Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Rifat Baba kapıları tuttu
Rifat Baba kapıları tuttu
Başbakan’ın ‘Rifat Baba’ diye seslendiği TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan ihalesiz olarak alınan sınır kapılarıyla kar rekoru kırdı
Türkiye’deki oda ve borsaların topladığı zorunlu aidatların üyelerden gelen şikayetler nedeniyle kaldırılması tartışılırken, Başbakan Erdoğan’ın “Rifat Baba” diye seslendiği Rifat Hisarcıklıoğlu’nun başında bulunduğu TOBB’un, AK Parti döneminde sağlanan ayrıcalıklarla ticari bir imparatorluğa dönüştüğü ortaya çıktı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB), yap işlet devret modeli ile yaptığı gümrük kapıları da Sayıştay Başkanlığı’nın radarına takıldı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2012 yılı hesaplarını inceleyen Sayıştay, TOBB’un yaptığı ve işlettiği gümrük kapılarından devletin milyonlarca liralık gelir kaybına uğradığını tespit etti.
Sayıştay’ın tespitlerine göre gümrük kapılarındaki zararın hikayesi şöyle:
TEKLİF USULÜ İLE TOBB’A VERİLDİ
Sayıştay’ın raporunda yer alan bilgilere göre, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yaklaşık 10 yıl önce en çok şikayetin geldiği gümrük kapılarının işletme karşılığında modernizasyonu işini TOBB’a verdi. TOBB, her gümrük kapısı ile ilgili olarak ayrı ayrı teklif sundu. Tekliflerde, modernize edilecek gümrük kapılarından yıllık ne kadarlık gelir sağlanacağı ve bu kapının da TOBB tarafından ne kadar süre ile işletileceği bilgisi yer aldı.
Örneğin, Habur sınır kapısının yenilenme işinin 17.9 milyon liraya mal olacağı, modernizasyonun ardından yıllık olarak da kapıdan 1.1 milyon liralık gelir sağlanacağı belirtildi. Teklifde, bu veriler dikkate alınarak, Habur kapısının 15 yıl süreyle işletilmesi halinde, kapının modernizasyonu işinin birlik tarafından gerçekleştirileceği kaydedildi. Ve bu teklif kabul edildi. Aynı şekilde, Kapıkule, Sarp, Cilvegözü gibi gümrük kapılarının modernizasyon işi de TOBB’un aynı mantıkla sunduğu teklifler baz alınarak onaylandı.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, bu kasamda geçmişte yapılan bir örnek olmadığı için TOBB tarafından sunulan teklifleri karşılaştırma imkanı olmadan kabul etti. Ve bu çerçevede, Kapıkule sınır kapısının 131 milyon liralık modernizasyonu karşılığında 20 yıl, Habur sınır kapısının 17.9 milyon lira modernizasyonu karşılığında 15 yıl, Sarp sınır kapısının da 40.7 milyon liralık modernizasyonu karşılığında 20 yıl, Cilvegözü sınır kapısının da 11.5 milyon liralık yatırım karşılığında 13 yıl, Hamzabeyli sınır kapısının da 10.7 milyon liralık yatırım karşılığında 7 yıl işletilmesi kararlaştırıldı.
NE TÜR İŞLETMELER DEVREDİLDİ?
TOBB ile bakanlık arasında yapılan protokol çerçevesinde, söz konusu gümrük kapılarındaki free shopların, lokantaların, WC’lerin işletmesi birliğe bırakıldı. Ayrıca kantar gelirleri de yine TOBB’a kaldı. Yani gümrük kapılarında bulunan gelir getirici tüm işletmeler bir anlamda TOBB’a devredildi.
TOBB tarafında modernize edilen gümrük kapıları 2006 yılından itibaren hizmete açıldı. Bu kapsamda, kapılar adeta para basmaya başladı. Örneğin yıllık, 1.1 milyon liralık gelirin elde edileceği öne sürülen Habur kapısından, yaklaşık 6 yılda 78 milyon liralık brüt gelir elde edildi. 15 yıl süreyle işletme hakkı TOBB’a verilen Habur gümrük kapısı için yapılan 17.9 milyon liralık yatırımın bedeli, birkaç yıllık dönemde geri kazanılmış oldu. 6 yılda aynı kapıdan yatırımın 4 katı gelir sağlandı. Denetim elamanları, gümrük kapılarındaki net gelirin brüt gelirin yaklaşık yarısına karşılık geldiğini belirterek, dolaysıyla net gelir rakamlarının da “tahmini rakamların” çok üstünde gerçekleştiğini kaydettiler.
DEVLET ZARAR ETTİ
Sayıştay raporlarında, gümrük kapılarının yeterince araştırılmadan ve konuyla ilgili örnekler yeterince incelenmeden işleme karşılığında TOBB’a modernize ettirilmesi eleştirildi. Gümrük kapıları ile ilgili diğer projelerin daha objektif kriterlerle ihaleye çıkarılması önerildi.
Habur’u Başbakan’a şikayet etmeyin
Gümrük ve Ticaret Bakanı Yazıcı önceki gün Habur’daki kuyruk için şunları söylemişti. “Bu kapılarla alakalı özellikle Habur Gümrük Kapısıyla alakalı değişik yerlerdeki yakınmalar bize ulaşıyor. Hatta öyle ki yurtdışında Sayın Başbakanımıza aktarılmış. Bunları buralara iletiyorsunuz ama bunlar bizim gündemimizde. Bu kapılar sahipsiz değil. Siz fabrikanızın kapısına, bacasına bakmaz mısınız? Bunları iletmenizden kesinlikle rahatsız değilim, o anlamda söylemiyorum. Ama zamanı iyi kullanalım. Ülkenin yöneticilerinin zamanları çok sınırlıdır, bunları iyi gözetmek gerekir diye düşünüyorum. Dolayısıyla, biz tüm kapılarımızı günbegün takip ediyoruz.”
Taraf, 14.11.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
|
