkladığı verilere göre Yİ-ÜFE eylülde yüzde 1,53 artarken yıllık artış yüzde 6,92 oldu. Verilere göre özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden ‘H' ağustostaki yıllık yüzde 7,3'ten eylülde yüzde 8,26'ya ‘I' endeksi ise yüzde 7,66'dan yüzde 8,23'e yükseldi.
MERKEZ BANKASI'NA BASKI OLACAK
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, gıda ve ulaştırma grubunun katkılarıyla enflasyonun eylülde yüzde 8 seviyesine yaklaştığına işaret ederek, “Eylül enflasyonu sonrasında enflasyon beklentilerinde bozulmanın devam edeceği kanısındayız. Dolayısıyla her ne kadar sıradaki faiz adımı FED'e endekslense de Merkez Bankası üzerinde baskının artacağını düşünüyoruz.” dedi. ING Bank Ekonomik Araştırmalar Grubu'nun ekonomi notuna göre, TÜFE'nin detaylarında, oynaklığın devam ettiği gıda fiyatlarında yılın ikinci çeyreğinde hava şartlarındaki iyileşmenin de katkısıyla gözlenen düzeltme eğilimi ağustosla birlikte sona erdi. Bu gruptan gelen yüzde 0,31 puanlık katkı enflasyonu yukarı çeken en önemli kalem oldu. Gıda dışında enflasyonu yükselten diğer bir önemli grup ise yüzde 0,30 puanla ılımlı seyreden enerji fiyatlarına rağmen otomobil fiyatlarındaki artışın da ortaya koyduğu üzere kurdaki değer kaybının etkilediği ulaştırma grubu oldu. İş Bankası İktisadi Araştırmalar Birimi'nden yapılan açıklamada da “Özellikle, gıda, giyim ve ayakkabı, konut ve ulaştırma grubu fiyatlarının bu dönemde artış kaydedeceği, kurlardaki yüksek seyrin de etkisiyle enflasyona ilişkin risklerin yukarı yönlü seyrini sürdüreceği öngörülmektedir.” denildi.
Enflasyon memur maaş zammını da buharlaştırdı
Enflasyonda beklenenin üzerindeki artış özellikle dar gelirlilerin alım gücünü geriletti. Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk, memur maaşlarının TÜİK tarafından yüzde 7,95 olarak açıklanan yıllık enflasyona yenik düştüğünü söyledi. Koncuk, “Memurlar bu aydan sonra yüzde 6 zam alacakları ocak ayına kadar fiyat artışları karşısında sürekli eriyen bir gelirle karşı karşıya kalacaklar.” dedi. 2015 yılı için belirlenen yüzde 5 enflasyon hedefinin tutturulamayacağına işaret eden Koncuk, şunları kaydetti: “Memurlara bu yıl için yüzde 3+3 zam ve enflasyonun bu oranın üzerinde gerçekleşmesi durumunda, enflasyon farkı ödenmesi kararlaştırılmıştı. Ocak ayında yüzde 3 maaş zammının ardından 2015 Haziran itibarıyla gerçekleşen 6 aylık enflasyon yüzde 4,76 olunca, memurlara da yüzde 1,76 oranında enflasyon farkı ödemesi yapılmıştı. Bu zamma yılın ikinci yarısı için öngörülen yüzde 3'lük artış da eklenince 2015 yılında memur maaşlarına toplamda kümülatif yüzde 7,9 zam yapılmış oldu. TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre ise yıllık enflasyon yüzde 7,95'e yükseldi. Dolayısı ile eylül ayı itibarıyla memur maaşlarına yapılan artış da enflasyona yenik düştü ve sıfırlandı.” Koncuk, okulların açılması ve kış mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte enflasyonun ve harcamaların daha da artacağına dikkat çekti.
Zaman, 06.10.2015
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
