Gündem

 Deniz Feneri Balyoz Harekat Planı
 Demokratik Açılım İrtica Eylem Planı
 Siyasi Gündem Ergenekon
 Ekonomik Gündem 

 Gündem > Ekonomik Gündem > Türkiye çalkantılı ortamda mali disipline sarılıyor

Türkiye çalkantılı ortamda mali disipline sarılıyor

Türkiye, seçim ve Fed'in parasal genişlemeyi azaltan uygulamalarının olduğu dönemde, mali disiplin konusundaki hassasiyeti sürdürüyor. Yılın ilk üç aylık bütçe sonuçlarına göre Türkiye giderlerindeki 11,8'lik artışa rağmen, gelirlerindeki yüzde 10,8'lik yükselişle seçim dönemine göre dengeli bir performans gösterdi. Bu performansta İl Özel idarelerin gelirlerinin bütçeye devredilmesinden kaynaklanan mart ayındaki 3,1 milyar TL'lik tek seferlik gelirin de etkisi oldu. Böylelikle hükümet bu yıl 2,5 milyar liralık özelleştirme geliri, yaklaşık 1 milyar liralık 2B geliri ve 3,1 milyar liralık il özel idare geliri ile bütçenin gelir tarafında ek kaynak yaratmış oldu.

İlk üç ayda bütçe gelirleri yüzde 11,3 artarak 105,8 milyar TL'ye çıkarken, gelirler yüzde 10,8'lik yükselişle 104,3 milyar TL oldu. Bütçe açığı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 69,1'lik artarak 1 milyar 517 milyon liraya yükseldi. Bu rakam yılsonu bütçe açığı hedefinin yüzde 4,6'yla sınırlı kaldı.

Yılın ilk üç aylık bütçe sonuçlarında faiz dışı gider kalemlerindeki artış yüzde 15 seviyesinde gerçekleştirildi. Faiz giderleri ise ilk çeyrekte geçen yıla göre yüzde 7,8 gerileyerek, 13,9 milyar TL'ye geriledi. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, faiz dışı gider rakamın yüksek seyretmesinde özellikle yatırımlar, personel giderleri, sosyal güvenlik giderleri gibi bir çok faktörün etken olduğunu dile getirdi.

Denizbank Başekonomisti Özlem Derici, üç aylık bütçe gerçekleşmelerinin beklentilerinin üzerinde olumlu olduğunun altını çizdi. Derici üç aylık bütçe sonuçlarına için'Seçimin olduğu dönemde harcamalar konusunda oldukça disiplinli olduğu görülüyor' yorumunu yaptı

Bütçede gider kalemleri arasında personel giderleri üç ayda yüzde 17,1, cari transferler yüzde 17,8 arttı. Yılın ilk üç ayında, 2014 yılı için öngörülen 109,9 milyar liralık personel giderinin yüzde 26.7'sine ulaşıldı. Genellikle yılın son çeyreğinde hızlı artan cari transferlerde ise 2014 hedefinin yüzde 25,5'i ilk çeyrekte gerçekleştirildi.

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümçekçi, bütçe konusunda hükümetin mali disiplinden taviz vermeme konusunda net bir tavrı olduğuna vurgu yaptı. Börümcekçi, son 12 aylık bütçe açığının milli gelire oranın mart sonunda da yüzde 1,2 seviyesinde olduğunu söyledi. Bu rakam 2013 sonunda aynı düzeydi. Börümcekçi, 'Gelir tarafından sınırlı bir artış olsa da, her seferinde yeni bir gelir kaynağı ile faiz dışı fazla azalsa da verilmeye devam ediyor' dedi. Börümcekçi'ye göre Türkiye'nin yüksek cari açık ve yüksek bütçe açığı vermesi durumda sıkıntı olabileceğine vurgu yaptı.

Milyon TL 2013/3 2014/3
Bütçe Gider 95.037 108.817
Bütçe Gelir 94.140 104.300
Bütçe açığı 897 1.517
Faiz dışı fazla 14.251 12.455

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de bütçe sonuçları ile ilgili bugün gerçekleştirdiği basın toplantısında konuya ilişkin 'İkiz açık vermeyerek bütçeyi sıkı tutarak enflasyonla mücadale için para politikası uygulayıcılarının elini rahatlatıyoruz.' diye konuştu.

Yılın ilk üç ayında Türkiye bütçesi 12,4 milyar TL faiz dışı fazla verdi. Geçen yılın ilk üç ayına göre faiz dışı fazla rakamı yüzde 12,6 geriledi.

GELİR KALEMİNDE SINIRLI ARTIŞ

Bütçenin gelir kaleminde iç tüketimdeki yavaşlamanın etkileri ise görülmeye başlandı. Bütçe gelirleri geçen yıla göre yüzde 10,8 arttı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek geçen yılki BOTAŞ'ın geçmiş dönem borçları için yaptığı 3,4 milyar liralık ödemesi söz konusu olduğunu hatırlattı. Ancak gelirlerin alt kalemlerine bakıldığında tüketimdeki yavaşlamanın etkisi görülmeye başlandı. Özel tüketim vergisindeki artış yüzde 3,3 seviyesinde. kaldı. Mart ayında, özel tüketim vergisi bir önceki yıla göre yüzde 4,1 gerilerken, ithalden alınan KDV yüzde 3,8 düştü.

VERGİ DIŞI GELİRLER

3 aylık bütçe sonuçlarında en dikkat çeken nokta vergi dışı gelirlerdeki artış oldu. Bu yılın ilk üç ayında, 7,7 milyar liralık vergi dışı gelir elde edildi. Geçen yıl bu kalemden toplanan gelir 2,3 milyar lira seviyesindeydi. Maliye Bakanlığı'ndan verilen bilgiye göre bu gelirdeki artış 6360 sayılı büyükşehir yasası kapsamında İl Özel İdarelerinin kapatılarak 3,1 milyar liralık kaynağın bütçeye aktarılmasından kaynaklandı.

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, özellikle ithalden alınan KDV'deki düşüşün, yavaşlamanın önemli bir işareti olduğunu belirterek 'Bunun büyüme üzerindeki negatif etkisinin yanında, ihracatın pozitif etkisini de gözden kaçırmamak gerek' dedi. Bürümcekçi, bu yıl için yüzde 3'ün altında bir büyümenin bugünkü koşullarda pek mümkün görünmediğini söyledi.

Deniz Yatırım Başekonomisti Özlem Derici de mart ayında ÖTV gelirlerindeki düşüşün bir trendin başlangıcı olup olmadığını görmek için Nisan rakamlarını da görmek gerektiğine dikkat çekerek 'Mart'taki düşüşün, tüketicinin seçim nedeniyle 'biraz bekleyelim' anlaşından kaynaklandığını düşünüyorum. Halen Türkiye'ye kaynak girişi olduğu göz önüne alındığında bu ÖTV gelirlerindeki düşüşün süreceğini şimdiden söylemek zor.' diye konuştu.

wsj.com.tr, 15.03.2014


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.