Gündem

‘Türkiye’de insana yatırım yok’

Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Profesörü Francis Fukuyama, Türkiye’de büyüme modeli yabancı yatırıma bağımlı olduğundan gelecek için riskler taşıdığını söyledi. Bu tabloyu sürdürülebilir bulmayan Fukuyama, “Türkiye’de tasarruf oranı oldukça düşük. İnsan sermayesine yatırım yeterince yok.” dedi.

Dünyanın en etkili sosyal ve siyasal filozoflarından Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Profesörü Francis Fukuyama, Türkiye’nin büyüme modelinin gelecek açısından pek de sağlıklı olmadığını söyledi. 12.si düzenlenen Sanayi Kongresi’nde konuşan Fukuyama, konuşmasında Türkiye’nin kalkınma modelini değerlendirerek gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye’nin büyüme modelinin, yabancı yatırıma dayalı olduğu için birtakım sorunlar teşkil ettiğini vurguladı. Fukuyama, “Türkiye’de tasarruf oranı oldukça düşük. İnsan sermayesine yatırım yeterince yok.” dedi. Türkiye’nin ciddi bir dönüm noktasında olduğunu belirten Fukuyama, “Orta gelir statüsünü başarıyla elde ettiniz. Yüksek gelir statüsüne geçmek bir ülke için farklı gelişmeler gerektirir. Türkiye’de orta sınıf, oransal olarak Çin’den daha fazla. Son dönemde hükümete yönelik protestolar, sosyal bir küresel orta sınıfın yükselişinin kanıtı niteliği taşıyor. Siyasi sürdürülebilirlik, katılımı destekleyen bir niteliğe kavuşmalı. Türkiye, şimdiye kadar oluşturduğu herkese açık siyasi sistemi daha da geliştirecektir. Ekonomik büyüme, bu anlayışla mümkün olacak.” dedi. ‘Kalkınma Modelleri ve Jeopolitiğin Geri Dönüşü’ başlıklı konuşmasında Fukuyama, dünyanın Soğuk Savaş sonrasında iki dönem bitirdiğini ve şu anda zorlu olan üçüncü bir döneme girmek üzere olduğunu belirtti. Fukuyama, Türkiye’de sürdürebilir ekonomik büyümenin demokrasinin sürdürülebilirliğine bağlı olduğunu söyledi. Fukuyama, bildirgede yer alan özellikle iletişim teknolojileri ile hayatın her boyutunun kolaylaştırılması, kadın istihdam, girişimci sayısı ve nitelikli beşeri sermayenin artırılması konularını desteklediğini söyledi.

Böyle bir günde konuşma yapmanın kolay olmadığını kaydeden Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise Soma’da kazada ihmal varsa sorumlu olanların cezalarını çekmesi ve hukuken bedel ödemek gerektiğini söyledi. Konuşmasına devam eden Hisarcıklıoğlu, “Artık para bolluğunun Türkiye’de bitmeye başladığını söylemem gerekiyor. Kamu hem kendi borcunu daha kolay çeviriyor hem de ekonominin büyümesi için gerekli finansmanı daha rahat sağlıyordu. Şimdi bu dönemin sonuna geldik. Artık herkesin daha iyi hesap yapması gereken bir sürecin başındayız.” diye konuştu. Türkiye’nin ortaklık kültürünü başaramadığını kaydeden Hisarcıklıoğlu, “Eğer kurumsallaşmazsak, binbir emekle kurduğumuz ve büyüttüğümüz işimiz, bir nesil sonraya kalmaz. Özel sektör olarak bu noktada bize düşen görev de, iş süreçlerimizi verimli hale getirebilmektir. Anam-babam usulü çalışarak Edirne’den öteye geçemeyiz.” dedi.  81 il ve 160 ilçedeki oda ve borsalarla, şehit madencilerin artık Türkiye’ye  emaneti olan ailelerine destek olmak istediklerini ifade eden Hisarcıklıoğlu, ülke çapında bir yardım kampanyası başlattıklarını ve ilk adımı olarak 5 milyon lira katkıda bulunduklarını söyledi. Hisarcıklıoğlu, tüm iş dünyasını da bu kampanyaya katılmaya çağırdı.

Twitter belli kişilerin siyasî amacına hizmet edemez

Fukuyama, Twitter, Facebook gibi sosyal medya araçlarının belli kişilerin siyasi amaçlarına hizmet etmeyeceğini belirterek, “Günümüzde güç tamamen bilgiye dayalıdır. Bilgiyi elinde tutan, gücü de elinde tutar. Sosyal medya araçları da bilgiyi çok kişiye ve ucuz sunduğu için dünyada örgütlenmeyi sağlamaktadır.” dedi. Soma için de başsağlığı dileyen Fukuyama, Çin’in büyümesi sürdürülebilir olmadığını söyledi. Konuşmasında küresel ekonomideki kalkınma modellerinden de bahseden Fukuyama, ekonomik mucize gerçekleştiren Çin’in 2008 krizinden yara almadan kurtulmasını, hükümetin altyapıya ciddi kaynak ayırmasına bağladı. Bununla birlikte Çin modelinin uzun vadede zorlukları olacağına değinen Fukuyama, “Çin’in büyümesinin sürdürülebilir olacağını düşünmüyorum. Gelecek 10, 20 belki 30 yıl içinde bu büyüme sürdürebilir olmayacak.” diye konuştu. Çin’in eski ihracata dayalı modelin yerine daha çok iç tüketime dayalı modele geçmeyi düşündüğünün altını çizen Fukuyama, “Bunun için ciddi sorunlarla karşı karşıyalar. Örneğin ülkede kırsal kesimde yaşayan 500 milyon civarındaki yoksul kesimin işgücüne katılımı direkt mümkün değil.  Hükümetin bu insanları kırsal kesimden alıp apartman dairelerine yerleştirmesiyle piyasaları geliştirmesi mümkün olmayacak.” dedi.