Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Facebook'un 400 günlük borsa macerasından çıkarılacak 5 ders
Facebook'un 400 günlük borsa macerasından çıkarılacak 5 ders
18 Mayıs 2012'de yaklaşık 100 milyar dolarlık piyasa değeriyle halka arz edilen Facebook, FB -4.06%beklenenin tam aksine yatırımcıları için tam bir hayal kırıklığı oldu. 400 gün sonra halka arz fiyatının üzerine çıkabilen hisse senedinin yaşadığı süreç yatırımcılar için önemli dersler içeriyor.
(1) Facebook, ABD sermaye piyasası kurumu SEC'ye verdiği ilk bilançosunda halka arzdan önceki yıl yaklaşık 1 milyar dolar kar ve 3,71 milyar gelir elde ettiğini bildirdi. Yatırım bankalarınca karar verilen fiyat olan 38 dolardan halka arz edilen Facebook'un, fiyat kazanç oranı açıkladığı gelire göre 100'ü buluyordu. Hisse senetlerinin karına göre ne kadar pahalı olduğunu gösteren fiyat kazanç oranı aynı dönemde Apple için 14'tü. Başka bir deyişle Facebook'un hissesi, Apple'a göre yaklaşık 7 kat daha pahalıydı.
Hisse senedinin fiyat kazanç oranı şu anda 167'i buluyor ve teknoloji şirketlerinin ortalaması olan 22'ye göre hala yüksek duruyor.
(2) Herkesin bildiği bir marka olması Facebook hissesi hakkında gerçek dışı beklentiler oluşmasına yol açtı. 2012'de yaklaşık 900 milyon aktif kullanıcısı olan sosyal ağın hisse senedinin halka arz edildiği gün 55 dolara ulaşabileceğine dair araştırma raporları ortada dolaştı. Bu Facebook'un hissesinin aynı gün yüzde 45 prim yapması demekti. Bu oranda bir yükseliş halka arzlarda yaşanabilse de 42 dolardan işleme başlayan hisse senedi 38 doların biraz üzerinden günü tamamladı.
Konuya yakın kaynaklara göre Türkiye'den de halka arzına talep olan Facebook'un herkesçe bilinen bir marka olması, yatırımcıların finansal toblalara odaklanmasına engel oldu. Araştırma raporlarında ve finansal haberlerde sıkça yer alması, verilerden bağımsız bir çılgınlığı şişirdi.
Yaşanan bu tarz yatırımcı hücümları, alıcıları bir anda hisseye çekerek, dışarıda hisseyi almak isteyen kimsenin kalmamasına ve fiyatları sert düşüşlere açık hale getiriyor. Buna yatırımcı jargonunda "Kalabalık pozisyon" deniyor.
(3) Facebook hakkında oluşan yatırımcı çılgınlığı neredeyse hisse senedinin aşağı gidemeyeceği havası yarattı. Ancak halka arzı gerçekleştirecek konsorsiyum liderleri Morgan Stanley, MS +2.13%JP Morgan JPM +1.06%ve Goldman Sachs, GS +1.85%şirketin kurucusu Mark Zuckerberg yatırımcılarla buluşurken, gelir öngörülerini kısıyorlardı.
Yatırım bankalarının gelirler hakkında daha karamsarlaşması da gözden kaçtı. Facebook hissesinin pahalı olduğunu söyleyen karşıt görüşlü analist raporları yatırımcılardan rağbet görmedi. Sanki tüm yatırımcılar aynı rüyayı görüyorlardı ve bu rüyadan uyanmalarını neden olabilecek her türlü bilgiye kulaklarını tıkamışlardı.
Yatırımcıların finansal verilerden daha çok duygularıyla hareket etmesi doğru yatırım kararları alamamalarına yol açtı. Yatırım bankaları hakkında, yatırımcıları yanılttıkları iddiasıyla dava açıldı.
(4) Facebook'un hisselerinin bir hafta sonra 32 doların altına düşmesi yaşanan çılgınlığın yerini paniğe bırakmasına yol açtı. Yatırdıkları parayı kaybetmek istemeyen yatırımcılar bir önce pozisyonları kapatarak zararlarını en aza indirmeye çalıştılar.
Ağustos'a gelindiğinde halka arz fiyatının yarısından fazlasını kaybeden ve 20 dolardan fazla düşerek 18 doların altını gören hisse senedi dip yaptı. Kasım'da tekrar yükseliş trendine giren hissenin Ocak ayına gelindiğinde yüzde 40 değer yaptığını az sayıdaki yatırımcı farketti.
Derken hisse senedi son 1 yılda fiyatını 2'ye katlayarak 45 dolardan işlem görmeye başladı. Yaşanan çılgınlık kadar, yaşanan panik de Facebook'ta fırsatların kaçırılmasına yol açtı.
(5) Facebook'un öncü bir şirket olması fırsatlar yarattığı kadar, riskleri de beraberinde getirdi. Gelirlerinin neredeyse yüzde 80'i reklamdan olan şirket hakkındaki beklentileri fiyatlayabilmek için çok da fazla sosyal ağ halka arzından oluşan örnekler bulunmuyor. Facebook üzerinde oynanan Farmville gibi oyunların üreticisi Zynga ZNGA +0.32%'nın halka arzı yatırımcılara bir fikir verdiyse de, sosyal ağ kavramının nereye gidebileceği hakkında kafalar hala karışık duruyor.
1995'de Netscape'in halka arzıyla başlayan İnternet balonu 2000'lere gelindiğinde gürültülü bir şekile patladı. Nasdaq 2000 yılının başında gördüğü rekor 5000 seviyesinden hala yüzde 25 aşağıda işlem görüyor.
Kendilerini zengin edeceğini düşündükleri bir firsatı kaçırmaktan korkan yatırımcıların gözlerinin önünde fiyatını 600'e katlayan Microsoft MSFT -0.73%ya da 1000'e katlayan Cisco'nun başarısı geldi. Ancak tarihten alınan bu başarı hikayeleri kadar gene geçmiş hikayeler olan AltaVista arama moturunun ve NetScape'in müthiş çakılışları da göz ardı edilmemeliydi.
wsj.com.tr, 16.09.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
