Gündem

 Deniz Feneri Balyoz Harekat Planı
 Demokratik Açılım İrtica Eylem Planı
 Siyasi Gündem Ergenekon
 Ekonomik Gündem 

 Gündem > Ekonomik Gündem > Çalık bankaya hortumu takmış

Çalık bankaya hortumu takmış

Çalık Grubu’nun bankası Aktifbank’ın denetim raporları, banka kredilerinin yarısından fazlasının kendi grup şirketlerine verildiğini ortaya koydu. Devlet kurumlarının ise bu olayı görmezden geldiği belirlendi

Ticaret sicil kayıtlarına göre halen Sabah-atv’nin sahibi görünen işadamı Ahmet Çalık’a ait Aktif Yatırım Bankası’yla (Aktifbank) ilgili denetim raporları şok gerçekleri ortaya çıkardı. Denetçilerin bulgularına göre, banka kredilerinin büyük bir bölümünün Çalık Grubu’na aktarıldığı, bankanın kamu kaynaklarından şüpheli şekilde yararlandığı, boyutlarının çok üzerinde borçlanmalara gittiği, bankayı denetlemekle görevli devlet otoritelerinin Aktifbank’ın durumuna ‘ilginç’ bir şekilde göz yumduğu belirlendi. Ayrıca, Aktifbank’a “Türkiye kadar güvenilir” notu veren Japon kökenli kredi derecelendirme kuruluşu JCR’nin, bankaya para karşılığı ‘sahte’ not verdiği de ileri sürüldü. Bankanın kaynaklarının büyük bölümünün Çalık Grubu’na kredi olarak kullandırıldığı, Aktifbank’ın internet sitesindeki raporların ayrıntılarında yer alırken, Taraf’ın ulaştığı kredi derecelendirme kuruluşu JCR’nin yetkilileri, verdikleri yüksek notun gerekçesini açıklayamadı.

ÇALIK’IN KASASI GİBİ ÇALIŞMIŞ

Aktifbank’la ilgili denetçi raporlarının en çarpıcı bölümlerinden biri, bankanın Çalık Grubu’yla girdiği karışık ilişkiler oldu. Uluslararası denetim firması KPMG’nin Türkiye’deki uzantısı Akis Bağımsız Denetim tarafından, 14 Kasım 2013 tarihinde hazırlanan ara dönem sınırlı bağımsız denetim raporunun özet bölümünde konuyla ilgili “Raporumuzu tamamlamakla birlikte aşağıdaki hususa dikkat çekilmesi gerekli görülmüştür” denildi ve devamında şu sözlere yer verildi:

“Banka, bilanço tarihi itibariyle nakdi ve gayrinakdi kredilerinin önemli bir bölümünü ilişkili şirketlere (Çalık Grubu) kullandırmıştır”.

Bankanın bilanço dipnotları incelendiğinde, Akis Bağımsız Denetim firmasının, denetim raporuna neden uyarı notu koyduğu daha iyi anlaşıldı. Raporun 46’ıncı sayfasında yer alan “Bankanın ortaklarına ve mensuplarına verilen her çeşit kredi veya avansın bakiyesine ilişkin bilgiler” bölümünde, Çalık’ın, Aktifbank’tan kullandığı kredilerin ayrıntılarına yer verildi. Buna göre, Ahmet Çalık ve bağlı şirketlerinin, Aktifbank’ın toplam 3.6 milyar lira olan nakit kredilerinin 2.1 milyar liralık bölümünü tükettiği görüldü. Yani bankanın kullandırdığı 100 liralık nakit kredinin 55.24 lirasının Çalık’a gittiği ortaya çıktı.

Benzer durumun bankanın kullandırdığı gayrinakdi kredilerde de olduğu saptandı. Denetim raporunun 74’üncü sayfasında yer alan bilgilere göre, Ahmet Çalık ve bağlı şirketlerinin bankadan kullandığı gayrinakdi kredilerin tutarının 665 milyon lira olduğu ve bunun toplam 1.135 milyar liralık gayrinakdi krediler içindeki payının yüzde 59.03 olduğu belirtildi.

Denetim raporunun aynı sayfasında ayrıca Aktifbank’ın muhtelif borçlar içinde sınıflandırdığı Çalık Grubu’na ait bakiyenin 15 milyon lira olduğu belirtirken, Grup’un bankanın ihraç ettiği menkul kıymetlere ilişkin 82.4 milyon lira bakiyesinin olduğu bilgileri yer aldı.

Uyanık reytingci JCR verdiği sahte notu nasıl kabullendi

Çalık Grubu’nun, Aktifbank’ta tüm bankacılık gelenekleri ve uygulamalarını bir kenara bırakarak, bankayı adeta kendi kasası haline getirmesi, Çalık Holding dışında bankayı denetleyen resmi ve özel kuruluşlar üzerinde de şüpheler doğurdu. Grubun, geçmişte Halis Toprak’a ait Toprakbank’ta olduğu gibi, kısa vadeli borçlanmalarla uzun vadeli riskli yatırımları finanse etmesine rağmen, uluslararası kredi derecelendirme şirketlerinden gördüğü iltimas, skandalın bir başka yönünü gözler önüne serdi. Aktifbank’ın kredibilitesini denetleyen Japon kredi derecelendirme şirketi JCR’nin Türkiye temsilcilisi JCR Euraisa Rating, bankanın kredi notunu son olarak AA seviyesine yükseltti. Söz konusu not, kaynakları Çalık Grubu tarafından adeta emilen bankanın, kredi notunun Türkiye Hazinesi kadar yüksek olduğunu anlamına geliyor. Bu durum, iş dünyasında daha önce de para karşılığı sahte not verdiği iddiaları dolaşan JCR’nin güvenirliliğini tekrar sorgulanmasına yol açıyor. Konuyla ilgili telefonla ulaştığımız JCR Eurasia Rating’in kurucu ortağı Rafi Karagöl ise banka kredilerinin Çalık Grubu tarafından emildiğini reddetmiyor. Karagöl verdikleri notu savunurken, “Aktifbank mevduat toplamıyor. Kendi öz kaynaklarını plase ediyor. Vatandaşın parasını toplamıyor, o yüzden bankacılıktaki sınırlamalara tabi değil. Kendi paraları, kendi riskleri... Kendi öz kaynaklarını kaybetme riskini alıyorlar. Yasal sınırlamalara tabii değiller” diyor. Karagöl’e, “Sizin de belirttiğiniz üzere bu kadar yüksek risk alan bir bankaya, AA notunu vermek ne kadar doğru?” sorusunu yönelttiğimizde ise şu cevabı alıyoruz: “Güzel bir soru sordunuz... Biz bu yüzden onların kredilerini kullandırdıkları şirketleri inceliyoruz. Onların teminatlarını... Riskin ölçülebilirliğini... Dışarıya, sektöre verse daha riskli... Kendi şirketlerinin teminatları, diğerlerinden daha sağlam...” Karagöl’ün, özetle “Para Çalık Grubu’nun parası, batırırsa da başkası için risk taşımaz” derken, bankanın toplam 5.1 milyar liralık bilançosu içinde Çalık Grubu’na ait paranın sadece 667 milyon lira olması bu söylemin gerçekliğe aykırı olduğunu ortaya koyuyor. Karagöl’ün ortağı olduğu JCR Eurasia, bankanın riskli konumuna rağmen çıkarttığı borçlanma tahvillerine AAA yani ‘Kesinlikle batmaz’ seviyesinde not vererek Çalık’ın Grubu’nun Aktifbank üzerinden aldığı büyük risklerin finanse etmesine yardımcı oluyor.

Ortalığı karıştıracak iddialar

Denetim raporlarıyla Çalık’ın kişisel kasası haline geldiği ispatlanan Aktifbank ve bağlı olduğu Çalık Grubu’yla ilgili diğer iddialar ise skandal yaratacak cinsten. Sektör kaynakları, bankanın, SPK’nın göz yumması sonucu, tahvil ihraçları yoluyla boyutlarının çok üzerinde borçlanmalara gittiğini belirtiyor. Satılan tahvillerin büyük bölümünün ismi açıklanmayan ‘nitelikli yatırımcı’ adı altında kamu bankalarına satıldığı vurgulanıyor. Mevduat toplama izni bulunmayan Aktifbank ve bağlantılı olarak da Çalık Grubu’nun bu yolla kamu bankalarının kaynaklarını sömürme imkânına ulaştığı ifade ediliyor. Bankanın bilançosuna bakıldığında ihraç edilen tahvil tutarının 2 milyar lirayı aştığı ve bunun tüm pasiflerinin yüzde 40’ına, özkaynaklarının ise üç katına yükseldiği görülüyor. Öte yandan, banka ile ilgili dile getirilen bir başka iddia ise PTT ve belediyeler gibi kuruluşlarla sağlanan anlaşmalar. Bu sayede, izni olmamasına rağmen, bankaya mevduat benzeri kaynak yaratma konusunda ayrıcalıklar sağlandığı belirtiliyor. Ek olarak Çalık Grubu, ABD’li General Electric ve THY arasındaki üçgende, Çalık’ın yurtiçi ve yurtdışındaki enerji santrallerinin finansmanına yönelik belgelere dayalı çok ciddi ithamlar da yer alıyor...

Taraf, 27.01.2014


Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.