Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Dünyanın saygın üniversitelerindeki 15 farklı araştırma: Yolsuzluk arttıkça büyüme azalıyor
Dünyanın saygın üniversitelerindeki 15 farklı araştırma: Yolsuzluk arttıkça büyüme azalıyor
Ekonometri Profesörü Ömer Yılmaz ve ekibi, büyüme-yolsuzluk ilişkisinin masaya yatırıldığı araştırmaları bir araya getirdi. Sayıştay dergisinde yayımlanan çalışma, yolsuzluğun azaldığı ülkelerde büyümenin olumlu etkilendiğini ortaya koydu. Yolsuzluğun çok olduğu ülkelerde ise yatırımlar azalmaya, işsizlik artmaya ve ekonomi küçülmeye başlıyor.
Sayıştay dergisinin son sayısında yolsuzluk ve büyüme ilişkisinin araştırıldığı önemli bir çalışma yayımlandı. Atatürk Üniversitesi Ekonometri Bölümü’nden Prof. Dr. Ömer Yılmaz ile iki araştırma görevlisinin, dünyanın değişik ülkelerindeki akademisyenlerce yapılan 15 farklı araştırmayı derlediği çalışma, çarpıcı sonuçlar içeriyor. Buna göre, kamu harcamalarının yolsuzluğa elverişli alanlara kaydırılması büyümeyi olumsuz etkiliyor. Yolsuzluğun çok olduğu ülkelerde yatırımcıların verdiği rüşvetler, maliyetleri ve belirsizlikleri artırırken yatırımlar azalıyor, yabancı sermaye kaçıyor. Hong Kong Baptist Üniversitesi’nden Pak Hung’un 54 ülkeyi kapsayan araştırması, yolsuzluktaki yüzde 1’lik artışın büyüme oranını yüzde 0,72 azalttığını ortaya koydu. Batı İngiltere Üniversitesi’nden Oni Triumph Oni ile Nijerya Obafemi Awolowo Üniversitesi’nden Olushina Olawale Awe’nin 178 ülkedeki araştırmasından şu sonuç çıktı: Yolsuzluğun az olduğu Danimarka, Y.Zelanda ve ABD gibi ülkelerde kalkınma olumlu, yolsuzluğun fazla olduğu ülkelerde ise olumsuz etkileniyor.
Sayıştay Dergisi’nin son sayısında Yolsuzluk ve İktisadi Büyüme İlişkisi’nin araştırıldığı çalışma yayınlandı. Atatürk Üniversitesi Ekonometri Bölümü Profesörü Ömer Yılmaz ile araştırma görevlileri Gökhan Erkal ve Merter Akıncı’nın yaptığı araştırmada AB ve OECD ülkelerindeki yolsuzluk algı endeksinin büyüme üzerindeki etkileri araştırıldı. İncelenen ülke grubu için 1995–2012 dönemine ait yıllık zaman serileri kullanıldı. Büyüme verileri Dünya Bankası’nın, yolsuzluk verileri ise Uluslararası Saydamlık Örgütü’nün internet sitesinden derlendi. OECD ve AB ülkelerinde yolsuzluk değişkeninin katsayısının pozitif ve anlamlı olduğu tespiti yapılan araştırmada yolsuzluktaki azalmanın büyümeyi pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşıldı.
Prof. Dr. Ömer Yılmaz ve ekibinin yolsuzlukla ilgili araştırmalardan yola çıkarak yaptıkları tespitlere göre kamu harcamalarının eğitim, sağlık ve altyapı gibi sosyal amaçlı kalemlerden yolsuzluğa daha elverişli başka kalemlere kaydırılması büyümeye olumsuz olarak yansıyor. Harcamaların bu alanlardan uzaklaştırılması ve daha manipüle olmuş kamu projelerine yönlendirilmesi sonucu ekonomik büyüme negatif yönde etkileniyor.
Özellikle finansal ve kamusal kaynakların verimli alanlardan ziyade yolsuzluklar dolayısıyla ortaya çıkan etkinlik kayıplarını telafi edebilmek amacıyla kullanılmaya başlanmasına paralel verimli yatırımlar azalıyor, işsizlik baskısı kendini hissettiriyor ve durgunluk süreci ortaya çıkıyor. Kamusal alanda başlayan bu etkinlik kayıpları özel sektöre de sirayet ediyor ve reel ekonomik performans topyekûn düşüyor. Yolsuzluk dolayısıyla artan maliyetleri karşılayabilmek adına borçlanmaya gidilince faiz yükseliyor ve ülke risk düzeyi artıyor. Doğrudan ve dolaylı yatırımların kapasitesini de olumsuz etkileyen bu süreç, ülkeden yabancı sermayenin çıkışına da zemin hazırlıyor.
Kurun yükselmesi ve cari açık problemi ile karşılaşılmasına neden olan bu kısır döngü, maliyetlerin karşılanması amacıyla emisyon hacminin artırılmasına paralel enflasyonist baskıları tetikliyor. Yolsuzluklar kamu harcamalarındaki verimliliği ve var olan altyapının kalitesini azaltarak, kamunun ve özel sektörün iş yapma maliyetini artırıyor ve bu durum da iktisadi büyümeyi düşürüyor. Ülkedeki yolsuzlukların artması sonucu şirketler söz konusu ülkedeki yatırımlarını erteleyip başka bir ülkeye kaydırabiliyor. Araştırmada, yolsuzluğu önlemede başarının sağlanabilmesi için uygulanacak programların yönetimdeki aksaklıkları belirtmesi ve yolsuzluk neticesinde ortaya çıkan maliyetleri azaltması gerektiğine dikkat çekildi.
Zengin ülkelerde yolsuzluk daha az
Batı İngiltere Üniversitesi İktisat bölümü öğretim üyesi ekonomist Oni Triumph Oni ile Nijerya Obafemi Awolowo Üniversitesi Matematik bölümü öğretim üyesi Olushina Olawale Awe’nin 2012’de yaptıkları çalışmada ise 178 ülke üzerinde çoklu doğrusal regresyon modelini kullanarak yolsuzlukların ekonomik büyümeye etkisini araştırdı. Araştırma kapsamındaki tüm analizler yolsuzluğun iktisadi büyüme ve kalkınma üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğunu gösterdi. Regresyon analizleri yolsuzluk endeksinin yüksek olduğu yani yolsuzluğun daha az olduğu Danimarka, Yeni Zelanda, Finlandiya ve ABD gibi ülkelerde iktisadi büyüme ve kalkınmanın bu durumdan olumlu etkilendiğini, yolsuzluk endeksinin düşük olduğu yani yolsuzluğun daha fazla olduğu Afganistan, Somali, Nijerya, Gana ve Mali gibi ülkelerde ise iktisadi büyüme ve kalkınmanın olumsuz etkilendiğini ortaya koydu. Hong Kong Baptist Üniversitesi İktisat bölümü Doçenti Pak Hung 54 ülkeyi kapsayan araştırmasında yolsuzluğun gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) üzerindeki etkisini inceledi. Çalışmada, yolsuzluk düzeyindeki yüzde 1’lik artışın büyüme oranını yüzde 0,72 azalttığı sonucuna varıldı. Bulgulara göre, yolsuzluğun iktisadi büyümeyi etkilediği en önemli kanal, toplam etkinin yüzde 53’üne denk gelen politik istikrarsızlıktı. Mo’nun bulguları arasında ayrıca, yolsuzluğun beşeri sermaye ve kamu yatırım payını azaltmasıyla ilgili tespitte yer aldı.
Zaman, 10.11.2014
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
