Gündem
 Gündem > Ekonomik Gündem > Yüksek kur enerji faturasını büyütebilir
Yüksek kur enerji faturasını büyütebilir
Dolar kurunun 2 liraya gelmesi, rafinerilerinden çıkan işlediği toplam petrolün ve ürünlerinin yüzde 74’ünü ham petrol olarak ithal eden Türkiye için daha yüklü bir enerji faturası anlamına gelebilir. Dolar kurunun yılın geri kalanında 2 dolar seviyesinden geçmesi durumunda sadece ham petrolün ithalatındaki artış 1,15 milyar lirayı bulabilir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK)’nın verilerine göre Türkiye’nin 2012 yılında sadece ham petrol ithalatı 2009 yılına göre yüzde 37,2 artarak 19,5 milyon ton yani 1,39 milyar varil oldu. Enerji ithalatına ödenen toplam miktar ise TUİK verilerine göre aynı dönemde yüzde 50 artarak 60,11 milyar dolara yükseldi. Böylelikle toplam enerji ithalatının yüzde 25,8’i ham petrol oldu.
Türk lirası bazında bakıldığında ham petrol ithalatındaki artışın faturası daha da net ortaya çıkıyor. Türk lirası bazında ham petrol ithalatı 2012’de bir önceki yıla göre yüzde 61 artarak 27,89 milyar lirayı buldu. Bu artışta dolar kurunun ortalama fiyatının bir yılda yüzde 7,18 yükselerek 1,80’e gelmesi ve Brent’in yıllık ortalama varil fiyatının 79,5 dolardan 111 dolara gelmesi de etkili oldu.
ABD Enerji Bilgilendirme Kurumu’nun verilerine göre Brent petrolün ortalama varil fiyatı 2009’dan 2012 yılına gelindiğinde yüzde 15 artarak 111,26 dolara yükseldi.
The Wall Street Journal’ın yaptığı hesaplamalara göre dolar yılın geri kalanında 2 liradan seyrederse kurun yıllık ortalaması 2012’ye göre yüzde 10 artarak 1,8956’ya gelebilir. Bu da geçen yılki kadar ithal edilirse ve Brent petrolünün varil fiyat ortalaması 110 dolar olursa, sadece ham petrol alım faturası 1,14 milyar liraya yakın artırabilir.
Türkiye’nin ham petrol ihracatı hala ABD’de yaşanan 2008 krizi öncesi seviyelere yükselmiş değil. EPDK’ya göre 2007 yılında rafinelerin toplam ihracatı 23,4 milyon ton iken, 2008’de 21,7 milyon tona düştü.
Yatırım bankalarının Brent petrol fiyat tahminleri de Türkiye için iç açıcı değil. Goldman Sachs, Brent petrolün fiyatının kısa sürede 115 dolara kadar çıkabileceğini söylerken, 12 aylık tahminlerini hala 108 dolar seviyesinde tutuyor.
Finansbank Baş Ekonomisti İnan Demir’e göre yüksek kur nedeniyle pahalılanacak benzinin büyüme üzerinde önemli bir etki yaratmayacağını söyledi. “Benzin, LPG ve motorinin tüketim sepeti içindeki toplam ağırlığı %4,6; tüketim içindeki bu düşük payın büyüme üzerinde büyük bir etki yapmasını pek beklemem” diyen Demir, yüksek kurun başka nedenlerle büyümeyi etkileyeceğini belirtti:
“Yüksek kurun büyüme üzerindeki olumsuz etkilerinden bahsetmek mümkün. Birincisi, kurun yükselmesi dış finansman koşullarındaki bozulmanın bir tezahürü ve dış finansman akışındaki yavaşlama kredi kanalıyla büyümeyi olumsuz etkileyebilir. İkincisi, şirketler kesiminin yüklü döviz açık pozisyonları nedeniyle yüksek kurun bankacılık dışı sektörlerin bilançosunu olumsuz etkilemesi ve bu olumsuz etkilerin büyümeye sirayet etmesi söz konusu olabilir. Son olarak yüksek kurun tüketici ve reel kesim güvenini olumsuz etkileyerek büyümeyi yavaşlatmasından bahsedebiliriz”
İnan Demir yılın ikinci yarısında da iç talep açısından olumlu bir tablo ortaya çıkmadığını belirtti: “İç talep yavaşlamasının da bütçede vergi gelirleri üzerinde olumsuz etki göstermesi beklenebilir. Yılın ilk yarısında bütçe performansı hedeflere kıyasla çok daha iyiydi; mesela faiz dışı fazlada yılsonu hedefinin %138’ine Haziran itibarıyla ulaşılmış durumda. Ama özellikle vergi gelirleri konusunda ikinci yarının ilk yarıya kıyasla daha kötü geçeceğini tahmin edebiliriz.”
wsj.com, 26.08.2013
Bu bölümdeki diğer içerikler için tıklayınız.
| 
