Gündem

 Deniz Feneri Balyoz Harekat Planı
 Demokratik Açılım İrtica Eylem Planı
 Siyasi Gündem Ergenekon
 Ekonomik Gündem 

 Gündem > Siyasi Gündem > Çözüm darbe hukukunda

Çözüm darbe hukukunda
Koalisyon ve Meclis tarafından alınacak bir erken seçim takvimi üzerinde anlaşamayan siyasi partiler şimdi Cumhurbaşkanı’nın yeniden görevlendirmesiyle ve tüm partilerin katılımıyla oluşacak “geçici hükümeti” tartışıyor. HDP hükümete katılacağını açıkladı. CHP son kararını MYK'dan sonra alacak. “Geçici hükümet” tüm partilerin eleştirdiği 1980 Anayasası’nın bir ürünü.

Partiler arasında koalisyon konusunda anlaşma sağlanamadı. Anayasa'ya göre, partiler arasında başka bir formül üzerinde anlaşma sağlanamaması durumunda cumhurbaşkanının geçici bakanlar kurulunu kurmak üzere bir başbakan ataması yönünde. Bu durumda Meclis’teki partiler temsil oranlarına göre bu hükümete üye verecekler. MHP kararını açıkladı. Hükümete katılmayacak.

"114. madde uygulansın"

HDP ise bu hükümete katılmak üzere Merkez Yürütme Kurulu’nu toplantıya çağırdı. Al Jazeera’nin bu toplantı sürerken edindiği bilgilere göre, partide genel eğilim bu hükümete katılma yönündeydi. Al Jazeera’ye bilgi veren bir HDP yetkilisi, “Anayasa’nın 114. maddesindeki hükümlerin uygulanmasını istiyoruz. Olağan anayasal seçim hükümeti kurulması taraftarıyız. Toplantıda genel eğilim, “Biz buna varız” deme yönünde. Bundan sonra sürecin olağan akışında işlemesini istiyoruz” dedi.

HDP Sözcüsü Ayhan Bilgen de, "Seçim hükümetinde yer almaktan kaçınmayacağız. Seçime gitme konusunda sorumluluk alacağımızı beyan ediyoruz" diye açıklama yaptı.

Al Jazeera'ye konuşan CHP yetkilileri ise kesin kararın Çarşamba günkü MYK'dan sonra alınacağını söyledi. Ancak eğilim diğer hiçbir partinin girmemesi halinde, sadece AK Parti ile bir hükümete katılmamak. CHP diğer partilerin katılması halinde MYK kararına göre geçici hükümete girebilir.

Yani HDP'den gelen açıklama CHP'nin tutumunu da belirleyeceği için CHP geçici hükümette yer alabilir.

Sistem nasıl işleyecek?

"Seçimlerde geçici Bakanlar Kurulu

MADDE 114- Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerinden önce, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma

bakanları çekilir. Seçimin başlangıç tarihinden üç gün önce; seçim dönemi bitmeden seçimin yenilenmesine

karar verilmesi halinde ise, bu karardan başlayarak beş gün içinde, bu bakanlıklara Türkiye Büyük Millet Meclisi

içinden veya dışarıdan bağımsızlar Başbakanca atanır.

116 ncı madde gereğince seçimlerin yenilenmesine karar verildiğinde Bakanlar Kurulu çekilir ve

Cumhurbaşkanı geçici Bakanlar Kurulunu kurmak üzere bir Başbakan atar.

Geçici Bakanlar Kurulu'na, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanları Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki veya

Meclis dışındaki bağımsızlardan olmak üzere, siyasî parti gruplarından, oranlarına göre üye alınır.

Siyasî parti gruplarından alınacak üye sayısını Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı tespit ederek

Başbakan'a bildirir. Teklif edilen bakanlığı kabul etmeyen veya sonradan çekilen partililer yerine, Türkiye Büyük

Millet Meclisi içinden veya dışarıdan bağımsızlar atanır.

Geçici Bakanlar Kurulu, yenilenme kararının Resmî Gazete'de ilânından itibaren beş gün içinde kurulur.

Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyuna başvurulmaz.

Geçici Bakanlar Kurulu seçim süresince ve yeni Meclis toplanıncaya kadar vazife görür.”

Davutoğlu’nun görevi aldığı 9 Temmuz tarihinin üzerinden 45 gün geçtikten sonra Anayasa’ya göre seçimler otomatik olarak 90 gün içinde yenilenecek. Bakanlar Kurulu çekilecek ve Cumhurbaşkanı geçici bakanlar kurulunu kurmak üzere bir başbakan atayacak.

Bu isim Ak Parti Genel Başkanı Davutoğlu da olabilir Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görevlendireceği başka bir isim de. Geçici bakanlar kurulunda Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlıkları Meclis içindeki veya dışındaki bağımsızlar arasından belirlenecek. Yeni Meclis’te tek bağımsız isim seçim sonrası CHP’den istifa eden İhsan Özkes.

Kabinenin diğer bakanları ise siyasi parti gruplarından temsil oranlarına göre belirlenecek. Meclis’te Ak Parti 258, CHP 132, MHP ve HDP 80’er vekille temsil ediliyor. Kabinede ise bir Başbakan, dört Başbakan Yardımcısı, 21 Bakan olmak üzere 26 üye bulunuyor.

MHP koalisyon görüşmeleri sürerken olası bir seçim durumunda bu kabineye üye vermeyeceğini açıkladı. HDP ve CHP’nin kesin tavrı konusunda ise partilerin yetkili organlarının kararı bekleniyor. Kabinenin MHP dışındaki partilerin katılımıyla kurulması durumunda ortaya çıkacak tablo da önemli. Anayasa “Teklif edilen bakanlığı kabul etmeyen veya sonradan çekilen partililer yerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi içinden veya dışından bağımsızlar atanır” diyor.

MHP’nin kararı ile boşalan Bakanlar Kurulu’nda sandalye dağılımının bu kurallara göre eşit olarak yapılması bekleniyor. Ancak 1980 Anayasası yürürlüğe girdikten sonra bu hüküm hiç işletilmediği için uygulamanın nasıl yapılacağına ilişkin bir örnek bulunmuyor.

Çözüm darbe hukukunda

7 Haziran seçimleri sonrasında hükümet kurulamaması ile ortaya çıkan “geçici hükümet” formülü 12 Eylül Anayasası’na darbe öncesinde yaşanan siyasi kriz nedeniyle girdi. 1980 yılında Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün görev süresi dolduktan sonra Meclis’te yeni cumhurbaşkanının seçilmesi için oylamalar başladı.

Ancak Adalet Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisi arasında uzlaşma sağlanamadı. Adaylar art arda yapılan oylama turlarına katıldı ancak hiçbiri yeterli oyu alamadı. Bir yandan toplumdaki gerginlik artıyor, bir yandan da oylamalar sonuçsuz kalıyordu. 11 Eylül 1980 günü 115. tur oylama için Meclis toplandı. Çoğunluk sağlanamadığı için oylama yapılamadı, ertesi gün ise darbe oldu. 1980 Anayasası’ndaki bu madde de benzer krizlerin yaşanmaması için geliştirildi.

aljazeera.com.tr, 18.08.2015


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.