Gündem
Gündem > Ekonomik Gündem > Fed tahvil alımlarını Ekim sonunda bitiriyorFed tahvil alımlarını Ekim sonunda bitiriyor
WASHINGTON—Fed, uzun zamandır devam edilen tahvil alımlarına Ekim ayı sonu itibariyle son verileceğini açıkladı. Merkez Bankası, politikanın ana hedef olan işsizliğin düşürülmesinde başarılı olduğunu savunsa da tarihi tecrübenin piyasalar üzerindeki etkisine ilişkin tartışmalar sürüyor. Enflasyona ilişkin kısa vadeli bazı risklere değinen Fed, istihdam piyasası hakkındaki değerlendirmelerini ise iyileştirdi. Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarının “kayda değer bir süre daha” sıfıra yakın kalacağını ise yineledi. Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde Fed’in üçüncü çeyrekte yüzde 3 yakınlarında ya da daha yüksek bir hızda büyüdüğü düşünülen ABD ekonomisine güvenoyu verdiği söylenebilir. Söz konusu büyüme oranları Japonya ya da Avrupa’ya kıyasla çok daha iyi ve ayrıca Çin’in yavaşlama işaretleri vermesi nedeniyle dünya ekonomisi için de umut verici bir işaret. İstihdamdaki ‘sağlam’ yükselişe ve işsizlik oranının gerilemesine işaret eden Fed, bazı istihdam piyasası indikatörlerinin piyasadaki zayıflığın adım adım azaldığına işaret ettiğini belirtti. Yatırımcılar önceki açıklamalarda istihdam piyasasında dikkat çekici bir zayıflık olduğunu belirten ifadeyi yakından takip ediyor ve Fed’in ekonomiye güveninin arttığına ilişkin ipuçları bulmaya çalışıyordu. Her şey planlandığı gibi giderse yetkililer gelecek aylarda kısa vadeli faiz oranlarının ne zaman yükseltileceğine ve kamuya konuya ilişkin nasıl sinyaller verilmesi gerektiğine odaklanacak. Birçok kişi faizlerin 2015’in ortalarında yükseltilmesini bekliyor. Açıklamada ‘kayda değer bir süre daha’ ifadesinin muhafaza edilmesi, yetkililerin faiz artış zamanlamasına ilişkin görüşlerinin pek de değişmediğine işaret ediyor. Yine de birçok şey kötü gidip Fed’i planını çöpe atmak zorunda bırakabilir. Fed’in faiz artışına ilişkin değerlendirmesinde bir değişim yapıldı: istihdam piyasası beklenenden daha hızlı iyileşir ya da enflasyonda yükseliş kaydedilirse faiz artışları daha erken gelebilir. Benzer şekilde bunun tam tersi de geçerli. Enflasyon beklentilerinin zayıfladığına işaret eden Fed enflasyon cephesinde yeni risklere değindi. Yetkililer ayrıca enerji fiyatlarındaki aşağı yönlü hareketlenmeye de dikkat çekmekle beraber enflasyon üzerindeki aşağı yönlü baskının uzun süre devam etmesini beklemediklerini ifade etti. Fed tahvil alımlarının son turunu Eylül 2012’de ayda 40 milyar dolarlık mortgage destekli menkul kıymet alımı yapılacağını ve alımların istihdam piyasasında kayda değer bir iyileşme görülene dek artırılarak devam edileceğini açıklayarak başlatmıştı. Alım miktarı Aralık 2012’de ayda 85 milyar dolara yükseltilmiş, geçtiğimiz Ocak ayında ise adım adım azaltılmaya başlanmıştı. Tahvil alım programının mirası on yıllar boyunca muhtemelen Wall Street’te, akademi camiasında ve merkez bankalarında tartışılacak. Fed’i eleştirenler yıllarca stratejinin enflasyonu yükselteceğini, dolara değer kaybettireceğini ve piyasada aksaklıklara yol açacağını savundu. Yetkililer ise faiz oranlarını baskı altında tutarak yatırımcıları riskli varlıklara yöneltmeyi bunun karşılığında ise borçlanmanın, harcamanın, yatırımın, büyümenin ve istihdamın artmasını umut etti. Tahvil alımları hakkındaki en kötü endişelerin gerçeğe dönüşmediği aşikar. Örnek vermek gerekirse; Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi Eylül 2012’den bu yana yüzde 1,5 olarak ölçülüyor. Bununla beraber doların değeri de diğer para birimleri karşısında yüzde 6,7 yükselmiş durumda. Yine de programın sağladığı faydaları tespit etmek çok kolay değil. Son programın açıklanmasından önce yüzde 8,1 olan işsizlik oranı Eylül ayında yüzde 5,9’a gerilemiş olsa da söz konusu düşüşün bir kısmı insanların işgücünden ayrılmasından kaynaklandı. İstihdam büyümesi Fed’in yeni alım turunu açıklamasından önceki 12 aylık dönemde 2.2 milyon; son 12 ayda ise 2.6 milyondu. Ancak artışın ne kadarının Fed’in çabalarından kaynaklandığı ne kadarının diğer faktörlere bağlı olduğunu kanıtlamak çok zor. Fed 4 trilyon doları aşan bilançosunun büyüklüğünü korumak için vadesi dolan menkul kıymetleri kullanarak diğer menkul kıymetlerde alım yapmaya devam edeceğini açıkladı. St. Louis Fed Başkanı James Bullard, enflasyon beklentilerinin gerilemesi nedeniyle Fed’in programa devam etme fikrini gündemine alması gerektiğini söylemişti. Öte yandan diğer bazı yetkililer son haftalarda ancak ve ancak ekonominin ciddi şekilde kötüleşmesi halinde programa yeniden başlamayı düşünebileceklerine işaret eden açıklamalarda bulunmuştu. FOMC kararında muhalif olan tek isim ise Minneapolis Fed Başkanı Narayana Kocherlakota oldu. Kocherlakota, Fed’in tahvil alımlarına devam etmesi ve faiz oranlarının düşük tutulacağına ilişkin daha baskın açıklamalarda bulunması gerektiği yönünde görüş bildirdi. wsj.com.tr, 29.10.2014 Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız. |