Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > İran ile BM, nükleer anlaşmaya vardı .
İran ile BM, nükleer anlaşmaya vardı
LONDRA—Dünyanın önde gelen altı devleti ile hafta sonunda yaptığı görüşmelerden bir sonuç alamayan İran, Birleşmiş Milletler'e nükleer tesislerinde ek denetimlerde bulunması için izin verdi.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, hafta sonu yapılan müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanmasına İran'ın diğer altı ülkenin desteklediği bir talebi reddetmesinin neden olduğunu söyledi. Önerinin uluslararası ekonomik yaptırımların hafifletilmesi karşılığında İran'ın nükleer faaliyetlerinin bazılarını durdurması ile ilgili olduğu belirtildi.
Birleşmiş Milletler ile varılan anlaşma çerçevesinde İran, nükleer altyapısında önemli işlevleri bulunan bazı tesislerinin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) müfettişlerince düzenli bir şekilde denetlenmesine izin verdi. Ancak anlaşma yine de Batının tüm önemli tesislerini denetime açması talebinden çok uzakta bulunuyor.
Bununla birlikte Batılı diplomatlar UAEA ile varılan anlaşmanın doğru yönde atılmış bir adım olduğu görüşündeler.
Konuyla ilgili açıklamada bulunan İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, "Denetim faaliyetleri ile ilgili varılmış anlaşma geçmişte ve şu anda UAEA tarafından gündeme getirilmiş sorunların çözümü için bir başka olumlu sinyal." dedi.
Varılan anlaşma ayrıca İran'ın BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi artı Almanya ile yürütülen görüşmelerde anlaşmaya varılabilmesi için daha fazla taviz vermeye hazırlandığı yönündeki umutları da artırdı.
Anlaşmaya varılacağı yönündeki yüksek beklentilere karşın müzakereler İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun sert muhalefeti, Fransa'nın daha katı yaklaşımı ve İranlı yetkililerin tavizler vermek konusundaki temkinli tutumları ile karşı karşıya.
İran'ın Pazartesi günü UAEA ile vardığı anlaşma çerçevesinde uluslararası müfettişler uranyum madenlerini, ağır-su üretim tesislerini ve gelecek üç ay içerisinde kurulacak yeni araştırma reaktörlerini denetleyecek. Müfettişler şu ana kadar tesisleri denetleyebiliyordu ancak bu denetimler düzenli değildi.
İran ayrıca inşa etmeyi planladığı araştırma reaktörleri ve yeni nükleer enerji santralleri ile ilgili zamanında bilgi vermeyi de taahhüt etti.
Ancak iki önemli nokta anlaşma dışında kaldı. Bu anlaşma UAEA'ya Tahran'ın güneyindeki Parçin Askeri Üssü'ne girmesine yine izin vermedi. Yetkililer bu üstte İranlıların patlayıcı deneyleri yaptığından şüpheleniyor.
Ayrıca müfettişler tamamlanması durumunda İran'ın plütonyum üretmesine olanak sağlayacak Arak'taki ağır-su reaktörüne de sınırlı erişim sağlayabilecek. Şu an için müfettişler yalnızca Arak'ı besleyen ağır-su üretim tesislerini denetleyebilecek.
Anlaşma ardından yapılan ortak basın toplantısında konuşan UAEA Başkanı Yukiya Amano, "Bu ileriye dönük atılmış önemli bir adım ancak daha fazlasının yapılması gerekiyor" dedi. İran Atom Enerjisi Başkanı Ali Ekber Salihi ise "Yanlış nükleer dosyaları kapatmayı istediğimizi ve buna hazır olduğumuzu göstermek istedik" ifadesini kullandı.
wsj.com.tr, 12.11.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
