Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > ABD’de bütçe üzerine verilen "iç savaş"
ABD’de bütçe üzerine verilen "iç savaş"
ABD'nin başkenti Washington'ın caddelerinde bugünlerde olağan dışı bir sakinlik var.
Pazartesi akşamı bütçe mali yılının bitmesi ama yeni bir bütçe için yetkinin ABD Kongresinden çıkmaması ile birlikte, Amerikan hükümeti ''kapatıldı.''
Bir başka deyişle, Obama hükümeti, devletin 'temel' görevlerini ifa edenler olarak sınıflandırılan çalışanlar dışındakilere zorunlu iş bırakma emri verdi.
Kongre ile Beyaz Saray kavgası Washington'da gerçekleşirken, bir eyalet statüsü olmayan ve bütçesini Kongre'den alan Washington DC belediyesi ise belediye başkanı Vincent C. Gray'in emriyle 'özel ihtiyat bütçesi' ni kullanmaya başladı.
Tahminlere göre 218 milyon dolar olduğu söylenen bu bütçe iki haftadan az bir süre için belediyenin çalışmasına izin verecek. Kongre'nin bu süreçte Washington'a yeni bir bütçe vermesi gerekiyor.
Kongre'nin Temsilciler Meclisi ve Senato kanatları, adeta bir masa tenisi oyununu andırırcasına bütçe yasalarını birbirlerine geri göndermeye ve birbirlerinin bütçe önerilerini reddetmeye devam ederken, olan federal devlet için çalışan ama bu süreçte işten el çektirilen Amerikalılara oluyor.
ABD Ulaştırma Bakanlığında uzman olarak çalışan Matthew Lesh, 39, 'furloughed' (memurlara çalışmama emri) olan yaklaşık 1 milyon memurdan biri.
Eşi ve bir kız çocuğuyla Washington DC'ye bağlı Virginia'da yaşayan Lesh'e göre, ''Amerikalılar tarihinde hiç bir zaman başarızlık için tezahürat yapmadı. Şimdi ise Kongre'deki küçük ama aşırı bir kanat, 'Obamacare' (sağlık sigortası) yasasını bir savaş nedeni yaptı'' ve böylece kaybettikleri seçimlerin bedelini ödetme yoluna girdiler.
Washington ve çevresindeki Virginia ile Maryland eyaletlerinde 446 bin kişi federal devlet veya Savunma Bakanlığı için çalışıyor. Bunlardan birçoğu da son günlerde işlerine gitmemeye başladı.
Obama yönetiminin üç yıl önce Kongre'den geçirdiği, daha sonra Amerikan Yüksek Mahkemesi tarafından da onaylanan Sağlık Sigorta yasasının durdurulması, Cumhuriyetçilerin Beyaz Saray'a yeni bir bütçe verme için temel talebi.
Temsilciler Meclisinde 'Tea Party' olarak adlandırılan ve ABD Devletinin ciddi bir şekilde ödeme kesintilerine gitmesini savunan muhafazakar kanat, sağlık sigortasının Amerikan mali bünyesine ek yükler getireceğini savunuyor.
Başkan Obama ve Demokratlara göre ise, Sağlık Sigorta yasası tam aksine önceki serbest piyasa sisteminde artan sağlık sektörü yolsuzluklarını ve maliyetleri şimdiden azaltmaya başladı bile.
ABD hükümeti kapanırken, üzerinde tartışılan Sağlık Sigortası hizmeti ise 1 Ekim itibariyle isteyenlerin hizmetine sunuldu. Amerikan iş sahipleri ve bazı diğer kesimleri için bir yıl ertelenen sigortalanma mecburiyeti, halkın alması için ise önümüzdeki altı ay içinde mecbur hale getirildi.
Sakin Caddeler
Washington'ın en kalabalık caddelerinden Connecticut'da, öğlen saatlerinde her zamankinden daha az araba ve trafik göze çarpıyor.
Şehire giriş ve çıkış saatlerinde Washington'ın ana caddelerinde trafik rahatlaması var.
Şehre giren ve çıkan belediye otobüsleri de eşine az rastlanan bir şekilde, yoğun iş saatlerinde dahi oturacak koltuklara sahip.
Beyaz Saray'a birkaç blok ötede bulunan Connecticut ile L caddesinde bulunan bir Starbucks'da oturan iki Amerikalının konuştuğu konu, Amerika'nın birçok köşesinde milyonlarca Amerikalının konuştuğu konu ile aynı: ''ABD bu düğümü ne zaman çözer?''
40'lı yaşlarında olan Josh Holland, kendisine sorduğumuzda, hükümet kapanmasından kendisinin doğrudan etkilenmediğini söyledikten sonra, konuyla ilgili kendi görüşünü sunuyor: ''Obama bu kavgada geriye adım atamaz. Göçmenlik, silah taşıma yasası veya Suriye'ye müdahale gibi daha birçok iç ve dış politika konusunda Kongre'ye sözünü geçirememiş Obama, başkanlığından kalacak tek miras olan Sağlık Sigortası yasasını Cumhuriyetçilerin dediği gibi bir yıl ertelediğinde dahi kontrolü kaybeder. Çünkü, Obama geri adım attığı takdirde, seneye tam da Kasım ayındaki ara seçimlerin öncesine gelecek aynı Sağlık Sigortası tartışmasında Cumhuriyetçiler çok daha agresif olacaktır.''
Parklar, Müzeler Kapalı
Beyaz Saray'ın da üzerinde bulunduğu 16. caddenin kuzeyinde, U Caddesinin hemen sonrasında Meridian Park isimli ve Milli Parklar Servisine bağlı parkın önünde barikatlar kurulu. Bu derme çatma barikatların üstüne yapıştırılmıs, A4 dosya kağıdına yazılmış notta, ''federal hükümetin kapanmasından dolayı, bu Milli Park tesisi kapalıdır'' yazıyor.
Parkın içinde ise koşanlar ve bebeğini gezdirenler göze çarpıyor.
ABD'nin her yerinden başkent Washington'a ziyarete gelen yerli turistler için herkese bedava olan devlet müzeleri oldukça cazip bir olanak.
Şimdi ise, bu müzelerin yanında, Washington'ın simgeleri olan Amerika'nın kurucu babalarının anıtmezarları, milli parklar veya hayvanat bahçesi de kapalı.
Bu durum da tabii ki şehre gelecek turist sayısını azaltıyor ve işlerine gelmeyen onbinlerce federal memurların da para harcamaması ile şehrin esnafına başka bir darbe daha iniyor.
''Modern Zamanlar İç Savaşı''
Matthew Lesh, iki gündür işe gitmiyor ve günlük rutinindeki bu büyük değişime ayak uydurma gayretinde.
Ama zorla tatile çıkarıldığı bu günler için ileride para ödenip, ödenmeyeceğini de bilmiyor.
Diğer birçok orta sınıf Amerikan ailesi gibi, fatura ve ev taksitlerini aydan aya yetiştirdiğini söylüyor.
Amerika'nın ekonomik şartları gözönüne alındığında, hükümet açıldığında işe gitmediği şu günler için para ödenmemesi Matt Lesh'i şaşırtmayacak.
Yine Matt'e göre, ''Amerika'da şu an yaşananlar bir modern zaman iç savaşı.''
Demokratlar ve Cumhuriyetçi politikacılar gün boyunca Amerikan televizyon ve gazetelerine demeç veriyor, kendilerinin halkın çıkarını koruduğunu iddia ederek, diğer tarafı bencillikle suçluyorlar.
Kısmi bir felç yaşayan Amerikan hükümeti ise, Dışişleri Bakanlığından Savunma Bakanlığına bu felcin getirdiği yüklerle başetme gayretinde.
"Cumhuriyetçiler yakında hükümeti kapatmanın iyi bir fikir olmadığını anlayacaklar. En iyi yol Cumhuriyetçilere verilecek bazı tavizlerle problemin çözümü."
John McCain, Cumhuriyetçi Senatör
Başkan Obama'nın önümüzdeki hafta Asya'ya planlanmış dış gezisinin dahi kaderi meçhul. Dış politikada uzun yıllardır pasiflikle suçlanan Obama hükümetinin bu süreçte 'zayıflık' imajı daha da güçleniyor.
Sağlık ve Halk Servisleri Bakanı Kathleen Sebelius ise, Cumhuriyetçilerin ''taktiklerinin'', ülkenin ekonomik iyileşmesine darbe vurabileceği ve ''ekonomiyi tekrar bir durgunluğa çekebileceği'' uyarıları yaptı.
Amerika'nın kredi notunun, Washington'daki kilitlenme sürdüğünde, tehdit altında olduğu birçok uzmanca dile getiriliyor.
Bununla birlikte, Amerikan hükümetinin kapanması ile Amerikan halkının veya ekonomisinin ciddi bir şekilde etkilenmeyeceğini iddia edenler de yok değil. Örneğin Cumhuriyetçi tabana yakınlığı ile bilinen Fox TV, olanları, bazı haberlerinde Amerikan hükümetinin kapatılması olan 'shutdown' yerine, 'slimdown' (zayıflama) olarak referans ediyor.
Ne Zamana Kadar?
ABD hükümetinin kapalı kalmasının daha ne kadar süreceğini bilen yok.
Amerikan basınında çıkan bazı analizler bu kilitin haftalarca sürebileceğini iddia etmeye başladı.
Diğer taraftan, yine 17 Ekim'de, ABD bütçesinin borç tavanına ulaşması bekleniyor ve daha fazla ödünç para alabilmesi için Beyaz Saray'ın yine Kongre'den yeni bir yetkiye ihtiyacı olacak. Bundan dolayı da, şu anki bütçe yetkisi tartışmalarının, borç tavanı tartışmalarına eklenmesi ve ikisinin birlikte, bir 'büyük pazarlık' masasına yatırılması da mümkün.
Senatör John McCain'e göre ise, ''Cumhuriyetçiler yakında hükümeti kapatmanın iyi bir fikir olmadığını anlayacaklar. En iyi yol Cumhuriyetçilere verilecek bazı tavizlerle problemin çözümü".
Amerikan Halkı
Amerikan halkı çözüm için beklerken, IHS Inc.'in yaptığı hesaplamalara göre, Amerikan hükümeti kapalı kaldığı her gün 300 milyon dolarlık bir zarara girecek.
Kapalı kalma süresi uzadıkça, bu zarar hızlanarak artacak.
Zararı ödeyecek olan ise, ödediği vergilerle, politikacıların hergün kendilerinin çıkarlarını koruduğunu söylediği Amerikan halkı.
Quinnipiac'in yaptığı ankete göre, Amerikan halkının %72'si hükümetin kapatılmasına karşı çıkarken, yine halkın çoğunluğu Cumhuriyetçi Parti'yi olanlardan sorumlu görüyor.
BBCTurkish.com, 03.10.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
